2008'in son çeyreğinde 9.6 milyon dolar zarar açıklayan Amerikan General Motors (GM) ek kaynak istedi. Eğer mevcut borç yükünü kapatamazsa iflaslarını isteyebileceklerini duyurdu. Uluslararası piyasalardaki dalgalanma ve otomotiv devi GM'den gelen bu haberler piyasayı karıştırdı. Dolar 1.79 TL ile 24 Mart 2003'ten bu yana en yüksek seviyesini görüp altı yılın rekorunu kırdı. Borsa ise 21 Kasımdan bu yana ilk kez 23 binin altına sarktı. Dolann yükselişinde Doğu Avrupa'daki bazı para birimlerinin gün içerisinde zayıflaması ve ABD otomobil devi GM'in iflas edebileceğini açıklaması etkili oldu. • •• Peki, General Motors gibi bir dev neden batar? Aslında fiilen batık olan General Motors epeydir gündemde... Chrysler CEO'su Bob Nardelli geçen sonbahan para arayarak, devletten kaynak isteyerek geçirmişti... Nardelli o dönem otomotiv sektörünün borç teminatı olarak niçin 25 milyar dolara gerek duyduğunu açıklıyordu. Nardelli, bunun bir şirket kurtarma olmadığını... Otomobil şirketlerinin tekrar yenilikçi olmalarını sağlamak üzere donatılmalarına yarayan bir yol olduğunu vurgulamaktaydı... Peki, bugüne kadar neden yeterince yenilikçi değildiler? • •• Bu dev şirketlerin böylesine kötü yönetildikleri... Yenilikçi olmayan bir ticaret kültürünün... Vizyondan yoksun yönetim ve aşın cömert iş sözleşmelerinin mağduru olduğu genellikle kabul görmekte... General Motors sadece çok miktarda benzin tüketen arazi arabaları ve kamyonlardan para kazanmakla yetinmiş. Bu nedenle yakıt verimliliği, üretkenlik ve tasanm konusundaki yenilikçilikten para kazanmak yerine... Enerjisinin büyük bir kısmını lobicilik ve çok miktarda benzin tüketen araçlarını korumak için manevralarla geçirmiş... *•• Lobicilik deyip geçmemek gerek... Otomobil şirketleri yenilikçilik yerine tüm enerjilerini bu faaliyetlere adamış... Medyaya yansıdığı kadanyla... Bunlar arasında, fleks-yakıtlı etanol ile çalışan bazı otomobiller üretmeleri karşılığı, Detroit'teki otomobil şirketlerinin fazla benzin tüketen arabalarının kilometre hesaplarının olduğundan daha düşük gösterilmesini sağlayan, Kongre ile yapılan özel anlaşmalar da var... Bu anlaşmalar, fazla benzin tüketen arabalardan alanlara bir yıl boyunca galonu (3.78 litre) 1.99 dolardan benzin verilmesini de kapsamakta. Kısacası Facebook döneminde otomotiv sektörü rantçılığı sürdürmüş... • •• Yıllar boyunca Detroit'teki otomobil şirketleri ve sendikalar... Temsilciler Meclisi ve Senato'da Michigan'ı temsil eden tüm delegasyon tarafından da himaye görmüş... Sonuç... Çevreye ilişkin endişeler, kilometre başına alınan önlemler ve uzun zaman önce yeni duruma uyum sağlamaya zorlayabilecek olan küresel rekabetin çıplak etkisi Detroit'e teğet geçmiş... Hâlbuki Honda gibi şirketler rehavetten uzak durarak bu tuzağa düşmemişler... Onlann işleri yukan doğru giderken, General Motors dibe vurmuş... • •• General Motors'un çökmesinin dünya ekonomisi üzerinde yaratacağı domino etkisini fiilen görüyoruz... "Ama peki, ne yapmak gerekirdi?" sorusunun en çarpıcı cevabını ise... "GM'in başına Steve Jobs geçsin" başlıklı yazısında Thornas L. Friedman söylemişti... Yazı şöyle bitiyordu: "Vergi mükelleflerinin parasını alan herhangi bir otomobil şirketi, programındaki tüm otomobillerini fleks-yakıtlı hibrit-elektrik motorlarına dönüştürmek üzere bir program sunmalı ki, böylece tüm otomobil yelpazesi gelecek kuşak selüloz tabanlı etanol ile de çalışabilsin. Son olarak, birisi inovasyon konusunda rüşvet veriimesi gerekmeyen biri olan Steve Jobs'u çağırmalı ve kendisine bir otomobil şirketini yönetmek üzere bir yıllık bir kamu hizmeti verebilir mi diye sorulmalı." • •• General Motors niye battı? Çünkü çağa direndi, yenilik yapmadı ve ''yönetime yakın" durarak işleri idare etmeye kalktı... Hayat da cüssesine bakmadan onu cezalandırdı...