Amerika'da konut piyasasında yaşanan dalgalanma, bütün dünya ve özellikle Avrupa ülkeleriyle birlikte Türkiye'yi de etkisi altına aldı. Türkiye, belirsizliklerin ortadan kalkması ve istikrar nedeniyle bu dalgalanmadan en az etkilenen ülkelerden biri olurken, endişenin devam etmesi halinde uzmanlar, dünyanın büyümesinin durabileceğini ve Asya krizine benzer bir krizin dünyayı etkisi altına alabileceğini söylüyor. Amerika'da sınırlı sayıda verilmesi gereken tüketici kredilerinin gelir düzeyine bakılmaksızın bankalar tarafından isteyen herkese verilmesi ve tüketicinin borcunu ödeyemeyecek duruma gelmesi, mortgage piyasasını sıkıntıya soktu. Amerika'da bir bankanın yaşadığı sıkıntı nedeniyle piyasadan çekilmesi, endişenin bütün sektöre yayılmasına neden oldu. Uzmanlar, endişelerin geçmemesi durumunda tehlikeli olacağını ve dünyanın bir krize sürüklenebileceğini söylüyor. Türkiye de dünya piyasalarındaki bu dalgalanmadan etkileniyor. Bir süredir düşüşte olan İMKB 100 endeksi dün günü 51.299 puandan kapadı. UZMANLAR NE DİYOR? Dalgalanma en az bir ay sürecek Han Yapı Genel Müdürü Ertuğ Yaşar Han 2001'den bu yana varlık fiyatlara tüm dünyada yükseldi. Buna kimileri likidite bolluğu diyordu, bazıları ise balonun şiştiğini ve patlayacağını. Bankalar, tüketici kredisinden çok para kazanılıyor diye herkese kredi verdi. Bankacılar para kazanmak için standardı aşağı çekti. Kredi verenler seçicilik, özen ve muhafazakarlığı terk etti. Bankalar zarar etme sürecine girdi. Sonra, en iyisi biz bu işten çıkalım, dendi. Yaz aylarındayız. Tatil dönemi, satışları körükledi. Dünyadaki küresel olaylardan Türkiye daha fazla etkilenir. Bu sefer Türkiye daha az etkileniyor gibi gözüküyor. Bu da istikrarla alakalı. Dışarısı böyle olduğu sürece Türkiye'de de hop oturup hop kalkacağız. Beklenti, bu durumun Ağustos ayı boyunca süreceği yönünde. Ağustos ayı dalgalı geçecek. Endişe sürerse kriz gelir Fortis Bank Baş Ekonomisti Haluk Bürümcekci Her gün Amerika'daki endişeleri güçlendirecek haberler geliyor. Borsalar en riskli yerler olduğu için etkiliyor. Avrupa borsalarında da düşüş oluyor. Bir süre bu durum devam edebilir. Kredi piyasalarıyla ilgili sınırlı bir bozulma var. Gelişmiş ülkelerin büyümesini etkileyecek bir sonucu olmayacağı anlaşılırsa rahatlanır. Amerika'da mortgage konusunda standartlar uygulnmadı. Şimdi bu çöküşlerinin etkileri olur mu diye inceleniyor. Şimdiki koşullarla, bu dalgalanma kısa sürer. Datallar desteklerse iki haftaya bu süreç geçer. Krizlerde resesyona girecek sonuçlara varılması lazım. O boyuta gelirse resesyon yaşanır. Dünyanın büyüme dönemi sona erer. Bu sonucu görmüyorum ama bu olay bu noktaya gelirse tehlikeli olur. 50 bin sınırına dikkat Merkez Menkul Değerler Araştırma Müdürü Özgür Yurtdaşseven İMKB'deki düşüş, tamamen 2007 içerisinde Amerika'daki konut piyasasında yaşanan belirsizliklerin ön plana çıkmasından kaynaklanıyor. Bir mortgage şirketinin varlıklarını satışa çıkacağı, yükümlülüklerini yerine getiremeyeceği daha önce gündeme gelmişti. Yüksek riskli konut kredilerinin ekonomik büyüme üzerindeki olumsuz etki yaratabileceği yönündeki beklentiler dalgalanmanın seyrini etkileyecek. Dalgalanma kısa soluklu görülüyor. Büyüme ya da şirket karlılıkları yönünde bir beklenti gelmezse bu kayıplar geri alınacak. İMKB 50 binin altına gelmediği takdirde belirleyici olan yurtdışı piyasalar olacaktır. 50 bin seviyelerinde dikkat etmekte fayda var. Kısa vadeli destekler tutmazsa en olumsuz senaryoda 47 bin 500'e düşer. Asya krizi nasıl meydana geldi? Doğu Asya Mali Krizi, Temmuz 1997'de Güney Kore'de Kia firmasının iflası ile başlamış ve Asya Kaplanları olarak bilinen birçok Doğu Asya ülkesinin para birimlerini, borsalarını ve diğer kıymetlerini etkilemişti. IMF Krizi olarak da bilinir. Hong Kong, Malezya, Laos ve Filipinler krizden en çok etkilenen ülkeler oldu. Japonya bu krizden fazla etkilenmedi ama kendi içinde uzun dönem sürecek mali zorluklar yaşadı. Bu ülkelerin para birimleri dolara karşı değer yitirdi. Etkilenen tüm ülkeler arasında Güney Kore en fazla zarar gördü. Doğu Asya krizinin etkileri tüm dünyada hissedildi ve küresel bir mali krize neden oldu. Bu etkiler Rusya ve Brezilya gibi ülkelerde bile hissedildi, yatırımcılar gelişen pazarlara güvenlerini yitirmişlerdi. İMKB'de düşüş çok sürmez Altın ve Para Piyasaları Uzmanı Mehmet Ali Yıldırımtürk Amerika'da büyüklük olarak 10'uncu olan bir bankanın ödeme zorluğuna girmesiyle mortgage'ta Amerika'da hızlı bir geri çekilme yaşandı. Bu da borsaya yansıdı. İMKB'de düşüş devam etmez. 50 bin 500 desteğini kırmamalı yoksa düşüş trendine girebiliriz. Avrupa ve İngiltere merkez bankalarının faiz toplantıları var, bu önemli. Avrupa borsaları eksi değerlerde. Küçük dalgalanmalar olacak ve büyük dalgalanmaların önünü kesecek.