Yılın ilk iki ayında 2,78 milyar dolarlık düşüşe rağmen son 12 aylık cari açık 62,25 milyar dolar. Cari açıktaki düşüşte Avrupa’daki toparlanmaya bağlı olarak ihracattaki canlanma, iç talepteki yavaşlama ve altın ticaretindeki değişim etkili oldu. Aynı dönemde 4,48 milyar dolar kaynağı belirsiz para girişi olması dikkat çekti.

Cari açık şubat ayında 3,19 milyar dolar ile beklentilere yakın gerçekleşirken, Türkiye’nin 2014 yılının ilk 2 ayındaki cari açığı 8,12 milyar dolar oldu. Piyasaların şubat ayındaki cari açık beklentisi 3,05 milyar dolardı. Altın ithalatı azalırken ihracatının artması ve Avrupa’daki toparlanmanın dış ticaret açığını düşürmesi, iki aylık cari açığın beklentiler seviyesinde kalmasında etkili oldu. Merkez Bankası’nın (MB) Ödemeler Dengesi raporuna göre cari işlemler açığı, 2014’ün ilk iki ayında geçen yılın ilk iki ayına göre 2,78 milyar dolar azaldı. İki aylık cari açıktaki düşüşte altındaki değişim etkili oldu. Parasal olmayan altın kaleminde geçen senenin ilk iki aylık döneminde 727 milyon dolar net altın ithal edilmişken, bu senenin ilk iki ayında 413 milyon dolar net altın ihracatı gerçekleşti.

    Merkez Bankası cari açıktaki düşüş için, “Ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret açığının 2,54 milyar dolar azalarak 8,82 milyar dolara düşmesi ve net hizmet gelirlerinin 447 milyon dolar artarak 1,77 milyar dolara yükselmesi etkili olmuştur.” değerlendirmesini yaptı. MB verilerine göre ocak ayında 64,15 milyar dolar olan 12 aylık cari açık şubat ayında 62,25 milyar dolara indi. Yurtdışında yerleşik Türk vatandaşlarınca Merkez Bankası nezdinde açılan mevduat hesaplarında 220 milyon dolar, yurtdışı bankaların yurtiçi bankalarda tuttuğu mevduat hesaplarında ise 1 milyar 810 milyon dolar net çıkış gerçekleşti. 2013’ün ilk iki ayında 1 milyar 983 milyon dolarlık çıkışa işaret eden net hata noksan kalemi şubattaki girişin etkisiyle bu yılın ilk iki ayında 4 milyar 473 milyon dolarlık girişe ulaştı.

    Turizm gelirleri de bu yılın ocak-şubat döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 160 milyon dolar tutarında artarak 2 milyar 536 milyon dolara yükseldi. Turizm gideri ise 39 milyon dolar artışla 748 milyon dolara yükseldi. Yatırım geliri dengesinden kaynaklanan net çıkışlar ise bir önceki yılın aynı dönemine göre 85 milyon dolar artarak 1 milyar 109 milyon dolar oldu.

Süleyman Şah Üniversitesi İktisat Bölüm Başkanı Doç. Dr. Fatih Macit, iki aylık cari açıktaki 2,78 milyar dolarlık düşüşün 1,1 milyar dolarının altın ticaretindeki iyileşmeden kaynaklandığına dikkat çekti. Macit’in değerlendirmesine göre Merkez Bankası’nın yaptığı faiz artırımının da etkisiyle özellikle ikinci çeyrekten itibaren iç talep önemli ölçüde daralacak. Bu durumda cari açıktaki iyileşme önümüzdeki dönemde de devam edecek. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, finansman. Geçen yılın aynı dönemine kıyasla bu yılın ocak-şubat döneminde hem portföy girişlerinde hem de diğer yatırımlar tarafında ciddi bir azalma olduğu görülüyor. Örneğin geçen yılın ocak-şubat döneminde bankalar net 2,6 milyar dolar yurtdışından kredi kullanımı sağlamış iken, bu yılın ocak-şubat döneminde net 257 milyon dolar ödeme gerçekleştirdi. Yine bankalardaki yabancı mevduatı geçen yılın ilk iki ayında 2 milyar 637 milyon dolar artmış iken, bu yılın aynı döneminde 1 milyar 742 milyon azalma gösterdi. Fatih Macit, “Cari açığın büyük oranda finansmanını karşılayan portföy yatırımları ve diğer yatırımlardaki bu bozulma önümüzdeki dönemde devam ederse hem Merkez Bankası’nın rezervleri hem de kur üzerinde bir baskı oluşturabilir.” dedi.

    İthalat kaynaklı olumsuz seyrin ortadan kalkmasının etkisiyle Merkez Bankası, önümüzdeki 6 ay boyunca cari açıktaki iyileşmenin sürmesini bekliyor. Odeabank’ın raporuna göre 12 aylık cari açık, mart ayında 60 milyar dolara gerileyecek. Böylece 2013 sonunda milli gelire oran olarak yüzde 7,9’dan yüzde 7,4 civarına inecek. Cari açıktaki iyileşmede Avrupa ekonomilerindeki toparlanma ile ihracattaki canlanma, net altın ihracatı dengesindeki iyileşme ve iç talepteki yavaşlama etkili oldu. Orta Vadeli Program’da cari açığın 2014 yılını 55,5 milyar dolar ve milli gelire yüzde 6,4 oranla tamamlaması öngörülüyor.

ZAMAN