ABD kredi piyasalarında gün geçtikçe büyüyerek tüm piyasalara yayılan sorunların yarattığı küresel dalga durulmuyor. ABD borsalarındaki sert düşüşler, Avrupa ve Asya’yı da etkiliyor. Ekonomistler dalganın nerede duracağı konusunda belirsizlik olduğuna işaret ederken, gelişmekte olan piyasalara yönelen likiditenin artık tersine döndüğünü belirtiyor. Ekonomistlere göre, riskin büyüklüğüne vakıf olunamaması en büyük problem. Piyasa uzmanlarının küresel satış dalgasına ilişkin görüşleri şöyle: ‘DEPREM YOK AMA ARKASI GELEBİLİR’ Tolga Ediz (Lehman Brothers Gelişmekte Olan Ülkeler Direktörü): Son 4-5 yılda gelişmekte olan piyasalarda çok hızlı bir rüzgar vardı. Bu rüzgarın karşımıza doğru eseceğini anlamamız gerekiyor. Şu aşamada piyasada bir deprem yok ama arkası gelebilir. Dikkatli olmamız gerekiyor. Kısa sürede piyasaların düzeleceğini pek sanmıyorum. Türkiye’de bir an önce yeni reform takviminin yatırımcıların önüne koyulması şart, yeni bütçe önlemlerinin ortaya konması şart. Merkez Bankası’nın şu aşamada yapması gereken bir şey yok. MB ortalık bozulunca para politikasını sıkılaştıracaktır; şimdilik böyle bir yola başvuracağını sanmıyorum. MB geçen yıldan dersini çok iyi aldı, temkinli duruşu TL’deki hızlı düşüşü engelliyor. ‘İMKB PANİK SATIŞLARA TESLİM OLDU’ Özgür Altuğ (Raymond James Türkiye Başekonomisti): Dünyadaki satış dalgası Avrupa’dan sonra bugün Asya’ya da sıçradı. İki gün önce gelişmekte olan piyasalara da sıçramıştı. Panik satışların etkisi görülüyor. Son iki haftadır diğer piyasalardaki satışlara oranla güçlü gözüken Türk piyasaları tam anlamıyla panik satışlara teslim olmuş gözüküyor. Ortamın bir süre daha yatışmayacağı varsayımı altında, tepki alışlarının gelmesini beklemek çok mümkün değil. Bu noktada Merkez Bankası’ndan bir aksiyon olmasını beklemiyoruz. Dolar 1,42’nin üzerine çıkıp orada kalmadığı sürece MB tarafından bir müdahale olacağını düşünmüyorum. Bundan sonraki süreçte Japonya Merkez Bankası 23 Ağustos’taki toplantısında faizi artırmazsa bu iyimser algılamaya sebebiyet verir. ABD Merkez Bankası’nın da bir faiz indirimiyle piyasalara moral vermesi beklenebilir. ‘DIŞARIDAKİ AKAN KANI DURDURMAK ZOR’ Murat Salar (A Yatırım Genel Müdür Yardımcısı): Tedirginlik son derece arttı. Asıl unsur, piyasa şu an hasarın ne kadar olduğuna vakıf değil. Rakam bilinse bu kadar tedirgin olunmaz. Dışarıdaki akan kanı durdurmak çok zor. Bu noktada Türkiye’nin yapabileceği fazla bir şey yok. Ancak piyasaya iyi mesajların verilmesi lazım. Yeni hükümete bu konuda çok ciddi görevler düşüyor. Mali disiplinin devam edeceği, yapısal reformların süreceğine dair mesajlara ihtiyaç var. Dışarıdaki kan kaybı nerede ve nasıl durur bunu tahmin etmek çok zor. Çok hassas bir süreçten geçiyoruz. Sürecin çok iyi yönetilmesi lazım. Bu durumun daha önceki dalgalardan farklı bir boyutu var, riskin büyüklüğüne vakıf olunamaması en büyük problem. Yarın bir gün hiç beklenmeyen bir yerden büyük bir fonun kapanması ile ilgili haberler gelebilir. O yüzden içeride yeni bir risk eklenmemesi gerekiyor. Artık hataları kamufle edebilecek likidite yok. Dibi gördüğümüzden emin değilim. ''Yabancılar YTL'den dövize geçiyor' Altın ve Para Piyasaları Uzmanı Mehmet Ali Yıldırımtürk, dövizdeki yükselişle ilgili olarak, ''yabancılarda YTL'den dövize geçiş var, yerliler bu yükselişi satış fırsatı olarak kullanıyor'' dedi. Yıldırımtürk, dövizdeki hareketliliğin tamamen dış piyasalardan kaynaklandığını söyledi.Yıldırımtürk, ''Dün ABD piyasaları bozulunca bizde de yansımaları Borsada görüldü. Yoğun satışların olduğu seans yaşadık'' dedi. Günün ikinci yarısında ABD'den gelecek haberlerle borsaya tepki alımlarının gelebileceğini, dün akşam saatlerinde nasıl düzelme olduysa bugün de yeni bir haberle düzelme görülebileceğini ifade eden Yıldırımtürk, ''Ama bu normale döndü anlamına gelmiyor. Her an yeni bir haberle piyasalarda bozulma olabilir, dalganın boyu uzayarak devam edebilir. Ay sonuna kadar sürecin devam edeceğini düşünüyorum'' diye konuştu. Yıldırımtürk, ''Şu anda burada döviz alan yok. Özellikle döviz büfeleri çevreden topladıkları dövizleri bankalara satmakla meşguller'' dedi. Borsadan çıkanların hepsinin dövize kaydığını söylemenin de yanlış olacağını ifade eden Yıldırımtürk, yüksek faizden istifade etmek isteyenlerin de buraya yöneldiğini belirtti. NTV-AA