İstanbul Sanayi Odası (İSO), “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” araştırmasının 2013 yılı sonuçlarını dün açıkladı. Sonuçlar, küresel ve iç dalgalanmaların etkisiyle şirketlerin borçlarının arttığını, kârlılıkta ise gerileme olduğunu ortaya koydu.
SATIŞ 383 MİLYAR LİRA
İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan’ın açıkladığı İSO 500 sonuçlarına göre geçen yıl toplam üretimden satışlar yüzde 8,3 artışla 383 milyar lira, satış hasılatı da yüzde 7,4 artışla 455 milyar lira oldu. Üretimden satışların yüzde 94,1’i özel sektörden geliyor.
SATIŞ KARLILIĞI AZALDI
Dönem kâr zarar toplamı ise yüzde 8,5 düşüşle 22,1 milyar liraya indi. Geçen yıl için şirketler 27,7 milyar lira kâr, 5,5 milyar lira zarar bildirdi. Kârlılık açısından en dikkat çekici notlardan biri de satış kârlılığının yüzde 4,9’a gerilemesi oldu. Bu oran 2012’de yüzde 5,7 idi. İSO 500’de toplam borçlar yüzde 25,4 artışla 238,3 milyar liraya, bu kapsamda kısa vadeli borçlar yüzde 22,5 artışla 151,2 milyar liraya ve uzun vadeli borçlar yüzde 30,9 artışla 87,1 milyar liraya ulaştı. Ödenen faizler de yüzde 32,7 artışla 6,1 milyar lira oldu.
"BORÇLAR KILIÇ GİBİ"
Yine 2013 yılında, dünya ortalaması yüzde 70 olan borç özkaynak oranı yüzde 132,4’e yükselerek zirve yaptı. Bu oran 2012’de yüzde 112 idi. İSO Başkanı Bahçıvan, 2013’teki durumun son 10 yılın en kötü verisini gösterdiğini vurguladı. Özkaynakların toplam aktiflere oranı da yüzde 47,2’den yüzde 43’e geriledi. Borçların artışında kur hareketlerinin de büyük etkisi olduğunu vurgulayan Erdal Bahçıvan, şöyle devam etti:
“Yüksek yabancı borç yükü her zaman sanayimizin üstünde kılıç gibi duruyor. Acımasız bir etkisi var. Uygun şartlarda Türk Lirası bazlı kaynak bulamayan sanayi, bu nedenle dövizle borçlanıyor. Yüzde 12’ye gerileyen tasarruflar artmadığı sürece, başkasının parasına uzun süre ihtiyacımız var gibi görünüyor.”
İSTİHDAM VE ARÇELİK
İSO 500 sonuçlarına göre en büyük sanayi şirketi 39,7 milyar liralık üretimden satışlarla bir kez daha TÜPRAŞ olurken, en kârlı şirket 2,6 milyar lira ile bir kamu kurumu olan Elektrik Üretim (EÜAŞ). En fazla ihracatı ise 4,1 milyar dolarla yine TÜPRAŞ yaptı. En çok çalışan ise 16 bin 248 kişiyle Arçelik’te.
KOZA ALTIN İŞLETMELERİ 82'NCİ SIRADA
Türkiye’nin güçlü madencilik şirketlerinden Koza Altın İşletmeleri, 932 milyon liralık üretimden satışla İSO 500 listesinde 82’nci sırada yer aldı. Koza Altın’ın özel şirket sıralamasındaki yeri 76’ncılık olurken, madencilik sektöründeki yeri ise dördüncülük.
Geçen yıl şirketin brüt katma değeri 681 milyon liraya, özkaynak büyüklüğü 1,7 milyar liraya, dönem kârı 543 milyon liraya çıkarken, çalışan sayısı da 1337 oldu.
"MERKEZ BANKASI İYİ NABIZ TUTUYOR"
Merkez Bankası'yla ilgili soruları yanıtlayan Erdal Bahçıvan, şunları söyledi: "Merkez Bankası'nın işini iyi yaptığını, iyi nabız tutarak gözlemlediğini düşünüyoruz. Türkiye'nin bir tane Merkez Bankası var. Bu kurumu kredibilite noktasında güçlü tutmalıyız."
ÜRETİM GELİRİ DÜŞTÜ
Bugün'de yer alan habere göre, bir dönem sanayicilerin önemli eleştirilme nedeni olan ve içinde faiz geliri, kambiyo kârı gibi unsurların bulunduğu ‘üretim faaliyeti dışı gelirler’ 2013’te yüzde 21,5 düşerek 7,5 milyar lira oldu. Bu düşüş İSO 500’deki özel kuruluşlarda 38,7.Faaliyet dışı gelirlerin dönem kâr ve zarar toplamına oranı da yüzde 39,4’ten yüzde 34’e indi.Bu oran özel sektörde ise yüzde 39,3’ten yüzde 29,3’e geriledi.
ÇALIŞAN SAYISI ARTTI