Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın, özel elektrik üreticilerinin maliyet sorununu çözmek için bulduğu formüllerden biri olan TRT payının kaldırılması, Hazine ya da özel televizyon kanallarının canını sıkacak. TRT'ye yıllık 230 milyon YTL'lik gelir sağlayan yüzde 2'lik payın kaldırılarak bu rakamın özel televizyon kanallarının reklam gelirlerine yansıtılması gündeme geldi. Bakanlık ikinci bir seçenek olarak İngiltere'nin devlet televizyonu BBC'nin finansman modelini örnek aldı ve çözüm paketine bu payın Hazine'de oluşturulacak bir fondan karşılanması teklifini hazırladı. Her iki formül de tartışılmayı bekliyor. 2003 yılında 1.5 puan aşağıya çekilen TRT payından özel elektrik üreticileri yıllardır şikâyet ediyordu. Bakanlığın çözüm paketi içinde bulunan "TRT payının, elektrik üretim ve tüketimine yansıtılmaması" kararına bugüne kadar TRT'den Sorumlu Devlet Bakanı Beşir Atalay'ın itiraz ettiği öğrenildi. Bunun yanı sıra özel sektörün elektrik üretiminden Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) alınmasının vergi politikasının mantığına ters düştüğü gerekçesiyle kaldırılması talebi de Maliye Bakanı Kemal Unakıtan tarafından reddedildi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler'in de Unakıtan'ı ikna edemediği belirtildi. Bu nedenle iki bakana takılan bu iki ayrı çözüm başlığı konusunda karar yetkisi Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'a bırakılacak. Güler'in geçen hafta Erdoğan ile yaptığı ikili görüşmede bu konunun tartışıldığı bildirildi. TRT payı iki taraflı yük TRT payı yüzde 2 oranında elektrik tüketicilerinin faturalarına yansıtılıyor. Pay vatandaştan karşılanıyor. Ancak TRT payı özel sektör elektrik üreticilerinin cirolarının üzerinden kesildiği için bu, santral işleticilerinin maliyet kalemleri içinde yer alıyor. Bu nedenle TRT payı hem tüketiciye hem de üreticiye yansıyor. Üstelik özel sektörün elektrik satış fiyatları yükseldikçe, TRT payının kendileri için maliyeti de artıyor. TRT payının kaldırılması durumunda özel elektrik üreticilerinin maliyet kalemlerinden biri eksileceği için belirli bir oranda kâr marjı yakalamış olacaklar. Bakanlığın çözüm paketi içinde yer alan bir diğer başlık ise piyasa dengeleme ve uzlaştırmasına en kısa sürede geçilmesi. Mali uzlaştırma olarak bilinen bu sistem elektrik üretim pazarında bir spot piyasa oluşturulmasını sağlayacak. Kamu ve özel elektrik üreticilerinin hepsinin bu sisteme kayıt olması ve elektrik alış-verişi ile eşzamanlı faturalandırma yapılmasını öngörüyor. Gerçek maliyetlere göre elektrik satışı gerçekleştirilerek serbest piyasa için gerekli ortam yaratılmış olacak. Bugüne kadar kamunun bu sisteme dahil olmaması nedeniyle özel sektör ile kamu elektrik üretimi arasında rekabetin sağlanmamasından şikâyet edildi. Özel sektörün maliyetlerini artıran bu konuya çözüm bakanlıktan geldi. Bakanlık, 2007 yılında sisteme dahil olması planlanan kamu kesimini eylülden itibaren sisteme dahil edecek. Bu nedenle artık kamu elektrik üretimi de gerçek maliyetler çerçevesinde satılacak. Mali uzlaştırma sistemi Bugüne kadar yaşanan tartışmalarda, serbest piyasanın düzenleyicisi olan Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun (EPDK) sessiz kalmayı tercih etmesi özel sektör kesiminin eleştirilerine neden oldu. EPDK Başkanı Yusuf Günay, kurum olarak yaşanan tartışmalar konusunda gerekli açıklamaları zamanı gelince yapacaklarını belirtti. Günay, EPDK olarak mali uzlaştırma sistemi için çok çaba sarf ettiklerini belirterek ilgili yönetmeliğin ise 1.5 yıl önce yayımlandığını hatırlattı. Günay, Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği'nin tam olarak uygulamaya konmasının önemine dikkat çekti. Bakanlığın çözüm paketinde otoprodüktörlere yük alma ve atma fiyatları, iletim ve kayıp-kaçak bedelleri üzerinden indirim yapılması seçeneği de yer alıyor. Ancak otoprodüktörler sadece kendi ihtiyaçlarını karşılamak için yaptıkları elektrik üretim maliyetine bu indirimleri yansıtabilecek. Bu durumda otoprodüktörlerin serbest piyasaya satış yapmaları zorlaşacak. Yüzde 3'lük iletim kaybının tek başına yarattığı mali yük 30-40 milyon YTL'yi buluyor. Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş.'nin (TEDAŞ) 3.5 yıldır zam yapmadığı elektrik fiyatlarına zam yapması ise doğalgazdan elektrik üreten özel sektörün TEDAŞ ile rekabet edebilmesi için bir imkân sağlayacağı yorumu yapıldı. Toplantı KKTC gezisine takıldı Enerji Bakanı Güler'in önceki gün (Pazartesi), özel elektrik üreticileri ile yaşanan sorunlar için bakanlık tarafından hazırlanan çözüm paketini EPDK Başkanı Yusuf Günay ile paylaştığı öğrenildi. Günay ile akşam yemeği yiyen Güler'in özel sektör ile görüşmeden önce çözüm seçeneklerini Günay ile paylaşması birçok konuda bakanlık-EPDK arasında hissedilen gerginliğin de azalması olarak yorumlandı. Öte yandan, Güler'in bugün Elektrik Üreticileri Derneği (EÜD) ile yapması planlanan toplantı, Başbakan Erdoğan'ın Kıbrıs Barış Harekâtı’nın yıldönümü törenlerine katılmak üzere bakanlarla birlikte yapacağı KKTC seyahatine takıldı. Bakan Güler de bu seyahatte bulunacağı için toplantı gelecek hafta içinde yapılacak. Bakanlığın çözüm paketinde neler var? 1- Elektrik faturalarına yansıyan TRT payı kaldırılması. 2- Erdoğan'ın girişimi ile ÖTV'nin kaldırılması. 3- Kamunun da dahil olduğu maliyet esaslı sisteme geçilmesi 4- İletim ve kayıp-kaçak bedelleri üzerinden indirim yapılması. REFERANS GAZETESİ