Türk Sanayicileri ve
İş adamları Derneği (
TÜSİAD) Başkanı Ümit
Boyner, Dünya
Ekonomik Forumu tarafından her sene yayınlanan Rekabet Edebilirlik Raporu'na göre
Türkiye'nin fikri haklar alanında 133
ülke arasında 105. sırada olduğunu belirterek,
yabancı firmaların, haklarını korumak amacıyla fikri hakların yeterince korunmadığı ülkelere hem teknolojilerini
transfer etmediklerini hem de yatırım yapmayı
tercih etmediklerini bildirdi.
Boyner, TÜSİAD'ın 2 yıldır üzerinde çalıştığı ''Fikri Haklar Sözlüğü''nün
tanıtım toplantısında, Kaan Dericioğlu'nun düzenlediği, alanında ilk defa bu kadar kapsamlı hazırlanan sözlükte binin üzerinde terimin
Türkçe,
İngilizce, Almanca ve Fransızca çevirilerinin açıklamalarının bulunduğunu bildirdi.
Boyner, bugünün yoğun
rekabet koşullarında artık ürünlerin değil
markaların ve
patentlerin yarıştığına dikkati çekerek, şunları kaydetti:
''Türkiye'nin son 15 yılda fikri haklar alanında büyük bir ilerleme kaydettiğini görüyoruz. 1995 yılında
tescil edilen patent sayısı 763 iken 2009 yılına geldiğimizde bu rakam 5 bin 610'dur. 1995 yılında 45 faydalı
model tescil edilmişken 2009 yılında 2 bin 882 faydalı model başvurusu tescil edilmiş. Peki markalarımızla, patentlerimizle dünya ekonomisinde anılıyor muyuz? Dünya
ekonomik forumu tarafından her sene yayınlanan rekabet edebilirlik Raporu'na göre Türkiye fikri haklar alanında 133 ülke arasında 105. sırada...
Polonya 64,
Brezilya 92,
Zimbabwe 99,
Kamboçya 103. sırada yer alıyor.
Aynı
rapor içinde 2008 yılı içinde ülke nüfusuna göre tescil edilen patentlere bakıldığında, Türkiye 73. Sırada; Polonya, Brezilya,
Kolombiya ve Azerbaycan'ın arkasında yer alıyor.
Güçlü bir fikri haklar yapısına sahip
gelişmekte olan ülkeler yabancı firmaların teknolojilerini ülkelerine getirmede daha avantajlı konumdalar. Çünkü bu haklar yeteri kadar korunmadığında yabancı firmalar aynı alanda faaliyet gösteren
rakip firmaların haksız uygulamaları ile karşı karşıya kalabilmekte. Bu durumda yabancı firmalar haklarını korumak amacıyla fikri hakların yeterince korunmadığı bu gibi ülkelere hem teknolojilerini transfer etmemekte hem de yatırım yapmayı tercih etmemektedirler. Doğal olarak doğrudan yabancı yatırımların gelmemesi teknoloji transferinin gerçekleşmemesi az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin kalkınmalarını olumsuz yönde etkilemekte ve bu ülkelerin rekabet gücü azalmaktadır. Mülkiyet Hakları İttifakı'nın her sene yayınladığı Uluslararası Mülkiyet Hakları Endeksi'ndeki 1 puanlık artış, yapılan yabancı yatırımı yüzde 27 oranında, yapılan yabancı yatırımın sıfırdan yapılma ihtimalini ise yüzde 57 olduğunu ortaya koymuştur.''
Anayasa Mahkemesi'nin, Temmuz 2009;da aldığı karar ile 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında
Kanun Hükmünde Kararname;nin bir kısım cezai hükümlerinin iptal ettiğini ve bu iptal kararının altı ay sonra yürürlüğe girmesinin uygun görüldüğünü anımsatan Boyner, tanınan sürenin dolmasının ardından, yeni bir
düzenlemeye gidilmemesi nedeniyle binlerce marka
davasının düştüğünü kaydetti:
Boyner, şöyle devam etti:
''Halihazırda aynı sorun Patent ve Faydalı Modeller ile Endüstriyel Tasarımlar için doğdu ve
Anayasa Mahkemesi yeni bir düzenleme yapılması için bu sefer bir yıllık bir süre tanıdı. 6 Haziran 2010 itibariyle bu tanınan süre doldu, yaklaşık 4.000 dava düştü ve hukuki boşluk halen doldurulmadı.
TÜSİAD olarak bu süre zarfında değişik platformlarda bu riske defalarca dikkat çektik. Hatta 8
Nisan tarihinde düzenlenen
Ekonomi Koordinasyon Kurulu toplantısında durumun önemini tüm çıplaklığı ile ortaya koyduk.''
Türkiye'nin yatırım ortamını iyileştirmek adına atılan tüm adımların içinde fikri hakların güçlendirilmesinin gündemin üst sıralarında yer aldığını vurgulayan Boyner,
Yatırım Danışma Konseyi'nin de her sene Türkiye'nin fikri haklar konusundaki zafiyetine dikkat çektiğini anlattı.
-''KAHİN OLMAYA GEREK YOK''-
Boyner, ''Tüm bu gelişmeler bir araya geldiğinde önümüzdeki sene açıklanacak raporlarda fikri haklar alanında Türkiye;nin sıralamasını tahmin etmek için kahin olmaya gerek yok. Artık, acilen harekete geçmek zorunda olduğumuz bir noktadayız'' dedi.
TÜSİAD Fikri Haklar Çalışma Kurulu Başkanı Murat Peksavaş ise, Türkiye'deki sanayicilerin patente karşı ''romantik bir bakış açısı'' olduğunu ifade ederek, herkesin bir
ampul icat etmek istediğini, sanayinin faaliyetleri süresince
buluş yaptığının farkında olmadığını söyledi.
Peksavaş, çoğu firmanın bu bilince sahip olmadığı için çok ciddi bütçesi olan AR-GE projeleriyle ilgili daha önce bir patent alınıp almadığına bakmadıklarını dile getirerek, Bugün hala Türkiye'de marka ile patent arasındaki farkı bilmeyen insanlar olduğunu bildirdi.