İktidar, bölgede özel sektör yatırımlarının önünü açmak için çalışmalarını sürdürürken, ekonominin devleri de attıkları adımlarla sürece büyük destek verdi. Turkcell'in Erzurum'a, Avea'nın Erzincan'a çağrı merkezi kurmasıyla başlayan yatırım atağına şimdi bankalar katılıyor. Finansbank, Erzurum'a bir çağrı merkezi kurarken Garanti ve Ziraat de bu yönde kararlar aldı. 3 ila 5 milyon dolarlık yatırımla kurulan çağrı merkezlerinde 500'e yakın kişi çalışıyor. Yatırım konusunda kararlı olduklarını belirten Garanti Bankası Genel Müdürü Ergun Özen, çağrı merkezini üniversitesi olan bir şehre kuracakları bilgisini verdi. Bölgedeki yatırımlarını artırma kararı alan bir diğer şirket de sanayi devi Koç Holding. Daha önce Şanlıurfa'da besicilik yapan grup, şimdi arazi kiralayarak domates yetiştirmeye başladı. Geçen yıl 4 bin dönüm olan ekim alanı bu yıl 13 bine çıkarıldı. Salça tesisi ise temmuzda devreye girecek ve günlük bin 500 ton kapasite ile dünyanın beşinci büyük salça fabrikası olacak. Tat Konserve Genel Müdürü Güçlü Toker, bölgede çiftçiye öncülük etmek istediklerinin altını çizdi: "GAP'ta domates ziraati istenen seviyeye geldiğinde esas işimize döneceğiz. Domates işini çiftçilere bırakacağız." Koç, GAP'ta domates yetiştirip salçasını Japonya'ya satacak Hükümetin Güneydoğu Anadolu Projesi'ni tamamlama ve bölgede özel sektör yatırımlarının önünü açma stratejisi ilk meyvelerini veriyor. Daha önce Şanlıurfa'da besicilik yapan Koç Holding, şimdi de arazi kiralayarak domates yetiştirmeye başladı. Geçen yıl 4 bin dönüm olan ekim alanı 13 bin dönüme çıkarıldı. Domateslerin salça haline getirileceği tesis ise temmuzda devreye giriyor. Günlük bin 500 tonluk kapasite ile dünyanın beşinci büyük salça fabrikası olacak tesis 25'i daimi, 75'i mevsimlik toplam 100 kişiye istihdam sunacak. Fabrikada bu yıl 150 bin ton domates işlenmesi hedefleniyor. Açılacak fabrikayla Koç'un bölgedeki yatırımı 125 milyon doları bulacak. Tat Konserve'nin Genel Müdürü Güçlü Toker, çiftçinin denemediği bir ürünü yaygınlaştırmak için fide dikiminden salça imalatına kadar her safhada yer aldıklarını belirterek, "GAP'ta domates ziraati istenen seviyeye geldiğinde kendimizi esas işimize, sanayiye vereceğiz. Domates işini çiftçilere bırakacağız. Fidenin ne olduğunu bilmeyenler vardı. Yavaş yavaş bu iş öğrenilecek. Biz öğretici, rol model olacağız." dedi. 2007'de toplam 26 milyon dolarlık ihracat gerçekleştiren Tat Konserve, 2008'de başta Rusya, AB ve Ortadoğu olmak üzere pazar geliştirme çalışmalarını sürdürmeyi planlıyor. Tat Konserve'nin şu anda ana ihracat pazarı, şirketin stratejik işbirliği içinde olduğu Kagome firmasından dolayı Japonya. 2007 yılında toplam 12 bin 400 tonluk ihracatın gerçekleştirildiği Japonya pazarını, 10 bin ton ile Rusya takip ediyor. İhracatta en önemli kalemi ise, endüstriyel boyutta ambalaj olarak tanımlanan, 230 kg'lık varillerde ihraç edilen domates salçası oluşturuyor. Ortakları arasında Japon Kagome Co. Ltd ve Sumitomo Corporation'ın da bulunduğu Tat Konserve'nin halka açık hisselerinin oranı yüzde 41 iken, bunun yüzde 65'lik payı aralarında Templeton'ın da bulunduğu yabancı fonlara ait. Koç Holding'e ait Tat Konserve, Şanlıurfa'da temmuz ayında açmayı planladığı salça fabrikası, domates ekim alanları ve Harranova besi çiftliğini gazetecilere açtı. Tat Konserve