Dünyada petrol fiyatları yüzde 45 düşmesine rağmen, Türkiye’de akaryakıtın niçin aynı oranda indirilmediğinin yanıtını Merkez Bankası teknik analizle verdi.

Bugün'den Erdoğan Süzer'in haberine göre,  yüksek vergiler, petroldeki her yüzde 10’luk indirimde vatandaşın akaryakıtı yüzde 6,8 daha ucuza satın almasını engelliyor.

Elektrik ve gazda daha geç

Merkez Bankası'nın son Enflasyon Raporu’ndaki analize göre petrol fiyatlarındaki düşüşlerin enerji ve tüketici enflasyonu üzerindeki ilk etkileri akaryakıt ve tüpgaz fiyatları üzerinden gözleniyor. Doğalgaz ve elektrik fiyatlarına ise gecikmeli yansıyor. Petroldeki düşüşün aynı oranda akaryakıt ürünlerine yansımamasının yüksek vergi yükünden kaynaklandığı belirtilen raporda, şu tespit yapıldı:

Akaryakıt ürünleri üzerindeki vergi yükünün nihai tüketici fiyatları içinde önemli bir paya sahip olması petrol fiyatlarındaki değişimlerin akaryakıt fiyatlarına yansımasını sınırlayan temel unsur olmuştur.

İndirim 3'te 1'de kalıyor

Akaryakıt fiyatını oluşturan vergili formülden hareketle, kurşunsuz benzinde rafineri çıkış fiyatı yüzde 10 düştüğünde, marjlar ve vergi oranları sabitken, nihai satış fiyatı yüzde 3,2 oranında düşüş kaydetmektedir.

Dolayısıyla, petrol fiyatlarındaki düşüşlerin rafineri çıkış fiyatına birebir yansıdığı bir varsayım altında, uluslararası petrol fiyat düşüş oranının yaklaşık 3’te 1’i yurtiçi benzinin nihai satış fiyatına yansımaktadır.

Merkez Bankası, petrol fiyatlarındaki düşüşün akaryakıt fiyatlarına aynı oranda yansımasını yüksek vergilerin engellediği tespitini yaptı. Merkez’e göre petrol yüzde 10 düştüğünde benzin yüzde 3,2 ucuzluyor.

İki yılda ancak %3,3 ucuzlatır

Merkez’in raporuna göre petrol fiyatındaki yüzde 10’luk bir değişim, akaryakıt fiyatlarında ilk 2 ay sonunda yüzde 2,8, 12 ay sonunda yüzde 3, 24 ayın sonunda ise ancak yüzde 3,3 oranında yansıyor. Petroldeki söz konusu değişim, ithalat fiyatlarına ilk 12 ve 24 ay sonunda yüzde 3,2 ve 3,4 yansıyor. Tüketici fiyatlarını ise aynı sürede yüzde 0,41 ve 0,49 oranlarında değiştirebiliyor.