Mersin Akkuyu'da kurulacak Türkiye'nin ilk nükleer santralı için yarışma yarın gerçekleştirilecek. Türk firmalarının yanı sıra Kanada, Japonya, Fransa, Rusya, Güney Kore, Çin, Hollanda ve Almanya firmalarının ilgi gösterdiği ihale için firmalar son tekliflerini ihale günü saat 14.00'e kadar verebilecekler. İhalede, şirketler 3 ayrı zarf halinde tekliflerini sunacak. Bu zarflarda sırasıyla ihaleye katılmak için gerekli belgeler, teknoloji seçimleri ve fiyat teklifleri bulunacak. İhaleye 13 yerli ve yabancı şirketin fiyat teklifi vermesi beklenirken, ihalenin ertelenmesi talebi kabul görmediği için hazırlıklarını tamamlayamayan ve fiyat teklifi sunamayacak şirketlerin olabileceği öğrenildi. Yarışma kapalı teklif usulü ile yapılacak ve Kamu İhale Kanunu'na tabi olmayacak. Kapalı zarf ile alınacak teklif mektupları 3 ayrı zarftan oluşacak. Birinci zarfta başvuru mektubu, geçici teminat mektubu ve şartnamede belirlenecek diğer bilgi ve belgeler bulunacak. İkinci zarfta Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) ölçütlerine uygunluk ile ilgili bilgi ve belgeler, üçüncü zarfta ise teklife esas yıllara sari kWh cinsinden elektrik üretim miktarları ve satış fiyatları yer alacak. Teminat tutarı 30 milyon YTL'den az olmayacak. Öncelikle birinci zarftaki belgeler değerlendirilecek. Belgeleri uygun bulunan şirketlerin ikinci zarfları açılmadan Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'na (TAEK) gönderilecek ve TAEK kendisinin belirlediği teknoloji ölçütlerine göre ortalama 1 hafta-10 gün içinde değerlendirme yapacak. İkinci zarfları da uygun bulunanların fiyat tekliflerini içeren üçüncü zarfları açılacak. En düşük fiyat teklifi ise bakanlar kurulu onayına sunulacak. Kamu, santralı kuracak ve işletecek özel sektöre ise 15 yılı aşmamak koşuluyla ürettiği elektriğe alım garantisi verecek. Sabancı Holding çekilebilir İhaleye katılmak için Investment-Doğan Holding-Doğuş Holding-Anadolu Endüstri Holding, Suez-Tractebel, Kanadalı AECL, Rus Atostroyexport-ERG inşaat ortaklığı, Güney Koreli KEPCO-Enka ortaklığı, Fransız Vinci, Çinli Nuclear Power Co. ve Park Holding ortaklığı, Sabancı ile ABD'li General Electric ve İspanyol Iberdrola ortaklığı, Alsim-Alarko ve Hattat Holding ile Akenerji ihale şartnamesi aldı. Ancak ihaleye 1 ay kala özel sektör şirketleri, hazırlıkların tamamlanabilmesi için 24 Eylül tarihinin ertelenmesini istemişti. Bu istek ise Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından kabul görmedi. İhale şartnamesinde de bazı değişiklikler isteyen özel sektör şirketlerinin, eskalasyon getirilmesi, alım garantisi süresinin uzatılması, Hazine garantisi gibi bazı talepleri de olmuştu. Bu talepleri de kabul görmeyen şirketlerden Sabancı Holding ise ihaleden çekilebileceği yönünde açıklama yapmıştı. 10-15 milyar euroluk yatırım Yarışmaya girecek şirketlerden teknoloji, operatör ve yatırım boyutunda deneyimli olmaları beklenecek. TAEK kriterlerine göre kaynar su (BRW), basınçlı su (PWR) ve basınçlı ağır su (PHRW) teknolojilerine göre santral kurma teklifi verilebilecek. İhaleye katılmak isteyen ABD'li General Electric kaynar su teknolojisini benimserken diğer ülkeler ise basınçlı su (PWR) teknolojisine sahip bulunuyor. Kanadalı ASE ise CANDU olarak bilinen basınçlı ağır su teknolojisine göre nükleer santral inşa ediyor. 5 bin MW kurulu güce göre kurulması beklenen santralda reaktör sayısı da önemli olacak. En az 40 yıl hizmet edecek Nükleer güç santralının hizmet edeceği süre en az 40 yıl olacak. Yerli katkı payına yönelik plan ve program önerilecek. Plan ve programda en az yüzde 60 yerli katkı payına ulaşılacak süreç gösterilecek. Santralın kurulacağı taşınmaz, Maliye Bakanlığı veya bakanlar kurulu tarafından bedelsiz olarak tahsis edilecek. Nükleer santralın üreteceği elektriğe satın alma garantisi verilecek. Ancak bu garanti, 31 Aralık 2020 tarihinden önce işletmeye girecek santral üniteleriyle sınırlı olacak. Satın alma süresi 15 yılı aşamayacak. Satın almaya ilişkin sözleşme 31 Aralık 2030 tarihinden sonraki sürede üretilecek elektrik enerjisini kapsamadığı için, ihaleyi kazanacak şirketlerin 2015 yılından önce santralı devreye sokması özendirilmiş olacak. 12 firma şartname aldı - AECL Atomic Energy Of Canada Limited (Kanada) - Itochu Corporation (Japonya) - Vinci Construction Grand Projets (Fransa) - Suez Tractebel (Fransa-Belçika) - Atostroyexport (Rusya) - KEPCO (Güney Kore-Türkiye) - China Nuclear Power Components Co. (Çin) - Unit Investment N.V. (Hollanda) - Hacı Ömer Sabancı Holding (Türkiye) - Alsim-Alarko Sanayi Tesisleri (Türkiye) - Hattat Holding (Türkiye) - RWE (Almanya) - Ak Enerji (Türkiye) Çalışmalar 50 yıl önce başladı Türkiye yaklaşık 50 yıl önce nükleer enerji konusunda çalışmaya başlamasına rağmen nükleer santral ihaleleri üç kez başarısızlıkla sonuçlandı. Türkiye'nin nükleer enerji rüyası 1960'ta başladı. ABD soğuk savaş döneminde jüpiter balistik füzelerinin Türkiye'de konuşlanması karşılığında Küçükçekmece'de nükleer araştırma reaktörünün kuruluşuna yardım etti. İlk nükleer enerji projesi ise 1967-1970 yıllarında gündeme geldi. 7 yıl sonrası için 300 MW'lik kurulu güçte bir santral düşünüldü. Ancak proje rafa kaldırıldı. 1974'te Akkuyu'da bir nükleer santral kurulması planlandı, fakat bu proje de hayata geçirilemedi. 1983'te dönemin başbakanı Turgut Özal tarafından Akkuyu'da 600 MW'lik kurulu güçte bir nükleer santral projesi gündeme getirildi. Ancak yap-işlet-devret modelinin öne sürülmesi, nükleer ile yolları bir kez daha ayırdı. 1987 Çernobil kazasının ardından TAEK'in nükleer Enerji Dairesi kapatıldı. 1998'de nükleer santral ihalesi tekrar açıldı. ABD-Japonya ortaklı Westinghouse-Mitsubishi konsorsiyumu, Kanada'nın AECL (Candu) ve Almanya-Fransa ortaklı NPI firmaları ihaleye teklif verdiler. 25 Temmuz 2000'de dönemin başbakanı Bülent Ecevit, nükleer enerji planlarından çok pahalı olduğu için vazgeçildiğini açıkladı. REFERANS