Genel Müdürü Güçlü Toker, 150 bin ton taze domates hedefine ulaşmak için damla sulama yöntemine 2,5 milyon dolar (6 bin 500 kilometrelik ince boru) yatırdıkları bilgisini verdi. "Hava şartlarını dahi kontrol ediyoruz." diyen Toker'e göre kendileri gibi başka büyük grupların da bölgede yatırıma teşvik edilmesi halinde GAP, Türkiye için işsizliğin azaltılması ve gıda temininde önemli bir çıkış kapısına dönüşecek. Yem maliyeti ikiye katlanırken et nasıl aynı fiyatta kaldı? Bir taraftan GAP domatesini salça olarak dünyaya pazarlamaya hazırlanan Koç Holding, diğer taraftan hayvancılıkta hedeflerini de büyüttü. 2000'li yıllarda Koç-Ata Grubu olarak girdiği sektörden bir ara çekilmeyi düşünen grup, kamuoyundan gelen 'çekilme' taleplerinin ardından yeni büyüme stratejisini süt sığırcılığından çekilme ve besicilikte kapasite artırımı şeklinde belirlemişti. Bugüne kadar 40 milyon dolar yatırım yapılan Harranova çiftliğindeki büyükbaş hayvan sayısı 12 bin. 5 yıl sonunda aynı rakamın ikiye katlanması hedefleniyor. Çevre illerden 200 kiloyken alınan danalar 500-550 kiloya çıkarılıp, satılıyor. Hayvan başına 300 kilo et elde ediliyor. Koç Holding, Maret'in kesimhanesini de çiftliğin yanına taşımış. Burada kesilen hayvanlar Maret'e ve Migros'lara veriliyor. Yıl sonundaki ciro hedefi 45 milyon YTL. Harranova Çiftliği'nin etrafında Tat'ın domates ekim alanları bulunuyor. Tarlada yetişen domatesin çekirdek ve kabuğu hayvanlara yem olarak veriliyor. Hayvanların dışkısı da kurutulup organik gübre olarak tarlalara dökülüyor. Tat Genel Müdürü Toker, besi işletmesinin ziraat ile ciddi bir sinerjisi olduğunu kaydederek, "Bu arazilerde organik madde yok. Hayvan gübresi bizim tarlalar için çok önemli. Domatesten çıkan atığa da hayvanlar bayılıyor. Domates hasadından sonra tarlaları boş tutmuyoruz. Hayvan yemi ekiyoruz." dedi. Et fiyatlarındaki artışı da değerlendiren Toker, yem fiyatlarında yüzde 100'lük artış olduğuna işaret ederek, 2 yılda ete sadece yüzde 8 zam geldiğini söyledi. Toker, "Ya şimdi kâr ediliyor, ya iki yıl önce zarar ediliyordu? Hangisi? Bir de bu maliyetlerle fiyatlar artmıyorsa kaçak mı var? Bunları birilerinin sorması lazım." ifadelerini kullandı. GAP 5 yılda tamamlanacak Cumhuriyet tarihinin ve dünyanın en büyük entegre kalkınma projesi olarak kabul edilen Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) yeniden start alıyor. Projeyi 5 yılda bitirme hedefi koyan hükümet, proje kapsamındaki 9 ildeki değerlendirme çalışmalarını tamamladı. Başbakan Yardımcısı Nazım Ekren koordinasyonundaki çalışmalarla bölgedeki tüm siyasi parti temsilcileri, meslek ve sivil toplum örgütlerinin talepleri alındı. 6 aydır hazırlanan planın ayrıntılarını ise Başbakan Tayyip Erdoğan yarın Diyarbakır'da açıklayacak. Tarih boyunca birçok uygarlığa ev sahipliği yapan 'Verimli Hilal Bölgesi' olarak da isimlendirilen GAP'ta 1,9 milyon hektar alan şu anda sulanamıyor. Eylem planı ile sulamaya öncelik verilecek. GAP rekabet gündeminde öne çıkan üç sektör bulunuyor. Bunlardan bir tanesi yenilenebilir enerji, diğeri tarım ve organik giysi, sonuncusu da turizm. Gelecek yıl, GAP'a ek 3,6 milyar YTL aktarılacak. Bu sene ise toplamda 2,3 milyar yeni lira aktarılması öngörülüyor. Proje, yalnızca tarımsal üretimi artırmakla kalmayacak, yaklaşık 4 milyon kişiye de yeni istihdam kapısı olacak.