- Yeni kıdem tazminatı fonunun teknik ayrıntıları ortaya çıktı
- Buna göre; 15 yıl sigortalı çalışmayan işçi kıdemini alamayacak.
- İşçinin kıdem alacağı üçte bir ile üçte iki oranında budanacak.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile işçi ve işveren temsilcilerinin uzun süredir üzerinde uzlaşmaya çalıştığı yeni kıdem tazminatı fonunun teknik ayrıntıları gün yüzüne çıktı. Çalışma Bakanlığı’nın geçen hafta yapılan toplantıdan sonra “üzerinde çalışın” diye işçi ve işveren temsilcilerine verdiği yeni fon sistemini BUGÜN ele geçirdi.
Yeni sistem, “Bireysel Fonlu Kıdem Tazminatı Sistemi” adını taşıyor. Yeni sistem yasalaşırsa bir gün bile çalışan işçi kıdem tazminatı almaya hak kazanacak. Ancak hak ettiği kıdemini alabilmesi için en az 15 yıl sigortalı çalışması gerekecek. İşçi asıl büyük hak kaybına ise kesinti oranında uğrayacak. Halen her bir yıla 30 günlük kıdem hakkı elde eden işçiler yeni sistemde 30 gün yerine 11 ila 22 gün kıdem alabilecekler. İşçinin kıdem tazminatı üçte bir ila üçte 2 oranında budanacak. Yeni sistem eski-yeni tüm çalışanları hep birden fonun içine alacak.
İşte önümüzdeki dönemin çalışma hayatına damgasını vuracak, milyonlarca çalışanın geleceğini etkileyecek Bireysel Fonlu Kıdem Tazminatı Sisteminin (BFKTS) ayrıntıları:
*İşverenlerin her bir işçi için ödeyeceği primlerle yeni bir bireysel hesaplara dayalı sistem kurulacak.
*Yeni sistemde özel bireysel emeklilik şirketleri kullanılacak.
*İşverenin yükümlülüğündeki prim tutarları için kamu garantisi olmayacak.
*Kıdem tazminatından çalışma süresi veya işten çıkma şekline bakılmaksızın tüm işçiler yararlanacak.
*Bireysel hesapta biriken tutarın kullanım şartları işten ayrılma şekline değil çalışma süresine bağlanacak.
*Geçiş süreci, bilgilendirme şekilleri, vergi muafiyetleri, kullanılacak yatırım araçları ve işsizlik sigortasında yapılabilecek paralel düzenlemeler kanunda tek tek yer alacak.
İsteğe bağlı değil tüm işçileri kapsayacak
*Yeni sisteme tüm işçiler aynı anda geçecek.
*Eski çalışmalar eski mevzuata tabi kalacak. Ancak işçi ile işverenin anlaşması ve biriken kıdem tazminatının işçinin fondaki hesabına yatırılması halinde, işçinin eski çalışmalara ilişkin kıdem tazminatı hakkı silinecek.
*İşverenler, kıdem tazminatı primini SGK primleri ile birlikte yatıracak.
*Bu primler işçinin ilgili bireysel emeklilik şirketindeki kıdem tazminatı hesabına aktarılacak.
10 yıl çalışmış olma şartı getiriliyor
*İşten kendi isteğiyle ayrılan ya da işveren tarafından işten atılan işçinin ilk kıdem tazminatını alabilmesi için 15 yıl sigortalılık ve 3 bin 600 gün (10 yıl) çalışmış olma şartı aranacak. Üstelik bu şartları tutan işçiler hak ettikleri kıdem tazminatının tamamını değil, sadece yarısını alabilecekler. 15 yıl sigortası olmayan ya da 3 bin 600 günlük çalışma süresini dolduramayan işçiler kıdem tazminatının yarısını da alamayacaklar.
*İlk kıdem tazminatı tutarını alıp daha sonra yeniden kalan kıdemini almak isteyen işçilerde ise bin 800 gün (5 yıl) çalışmış olma şartı aranacak. Bu şartlara uyan işçiler de yine hesapta adlarına tahakkuk eden kıdem tutarının yine yarısını alabilecekler.
*Ölüm, emeklilik ve kendi işini kurma gibi durumlarda ise tahakkuk eden kıdem tutarının tamamı hak sahibi ya da varislere ödenecek. İşçiler çalışırken ev almak istediklerinde dahi kıdem fonundaki birikmiş alacaklarına dokunamayacak.
*İşverenlerin yatırmadığı primlerden dolayı tahakkuk ile bakiye arasında farkın oluşması halinde; bireysel emeklilik şirketinin bildireceği nema dahil fark tutarını işverenden işçi tahsil edecek. Dolayısıyla işverenin ödemediği ya da eksik ödediği primlerin tahsil edil-mesi konusunda devlet değil bizzat işçinin kendisi mücadele verecek.
30 günlük prim hakkı 11 güne düşebilir
*Halen bir yıla bir ay olan, diğer bir ifadeyle aylık brüt maaşın yüzde 8,33’üne karşılık gelen kıdem tazminatı kesinti tutarı yüzde 3 ila yüzde 6 aralığına çekilecek. Böylece bir yıla 30 gün olan kıdem alacağı hakkı bir yıla 10,8 gün ila 21,6 güne düşürülecek. Aradaki farkın ise fonda biriken paranın nemalanması sayesinde kapanması beklenecek.
*İşverenin ödeyeceği bu prim yükünün bir kısmı İşsizlik Sigortası kesinti oranlarında yapılacak düşüşlerle karşılanacak. Yani işverenin İşsizlik Sigortası’na ödediği mevcut prim yükü düşürülecek. Düşen oran kadar tutar kıdem tazminatı adı altında İşsizlik Sigortası Fonu yerine bireysel kıdem tazminatı fonu hesabına kaydırılacak.
