Geçtiğimiz günlerde açıklanan aylık ve toplam ihracattaki gerileme tartışılmaya devam ediyor. İhracattaki bu gerilemeyi kimileri para/kur politikasına bağlarken diğer faktörleri göz ardı ediyor. Taraf gazetesi yazarı Süleyman Yaşar konuyla ilgili 'Türk parasında tuhaf hareketler' başlıklı bir yazı kaleme aldı.

İşte Yaşar'ın o yazısı:

"Türk parası son iki ayda yüzde 10 oranında değer kaybetti. Ama TÜFE bazlı reel kur endeksi son iki ayda 113.14’den 116.85’e yükseldi. Yine TÜFE bazlı reel kur endeksi gelişmiş ülke para birimleri karşısında son iki ayda 123.41 düzeyinden 127.95’e yükseldi.

Peki, ne anlama geliyor bütün bu gelişmeler?

Hemen cevaplayalım. Şu anlama geliyor; Türk parası son iki ayda nominal olarak değer kaybederken reel olarak değer kazanıyor. Yani diğer ülkelerin ürettiği malların Türkiye’de üretilen mallara göre fiyatları düşüyor ya da Türkiye’de üretim maliyetleri göreli olarak artıyor. Şöyle ki; Avrupa’da 200 dolara üretilen bir buzdolabı, Türkiye’de 233 dolara üretiliyor artık. İşte bu nedenle Türk parası nominal olarak değer kaybediyor ama bu arada rekabet gücünü yitiriyor.

Peki, niye Türk parasının nominal ve reel değerinde böyle tuhaf bir gelişme oluyor?

Oluyor, çünkü dünyada ham petrol fiyatları yüzde 50 oranında gerileyince bu gerileme diğer ülkelerde iç fiyatlara aynı oranda yansıtılıyor. Ama Türkiye’de, dünyada ham petrol fiyatı yüzde 50 oranında gerilediğinde iç fiyatlara yüzde 15 oranında gerileme olarak yansıtılıyor. Dolayısıyla Türkiye’de üretim maliyetleri diğer ülkelere göre çoğalıyor. Ve bu durum Türkiye’nin ihracatına gerileme olarak yansıyor.

Hattâ son dönemde Türkiye’nin ihracat rakamlarının gerilemesinin bir nedeninin bu tuhaf gelişme olduğunu söyleyebiliriz. Bildiğiniz gibi 2015 yılı ihracat hedefi 160,5 milyar dolar tutarındaydı. Ama 157 milyar dolarda kaldı. Yine Ocak 2015 yılı ihracatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 9,8 oranında geriledi. İşte bu rakamlar bize ihracatın iyi gitmediğini gösteriyor.

MERKEZ BANKASINA NİYE SALDIRIYORLAR?

Gelelim bütün bunları niye anlattığımıza…

Anlattık, çünkü ihracat azalınca Türkiye’nin kur politikası nedeniyle rekabet gücünü kaybettiğini düşünen politikacılar Merkez’e saldırıyorlar. Hâlbuki Türkiye’nin son dönemde rekabet gücünü kaybetmesi para politikasından kaynaklanmıyor.

Neden kaynaklanıyor peki?

Maliye politikasından kaynaklanıyor. Çünkü Türk parası son iki ayda yüzde 10 oranında değer kaybettiği hâlde küresel petrol fiyatlarındaki düşüş iç fiyatlara yeterli oranda yansıtılmadığından reel kur endeksi yükseliyor. Bunun nedeni, petrol üzerindeki vergilerin azalması korkusu oluyor. Çünkü akaryakıt üzerinden alınan dolaylı vergiler toplam vergi gelirlerinin üçte birini oluşturuyor. Dolayısıyla bütçe açığı artacak korkusuyla, petrol fiyatlarındaki gerileme, iç fiyatlara yansıtamayınca bu defa Türkiye’nin ihracatı azalıyor.

O hâlde ihracatı artırmak için önümüzdeki dönemde Türk parası daha yüksek oranda değer kaybedebilir. Aksi takdirde ihracat azalmaya devam eder. Anlayacağınız ekonomi zor bir döneme girdi."