"Türkiye'de konut sahibi olmayan kimse kalmayacak" sloganıyla son üç yıldır sosyal konutlara hız veren ve hedefini 500 bin konut olarak açıklayan Toplu Konut İdaresi Başkanlığı'nın (TOKİ) "en düşük fiyata dayalı" ihalelerinin faturasını sadece alacaklarını toplayamayan esnaf değil, tüketici de ödüyor. Taahhüt edilenle gerçekleştirilen konutlar arasındaki kalite farkı yüzünden TOKİ'ye tepki gösteren tüketicilerin açtığı dava sayısı hızla artıyor. Konutlara malzeme veren firmalar ise yeterince denetleme olmadığını belirterek, sadece TSE standardı ile malzeme alınmasına karşı çıkıyor. TOKİ'ye kalitesiz malzeme kullandığı için açılan davalardan biri İstanbul Halkalı'daki Kardelen Konutları'ndan ev sahibi olan 38 kişi tarafından açıldı. Bu tüketicilerden biri 134 bin YTL'ye konut satın alan Kadir Tecer. "Evi teslim alalı bir yıl oldu. Hala taşınmadık. Banyo kullanılacak gibi değil. Elektrik tesisatı sorunlu. Elektrik düğmesi var altında kablosu yok. Doğalgaz borusu yarım metre kısa kalmış. Tamirat yapalım taşınalım desek bugün en az 10 bin YTL para ister" diyor. Tekstil çalışanı Nazife Can ise sorunlu da olsa mecburen satın aldıkları eve taşınmak zorunda kalanlardan. "Bir ay daha hem kira hem de ev taksiti ödeyecek durumumuz yoktu. Mecburen taşındık" diyen Can'ın tek tesellisi ise ihaleyi alan firmanın konut sahiplerinin talep ettikleri işleri yeniden yapmak zorunda olması. Halkalı'da Biat İnşaat'ın üstlendiği Menekşe Konutlarından yaklaşık 120 bin YTL'ye satın aldığı evde eksiklerin bitmediğini söyleyen Nazife Can, "Banyoyu baştan aşağı kırdırdık. Salon ve odalar yeniden elden geçirildi. Balkona konan demir korkuluk elimde kaldı. İşçilik o kadar kötü ki inşaatın bittiği anlaşılmıyor bile. Herşey korku filmi gibiydi. Biz bu eve milyarlar ödüyoruz. Karşılığı bu daire olamaz" diyor. Abdullah Sütçüoğlu Kardelen Konutları'ndan 38 konut sahibinin açtığı davayı üstlenen avukat. Konutlarını teslim aldıktan sonra TOKİ'yi mahkemeye verenlerin sayısında önemli bir artış olduğunu söyleyen avukat Abudullah Sütçüoğlu kendilerine yapılan başvuru sayısında ciddi bir artış olduğunu belirtiyor. Sütçüoğlu, "İşin ilginç bir tarafı da sadece İstanbul'dan değil, Anadolu'da gerçekleşen projeler hakkında da da çok fazla dava talebinin olması. Telefonlarımız susmuyor" açıklamasını yapıyor. TOKİ ürünleri denetlenmiyor Ucuz fiyata ihale edilen konutlarda piyasadaki en ucuz ürünlerin kullanıldığını ve denetimlerin yetersiz kaldığını söyleyen söktör temsilcilerine göre, TOKİ standartlarını yükseltmeli ve denetimleri ciddiye almalı. Çünkü TOKİ projelerine ürün satmak için TSE belgesi sahibi olmanız yeterli. Türkiye'de 100 boru üreticisi varsa 100'ü de bu ihalelere girebilir diye konuşan Dizayn Grup Satış ve Pazarlama Müdürü Savaş Ekmen, "Girdiğimiz ihalelerde öyle fiyatlar gördük ki inanılmaz geliyor. Örneğin ürünün sadece hammaddesi 100 YTL. Belli kalitedeki firmalar bu ürünü 120 YTL'ye bırakırken hiç bilinmedik bir firma bu ürünü 103 YTL'ye tedarik ederim diyor ve ihale de bu firmaya kalabiliyor" diyor. TOKİ'nin TSE dışında başka belge istemediğine dikkat çeken Ekmen, "Bu da firmalar açısınıdan işi kolaylaştırıyor. İhale esnasında sunulan ürün daha sonra denetlemediği için de ortaya sorunlu konutlar çıkıyor" diyor. TOKİ'nin hasılat paylaşımı usulü ile gerçekleştirdiği projelerine ürün vermelerine karşın ürünlerinin hiç denetlenmediğini söyleyen Duravit Türkiye Genel Müdürü Müfit Ülke ise "Üstelik hasılat paylaşımı üst gelir grubuna hitap eden projeleri kapsıyor. Bizim ürünlerimiz bu projelere gittiği halde bir kez bile denetlendiğimizi hatırlamıyorum. TSE belgesi yeterli görülmemeli. TSE bazı teknik konularda yetersiz kalıyor. ISO 9000 belgesi istenebilir. Bu kaliteye verdiğimiz önemi gösterir. Bazı firmalar zaten kaç para alıyorum ki diyerek ıskarta mal verebiliyor" diye konuşuyor. Ece Banyo Yönetim Kurulu Başkanı Erdem Çenesiz de TOKİ'nin ucuzculuğundan şikayetçi. Geliştirdikleri su tasarruflu ürünlerin özellikle sosyal konutlarda kullanılmasını çok istediklerini anlatan Çenesiz, "Bizim ürünlerimiz asıl o zaman gerçek kullanım alanını bulmuş olacak. Çünkü toplu kullanım su tasarrufunun yanı sıra kullanıcısına da ekonomik açıdan destekleyecek. TOKİ ile bu konuda görüşmelerimiz oldu. Fakat çok düşük fiyatlı ürünleri tercih ettikleri için ancak kar paylaşımı usulü ile gerçekleşen ihalelere katılabiliyoruz" diyor. TOKİ'ye göre yaşananlar normal TOKİ İstanbul Uygulama Müdürü Niyazi Özdemir'e göre ise yaşananlar "son derece" normal. Çünkü TOKİ binlerce konut üretiyor ve sıkıntıların olması kaçınılmaz. TOKİ'nin bu konuda üzerine düşen görevi yerine getirdiğini ve konutları teslim almadan önce mutlaka denetlediğini söyleyen Özdemir, süreci şöyle anlatıyor: "Konutların hepsi teslim edilmeden önce TOKİ tarafından denetleniyor. Bizim istediğimiz kriterler yerine getirilmiş mi bakılıyor. Daha sonra da teslim aşamasına geçiliyor. Bu aşamadan itibaren ise konutları yüklenici firmadan bir yıllığına geçici kabul ile alıyoruz. Bu süre içinde eğer bir eksik varsa konut sahipleri yüklenici firmaya hiçbir bedel ödemeden yaptırabiliyor. Bir yıl sonunda ise tüm sorunların giderildiğinde son teslim kabullerini yapıyoruz. Konutlarla ilgili eleştiriler abartılı. TOKİ sadece konut üretmiyor. Alt yapıya da ciddi yatırım yapıyor. Eleştirileri yapanların bu konutların depreme ne kadar dayanıklı olduklarını ve alt yapı hizmetlerini unutmamaları gerekiyor". REFERANS