Giyimden saate, kitaptan CD’ye her alanda yasadışı
etiket' title='üretim haberleri'>üretimden çekinmeyen
taklitçiler son olarak, sahteciliğin önüne geçmek için geliştirilen teknolojinin birebir benzerini piyasaya sürdü.
Sahtecilik, Türkiye’de faaliyet gösteren ünlü bir
gıda markasının araştırması üzerine ortaya çıktı. Söz konusu marka, son günlerde başta
İstanbul olmak üzere
Marmara Bölgesi’nde satılan
ürünlerinden çok sayıda
tüketici şikâyetleri almaya başladı. Ürünleri incelemeye alan
firma, başlangıçta bir sonuca ulaşamadı. Çünkü, paketlerin üzerinde kendisine ait
hologram yer alıyordu. Ancak ambalajın sahte çıkması sebebiyle hologramdan şüphelenen yetkililer, Uluslararası Hologram Üreticileri Birliği’ne (IHMA) başvurdu. Burada uzmanların hazırladığı
rapor endişeleri haklı çıkardı: Hologram sahte. Gelişmeyi şaşkınlıkla karşılayan birlik yetkilileri, dünyada hologram üreten bütün firmaları mercek altına aldı. İlk tespitlere göre, Türkiye’deki taklitçiler, hologramı Çin’de hazırlayıp
oyuncak kolileri arasında gümrükten geçiriyor. Türkiye’de de bir firmanın sahteciliğe karışmış olabileceği ihtimali üzerinde duran yetkililer, suçüstü yapmak için Emniyet ve
Gümrük Müsteşarlığı’na başvurdu. Hologramın sahtesinin yapılması,
spor ayakkabıdan saate kadar pek çok ürünün orijinal ya da taklit olup olmadığını tartışmalı hale getirdi. Zaman’a konuşan
mağdur firmanın yetkilileri, “Operasyon sürdüğü için ne kendi ismimizi ne de
şüpheli şirket açıklayabiliyoruz. Tuz da koktu’ derler ya, bizim karşılaştığımız
manzara buna birebir uyuyor. Taklit hologramı gerçeğinden ayırmak çok zor.” diyor. Aynı kişiler, korsan firmaların ekonomiye verdiği milyarlarca dolarlık zararın yanı sıra
ülke imajının sarsılmasına yol açtığına dikkat çekiyor. 2002’de
Amerikan Ticaret Bakanlığı, Türkiye’deki taklit üretim yüzünden ABD’li şirketlerin sadece 2000 yılında 260 milyon dolar zarara uğradığını belirterek, Senato’ya ‘Türkiye’yi kara listeye alın’ teklifinde bulunmuştu. Lazer teknolojisi kullanılarak hazırlanan ve
halk arasında ‘bandrol’ olarak bilinen hologram üç boyutlu fotoğraf tekniği ile hazırlanıyor.
Avrupa Birliği, ortak para birimi Euro’da kalpazanlara karşı hologram kullanıyor. Son dönemde firmaların hologramlı ambalaja yöneldiğini belirten Tescilli Markalar Derneği Başkanı
Selçuk Güzenge, ancak tüketicinin güvenlik bandından habersiz olmasından yakınıyor: “Tekstil,
giyim vb. ürünlerde, etikete varıncaya kadar tamamı sahte yapılıyor. Tüketici etiket ile değil, ürünün kendisi ile ilgileniyor. Orijinale yakın ürünü
ucuz almış ise fazla önemsemiyor. Holograma harcanan para da boşa gidiyor. Tüketiciler hologram türü ürün güvenlik unsurları konusunda bilinçlendirilmeli, eğitilmeli.”
Ürünleri sahte ambalajlarda piyasaya sürülen ve hologramları da sahte çıkan firma yetkilileri, olayın şokunu halâ atlatamamış. Yetkililer, hologramın çıplak gözle bakılarak ve mercek altına tutularak iki yöntemle tespit edildiğini söylerken, kendi ürünlerine yapıştırılan hologramın ilk bakışta anlaşılmasının zor olduğunu söylüyor. “Uluslararası Hologram Üreticileri Birliği’nde laboratuvar şartlarında yapılan incelemede ancak sonuca ulaşılabildi. Bizim ambalajların üzerindeki hologramların orijinaline yüzde 90-95 yakın olduğu belirlendi.” diyen yetkililer, sahte hologramların ülkeye normal yollardan
ithal edilen ürünlerin içerisinde sokulma ihtimali üzerinde duruyor. Uluslararası Hologram Birliği’nin kendilerine Uluslararası
Polis Teşkilatı
İnterpol devreye girsin.” teklifinde bulunduğunu vurgulayan aynı kaynaklar, birliğin konuyu takip etmesini istiyor. Aksi halde, kurumun kendisini denetlemeyen bir kurum görüntüsü vereceğini belirtiyor. Ürün güvenliği ve kalitesini korumak için, daha çok markalı ürünlerde kullanılan hologram, üç boyutlu
lazer fotoğrafı-resmi olarak tanımlanıyor. Üç boyutlu resme değişik ürün özellikleri ve şifreleri yerleştiriliyor. Hologramın orijinal olup olmadığı, çıplak gözle bakarak ve mercek altında tutarak iki farklı yöntemle belirlenebiliyor. Sahte hologram ile orijinale yakını arasındaki fark şöyle: Basit sahteciliklerde, alüminyum folyoya benzeyen kağıtlar üzerine kuvvetli
baskı ile hologramın özellikleri basılıyor. Fakat dikkatli gözle bakılınca, üç boyutlu görüntünün olmadığı fark edilebiliyor. Yeni sahte hologramlarda ise orijinal kağıt kullanılıyor ve üç boyutluluk görülebiliyor. Dünyada hologram kağıdı üreten ve satan firmalar ile hologramı basan makineler tespit edilebiliyor. Hologram şu alanlarda kullanılıyor:
Kimlik kartları (kimlik,
kredi kartı,
ehliyet, pasaport vb.), kıymetli kağıtlar (para, hisse seneti vb.), gıda, ilaç,
kozmetik,
tekstil, oyuncak-
promosyon ürünleri, ambalajlı ürünler, güvenlik malzemeleri, yedek parçalar, resimler, kitap,
dergi, teknolojik ürünler.