Zeytin işlenirken ortaya çıkan siyah su işletmelerin sorunuyken bambaşka bir gelir kapısı haline geldi. 

Zeytinyağı üretiminde dünya dördüncüsü olan Türkiye'de, 1 milyon 440 bin ton zeytin fabrikalarda işleniyor. Yağa dönüştürmek için işlenen zeytin kadar su kullanılıyor. Yağlık zeytinlerin işlenmesinden sonra ortaya çıkan kara su ise işletmeci ve üreticilerin en büyük sıkıntıları arasında. Büyük dinlenme havuzlarında toplanmaya çalışılan zeytin kara suyu, doğrudan salındığında çevre felaketlerine sebep olabiliyor. Kara su felaketiyle ilgili çalışma başlatan Nazilli Pamuk Araştırma Müdürlüğü, çökeltisinin kuruduktan sonra pamuk tarlalarında gübre olarak kullanılabileceğini tespit etti. Bu konuda proje hazırlayarak çalışmaya başladı.

Zeytin kara suyunun içinde, tarım için vazgeçilmez organik maddeler tespit ettiklerini belirten Nazilli Pamuk Araştırma Müdürü Sadettin Öztürk, Aydın’da 100’ün üzerinde zeytinyağı fabrikası olduğunu, bunlardan çıkan kara suya çözüm bulunamadığını vurguladı: “1 ton zeytinin yağ haline getirilmesi için bin ile bin 300 kg. su kullanılıyor. Bu su da zeytinyağı fabrikalarında işlendikten sonra atık kara su olarak karşımıza çıkıyor. Bunun direkt doğaya salınması, tarım ve su kaynakları açısından son derece zararlı. Zeytin kara suyu atığı, çevre sağlığı açısından tehlikeli. Derelere verilirse suların kirlenmesine sebep olmakta. Buna çözüm bulunamadı, zeytin kara suyu ve çökeltisi (kek) değerlendirilemedi. Araştırmasını, bu kara su ve çökeltisinin, eğer uygun zaman ve şartlarda kullanılırsa tarım için vazgeçilmez bir organik madde olduğunu tespit ettik. Bundan daha öte, içinde azot, fosfor, magnezyum ve potasyum gibi bitkinin ihtiyaç duyduğu elementleri de tespit ettik. Zeytin kara suyu, kurutulur ve uygun zamanda toprağa verilirse toprağın organik yapısını düzelttiğini tespit ettik. Doğal gübre olarak kullanacağız. Şu anda çalışmalarımız sürüyor, iki yıla kadar net bir sonuca ulaşacağız. Ümit ediyoruz ki iki yıl içerisinde üreticilerimiz de zeytin kara suyunu pamukta gübre olarak kullanmaya başlayacaklar.” dedi.

Türkiye'de 131 milyon 265 bin adet zeytin ağacından, yılda 1 milyon 440 bin ton zeytin elde ediliyor. Bunların 455 bin tonu sofralık olarak kullanılırken 983 bin tonu yağlık olarak fabrikalarda işleniyor. İşlenen zeytinin yağa dönüştürülmesi için 1 milyon tondan fazla su kullanılarak, yıllık ortalama 200 bin ton zeytinyağı elde ediliyor. Zeytinyağı üretiminde söz sahibi olan Aydın’da, 22 milyona yakın meyve veren zeytin ağacı bulunuyor. Elde edilen yıllık 174 bin ton zeytinin 125 bin tonu yağlık olarak işleniyor, 49 bin tonu sofralık olarak ayrılıyor.

CİHAN