Ankara Ticaret Odası'nın(ATO) hazırladığı 'Kaçak Ekonomisi' raporuna göre Türkiye, sigadan içkiye, çaydan şekere, akaryakıttan büyükbaş ve küçükbaş hayvana kadar tam bir "kaçak" cenneti olarak değerlendirildi. Raporda Türkiye ekonomisinin, ülkeye hangi yollardan girdiği belli olmayan kaçak ürünler yüzünden yılda 20 milyar dolar kaybettiği bildirildi. ATO'nun hazırladığı 'kaçak ekonomisi' başlıklı rapora göre Türkiye'nin, sigaradan içkiye, çaydan şekere, akaryakıttan büyükbaş ve küçükbaş hayvana kadar "kaçak" cenneti olduğu belirtildi. Türkiye'ye kaçak yoldan giren ürünler ve ekonomiye etkilerinin masaya yatırıldığı rapora göre, en çok kaçakçılığın yapldığı ve ülke ekonomisine en büyük zararı veren kaçakçılık sektörü, akaryakıt kaçakçılığı. Türkiye'ye yılda 2.5 milyon ton kaçak akaryakıt giriyor. Bu miktar, ülke içinde tüketilen toplam akaryakıtın yaklaşık yüzde 20'sini, bir başka ifadeyle beşte birini oluşturuyor. Kaçak akaryakıtın parasal değeri ise yaklaşık 4.5 miyar dolar. İKİ YILDA 10.7 MİLYAR YTL'LİK VERGİ KAYBI TBMM Akaryakıt Kaçakçılığını Araştırma Komisyonu'nun çalışması, sadece son iki yılda Türkiye'de 7 milyon 814 bin ton akaryakıt kaçakçılığı yapıldığını, devletin ise bu kaçakçılıktan dolayı 10.7 milyar YTL'lik vergi kaybına uğradığını ortaya koyuyor. Rapora göre, Türkiye'nin çok düşük bedelle akaryakıt temin edilecek ülkelere komşu olması, sahillerin uzunluğu ve kontrolünün zorluğu özellikle deniz yoluyla yapılan akaryakıt kaçakçılığına zemin hazırlıyor. Akaryakıt vergisinin yüksekliği de yasadışı yollarla para kazanma arzusunda olanların iştahını kabartıyor. Gümrük kayıtlarına göre son 10 yılda 40 milyon 435 bin 552 adet cep telefonu ithal edildi. Bu ithalat için de 5 milyar 551 milyon dolar para harcandı. Ancak Telekomünikasyon Kurumu'nun verilerine göre son 10 yılda Türkiye'ye 70 milyon cep telefonu girdi. Bu miktarın parasal değeri ise 15 milyar dolar. İki kurumun kayıtları arasındaki fark, Türkiye'ye kaçak giren cep telefonu sayısını gösteriyor. Bir başka ifadeyle, kaçak yollarla Türkiye'ye sokulan cep telefonu sayısının 29,6 milyon olduğu ortaya çıkıyor. Cep telefonu cihazı kolayca paraya dönüştürülebildiği için çok sayıda suç örgütü cep telefonu kaçakçılığına yöneliyor. Cep telefonu kaçakçılığında en fazla devlet zarara uğruyor. Türk Telekomünikasyon Kurumu'na göre ise kaçak cep telefonu sayısı 12 bin, bu telefonların Türk ekonomisine verdiği zarar 3 milyar dolar. Kaçap cep telmefonları nedeniyle devletin uğradığı gelir kaybı ise 1 milyar dolar. Cep telefonundaki kaçağın ülkeye zararı ise toplam 4 milyar dolar. KUZEY IRAK'TAN KAÇAK SİGARA GELİYOR Rapora göre, Türkiye'ye her yıl 25 bin ton "kaçak sigara" giriyor. Yani her 6 sigaradan biri kaçak. Sigara kaçakçılığından dolayı devlet her yıl 