BP ve Chevron 20 milyon dolar tazminat ödeyerek ruhsatı devredecek Türkiye'nin büyük umut bağladığı Karadeniz'de petrol arama çalışmalarında Doğu Karadeniz'den olumsuz haber geldi. İngiliz BP ve Amerikan Chevron ortaklığınca açılan ilk sondajda petrol bulunamayınca ikinci sondajdan vazgeçildi. BP-Chevron ortaklığı, 180 milyon dolarlık harcama yaptıkları arama ruhsatı sahasındaki hisselerini, ikinci sondajı yapmaktan vazgeçtikleri için 20 milyon dolar da tazminat ödeyerek Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı'na (TPAO) devretmek istediklerini resmen bildirdi. 190 gün sürdü Karadeniz'de şu ana kadar iki bölgede sondajlı petrol ve doğalgaz araması yapıldı. TPAO ile Madison Oil tarafından yapılan aramalarda 2004'te Batı Karadeniz'de doğalgaz bulunurken, gözler İngiliz BP'nin arama yaptığı Doğu Karadeniz'e çevrildi. TPAO ile BP, Doğu Karadeniz'in Artvin-Hopa açıklarındaki 3534 numaralı petrol arama ruhsat sahasında ortak arama yapmak için Aralık 2001'de anlaşma imzaladı. Anlaşma uyarınca BP, asgari 12.5 milyon dolarlık sismik veri toplama ve iki arama kuyusu delme taahhüdünde bulundu. Maliyetlerin tamamını üstlenen BP, sismik veri toplama ve iki kuyu açma yükümlülüğünün garantisi olarak TPAO'ya 52.5 milyon dolarlık banka garantisi verdi. BP ilk iş olarak 8 bin 500 kilometrelik alanda iki boyutlu sismik tarama yaptı. Bu verileri 2002-2003 yıllarında değerlendiren BP, sondaj yerinin belirlenmesi için ayrıca üç boyutlu sismik tarama gerçekleştirdi. Doğu Karadenizde'ki ilk derin deniz ve derin sondaj için 2003-2004 yıllarında yoğun hazırlık yapan BP, sismik taramalar sonucunda Hopa ve Artvin bölgesinde karar kıldı. BP, 2005 yılının ikinci çeyreğinde, kazılması planlanan ilk sondaj öncesi kendi hissesinin yüzde 50'sini Amerikan Unocal şirketine devretti. Aynı dönemde yine Amerikan petrol şirketi Chevron'un Unocal'ı satın almasıyla Doğu Karadeniz'deki arama ortaklığı sondaj öncesinde TPAO-BP-Chevron olarak şekillendi. Hisseler ise sırasıyla yüzde 50, yüzde 25 ve yüzde 25 oldu. Uzun bir ön çalışmanın ardından 18 Temmuz 2005'te başlayan sondaj çalışmaları 190 gün (yaklaşık altı ay) sürdü. Sondajın geçen yıl ocak ayında tamamlanması sonrası kuyudan elde edilen veriler TPAO-BP-Chevron'un teknik uzmanlarından oluşan bir heyet tarafından değerlendirildi. Bu değerlendirmenin ardından BP ve Chevron şirketleri artık 3534 numaralı ruhsatta arama faaliyetlerine devam etmek istemediklerini TPAO ve Petrol İşleri genel müdürlüklerine resmen bildirdiler. BP ve Chevron, ikinci sondajı yapmayacaklarından dolayı anlaşma gereği TPAO'ya 20 milyon doları nakden ödeyeceklerini, arama ruhsatında kendilerine ait yüzde 50 oranındaki hisseyi de TPAO'ya devretmek istediklerini beyan ettiler. Bunun yapılabilmesi için de imzalanacak bir ortaklık sonlandırma anlaşmasıyla esas ortaklık anlaşmasını tarafların birbirine hiçbir yükümlülük bırakmaksızın bitirmeyi önerdiler. Doğu Karadeniz'deki 3534 No'lu ruhsat sahasında BP ve Chevron'un 180 milyon dolar harcama yaptığı bildirildi. Konsorsiyum, bu harcamaya ilaveten TPAO'ya 20 milyon dolarlık tazminat ödeyecek. Türk tarafının da anlaşmanın sona erdirilmesine sıcak baktığı kaydedildi. Hükümet sessiz kaldı BP ile Doğu Karadeniz'de petrol araması için yapılan anlaşmayı kamuoyuna duyuran Enerji Bakanlığı yetkililerinin, petrol bulunmadığına ilişkin bulgular en az altı ay önce kesinleşmesine karşın bugüne kadar açıklama yapmaması dikkat çekti. Sondaj devam ederken hangi derinliğe ulaşıldığı konusunda kamuoyuna sık sık bilgi veren Enerji Bakanı Hilmi Güler son zamanlarda yaptığı açıklamalarda, 'matkabın ucu petrole değmeden, petrol bulunduğunun söylenemeyeceği' yönünde konuşuyordu. Sinop'ta aranacak Doğu Karadeniz'deki petrol aramalarında sonuç alınamazken, Batı ve Orta Karadeniz'de umut hâlâ devam ediyor. Brezilya başta olmak üzere dünyanın çeşitli yerlerinde derin deniz petrol kuyusu açmasıyla ünlü Brezilyalı Petrobras Oil and Gas, bu iki bölgede arama yapmak için ağustosta TPAO ile bir anlaşma imzaladı. Petrobras Karadeniz'in Kırklareli ve Sinop açıklarında arama yapacak. Kırklareli blokunda ortalama su derinliği 1200 metre, Sinop blokunda ise 2 bin 200 metreyi buluyor RADİKAL