2,5 milyar dolar vergi kaybına uğruyor. Türkiye'ye en çok kaçak sigara Irak'tan sokuluyor. Kuzey Irak'ta Dohuk ve Süleymaniye'de kurulu fabrikalarda üretilen kaçak sigaranın büyük miktarlarda girdiği yer ise serbest bölgeler. Tütün eksperlerinin verilerine göre bir konteyner kaçak sigaranın üretim ve taşıması dahil 80-90 bin dolarlık maliyeti bulunuyor. Fakat Türkiye'ye sokulup piyasaya dağıtıldığı zaman 1 milyon 600 bin dolar ediyor. Başka bir ifadeyle suç örgütleri her konteynerde 1 milyon dolar net para kazanıyor. Yurtdışından gelen her yolcu beraberinde vergiden muaf olarak bir karton sigara getirebiliyor. Fakat pratikte bu üç karton olarakuygulanıyor. Gürbulak Sınır Kapısı'ndan bunun için her gün 2 bin kişi İran'a gidip geliyor ve beraberinde 6 bin karton sigarayla dönüyor. İran'da kartonunu 15 YTL'ye alıp, Türkiye'de aynı ürünü 40 YTL'ye aynı gün satıyorlar. Yapılan araştırmalara göre Türkiye'ye yılda 1 milyon ton "kaçak şeker" giriyor. Kaçak şekerin ekonomiye maliyeti yaklaşık 1.5 milyar dolar. Serbest bölgeler yoluyla ihraç edilmiş gibi gösterilen nişasta bazlı şeker başka gümrükten yeniden ülkeye sokularak yurt içinde satılıyor. Şeker kaçakçılığı için İran ve Irak'a günübirlik turlar düzenlendiği biliniyor. Ayrıca, sınırdan yük hayvanları vasıtasıyla da ülkeye kaçak şeker sokuluyor. Kaçak şeker yüzünden, stoklarda şeker birikmesi nedeniyle 2 milyon dönüm alanda pancar tarımı yapılamıyor. Şeker kaçakçılığı, tarımda 1 milyon 600 bin, sanayide 260 bin olmak üzere toplam 1 milyon 860 bin kişilik istihdam kaybına yol açıyor.Son bir yıllık dönemde Türkiye'ye giren kaçak çay miktarının 40 bin ton olduğu, devletin vergi kaybının 120 milyon dolar, üreticinin zararının ise 110 milyon YTL(73 milyon dolar) olduğu ifade ediliyor. Türkiye'de bir kilogram çayın maliyeti yaklaşık 2.5-3 dolar iken, Hindistan ve Seylan gibi ülkelerde bu rakamın 1 dolar seviyesinde olması kaçak çay girişinin temel nedeni... Türkiye'de kaçak olarak giren bir başka ürün de içki. Ülkeye kaçak yollardan giren içkinin yıllık olarak 85-100 bin şişe civarında olduğu iddia ediliyor. Emniyet Genel Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı'nın hazırladığı raporda 2003 yılında 17 bin 956 şişe kaçak içki ele geçirildiğini belirtirken, bu rakam 2004 yılında rekor düzeyde artarak 61 bin 647 şişeye ulaştı. Emniyet'in raporuna göre, içki kaçakçılarının sadece 2004 yılındaki kazancı 200 milyon doları buldu. Sektör temsilcilerine göre ise, devletin son bir yılda sadece viskiden uğradığı vergi kaybı 22 trilyon TL. oldu. KAÇAK HAYVAN TİCARETİNDEN TÜRKİYE'NİN ZARARI 1 MİLYAR YTL'Yİ BULUYOR. Rapora göre, Türkiye'ye her yıl yaklaşık 1 milyon hayvan kaçak yollarla giriyor. Kaçak hayvan ticaretinden Türkiye'nin zararı 1 milyar YTL'yi buluyor. Kaçak büyükbaş ve küçükbaş hayvanın yanı sıra, Türkiye'ye özellikle İran'dan kaçak et de giriyor. İstanbul'daki etlerin yüzde 60'ı, tüm Türkiye genelinde satılan etlerin de yarıdan fazlası kaçak. Türkiye'ye giren kaçak etin değeri 6 - 7 milyar dolar civarında. Polis verileri, 2004'te MDMA olarak da bilinen ecstasy hapıyla yakalananların sayısının önceki yıla göre yüzde 100 artış göstererek 1443'ü bulduğunu gösteriyor. Türkiye'de bir ecstasy tabletinin fiyatı 10 YTL. Polise göre Türkiye'ye her yıl 5-6 milyon civarında ecstasy hapı giriyor. 10 YTL'den hesaplandığında ortaya 60 milyon YTL'lik bir pazar çıkıyor. KAÇAK GÖÇMENLER Kaçak ürünlerin yanında insanlar da kaçak olarak ülkeye giriş yapıyor. 1995-2005 arasında Türkiye'ye yasadışı yollardan giriş yaptığı belirlenen yaklaşık 580 bin kişi yakalandı. Türkiye, Asya ile Avrupa arasındaki coğrafi konumu nedeniyle Afganistan, Pakistan, Irak, İran, Bangladeş, Suriye, Moritanya, Somali gibi ülke vatandaşlarının Avrupa ülkelerine geçişi için transit güzergâh… Moldova, Romanya, Belarus, Gürcistan, Rusya Federasyonu gibi eski Doğu Bloğu ülkeleri vatandaşları için de kaçak çalışılabilecek bir ülke… Türkiye Bilimler Akademisi'nin "Yurtdışından Gelenlerin Nicelik ve Niteliklerinin Tespitinde Sorunlar" adlı raporuna göre, her yıl yaklaşık 100 bin kişi kaçak göçmen olarak yakalanıyor, yakalanamayan 100 bin kaçak göçmenin de Türkiye'ye giriş-çıkış yaptığı tahmin ediliyor. Her yıl 5 bin kişi sığınma istemiyle Türkiye'ye geliyor. Kaçak göçmen başına 2-3 bin dolar civarında para alınıyor. Türkiye üzerinden yapılan kaçak göçmen ticaretinde milyon dolarlardan bahsediliyor. ATO BAŞKANI AYGÜN:"BU KADAR MAL ÜLKEYE NASIL GİRİYOR İNSANIN AKLI ALMIYOR" ATO Başkanı Sinan Aygün, rapora ilişkin yaptığı değerlendirmede, Türkiye'ye kaçak giren ürünlerin miktarı dikkate alındığında, kaçak ürünleri taşımak için 20 tonluk kamyonlar kullanıldığı varsayıldığında, her yıl 204 bin "görünmez" kamyonun yurda kaçak mal soktuğunu söyledi. Türkiye ekonomisinin kaçakçılık nedeniyle yılda 20 milyar dolarlık kayba uğradığını söyleyen Aygün, "Gümrüklerimiz kevgire dönmüş durumda, delik deşik… Türkiye'ye her yıl 204 bin kamyonun taşıyacağı kadar kaçak mal giriyor. Bu kadar mal ülkeye nasıl giriyor insanın aklı almıyor. Bu görünmez kamyonlar nedeniyle 20 milyar dolarımız havaya uçuyor" dedi. Madde adı 20 tonluk kamyonla taşınması durumunda gereken kamyon sayısı Piyasa değeri Çay 2.000 203 milyon dolar Şeker 50.000 1.5 milyar dolar Sigara 1.250 2.5 milyar dolar İçki 5 200 milyon dolar Akaryakıt 125.000 4.5 milyar dolar Cep telefonu 600 4 milyar dolar Hayvan ve et 25.000 7.6 milyar dolar Silah 3 15 milyon dolar Ecstasy 4 40 milyon dolar İnsan kaçakçılığı 1.000 300 milyon dolar TOPLAM 204.864 20 milyar 858 milyon dolar