Cumhuriyetçiler de Demokratlar da plana ilişkin hoşnutsuzluklarını belirtirken, 'yatırımın kalbi'nden 'şantaj kokan hareketler' yükseliyor. Wall Street'te planının bir an önce hayata geçmesi için yoğun baskı var. Petrolde bir günde gerçekleşen 25 dolarlık yükseliş ve Dow'daki 2 günlük kayıp bu baskının en bariz örneği. Şimdi piyasalar, Wall Street'teki şantajın işe yarayıp yaramayacağını merak ediyor. Yatırımın kalbi olarak bilinen Wall Street 'ilginç zamanlar' yaşıyor. Mortgage krizi ile patlayan, mali sektör kuruluşlarını hallaç pamuğu gibi sallayan küresel kredi krizinin birinci ve 2. dalgasının ardından Paulson'un '700 milyar dolarlık' çözüm önerisi üzerinde tartışmalar devam ediyor. Amerika cephesinde ne Demokratlarlardan ne de Cumhuriyetçilerden destek gören kurtarma planı, dünyayı da ikna edemedi. BAHANELER VE GERÇEKLER Kilit noktayı maliyetin ne şekilde karşılanacağı oluştururken, politikacıların aksine piyasalar bir an önce kurtarma planının devreye girmesini bekliyor. Planın ilk açıklandığı gün tüm dünyada inanılmaz yükselişler yaşanırken, belirsizlik bir kez daha piyasaları vurdu. Wall Street'in belirsizlikten hoşlanmadığını anlatan Ekinvest Stratejisti Uğur Ertürk, “Belirsizlik nedeniyle Wall Street şantaj sürecine geçti. Ekonomi kurmaylarının işi yavaştan almalarının önüne geçmek için de bilinçli olarak piyasalarda sert hareketler oluşturuluyor' dedi. New York borsasının gerilemeye devam ettiğine değinen Ertürk, sözlerini şöyle sürdürdü; “Dolar zayıfladı, emtialarda ise ciddi yükseliş var. Şantajın hafta boyu süreceği düşünülebilir.” BUSH BLÖFÜ GÖRDÜ Piyasa yapıcılar planın ayrıntılarını dört gözle beklerken siyaset cephesinde ise farklı sesler yükseliyor. ABD Senatosu'ndaki Demokrat Partili çoğunluk lideri Harry Reid, “Paketi tartışma ve iyileştirme çabası olmadan onaylamayacağız” derken, özellikle kredi borçlarını ödeyemeyen ev sahiplerine yardım konusunun pakete eklenmesi gerektiğini düşünüyor. Öte yandan paketle ilgili olarak sürecin uzaması durumunda paket karşıtlarının güçlenmesine, bunun da borsaların yeniden çalkalanmasına neden olacağı yorumları yapılmaya başlandı. Bush hükümeti ise piyasaların blöfünü görerek, ekonomide çok daha büyük bir panik ve çöküntüyü önlemek için böyle bir paketin gerekli olduğunu savunuyor. PİYASA SİMÜLASYONU... Başkan Bush, Paulson ve Bernanke plan yürürlüğe girmezse ne büyüklükte bir kıyametin kopacağını anlatmaya çalışırken plana çeşitli muhalefet ve değişiklik önerileri geliyor. Ertürk, “New York borsası 'plan geçmezse neler olacağının' simülasyonunu uyguluyor. Dow önceki günkü 373 puandan sonra dün akşam da 161 puan daha eksi yaptı. Ama piyasa kapandıktan sonra ünlü borsacı Warren Buffet'ın Goldman Sachs'da 5 milyar dolarlık hisse satın aldığı haberi düştü. Bu haber borsaların tekrar yukarı dönmesini sağladı” dedi. PLAN MI, YALAN MI? Turkish Yatırım Analisti Gökhan Uskuay ise şu anda ABD Kongresi'nde “Bu bir kurtarma planı mı?” yoksa “Kurtarma yalanı mı?” başlıklarının tartışıldığı görüşünde. Uskuay'a bu konuyu şu şekilde açıklıyor; 'Karşılıksız finansmanın tek karşılığı vergidir. Karşılıksız para basmak bile 'senyoraj' vergisidir. Paulson'un planına alternatif Demokratlar bir plan hazırladılar. Buna göre Hazine 700 milyar dolar karşılığında hisse alsın, sorunlu varlıkları bütçe içinde aktifleştirmesin. Hisse fiyatı ise son 15 iş gün içerisinde en yüksek seviyeden alınsın. Böylece vergi yükü kabarık olmasın, piyasalarda durulsun. Paulson diyor ki, eğer bu plan bir an evvel yürürlüğe girmezse daha büyük bir vergi olacak. Şu anda en büyük sıkıntı, 700 milyar dolar nasıl finanse edilecek? Bankaların hangi kalemleri bütçede aktifleşecek? 'Para' bu işi iyi bilir! Turkish Yatırım Analisti Gökhan Uskuay, “Piyasalarda ise baskılar yavaş yavaş başladı. Zaten böyle bir planın geçmesi veya en az fireyle onaylanması ancak piyasa baskısı ile sağlanır. ABD 2002'den bu yana en kötü 2 günlük performansı gösterdi. Düşüşlerin hakimiyeti ile bu kurtarma planı onaylanır. Onaylanması, kısa vadeli piyasalar için olumlu. Ama orta vadede ekonomik etki olumsuz olacaktır. Olumlu etki için Demokratların teklifinin plana ilave edilmesi gerek” dedi. Bakan Paulson: UTANIYORUM! ABD Hazine Bakanı Henry Paulson, ülkede finans sektöründeki krizin ABD için utanç verici olduğunu, ancak bu krizin giderilmesi için yönetimce hazırlanan 700 milyar dolarlık kurtarma planının mutlaka uygulanması gerektiğini söyledi. Paulson, bir Demokrat senatörün “Wall Street, Amerikan halkına bir özür borçlu değil mi?” diye sorması üzerine, “Bu durum ABD için utanç verici. Suçlanacak çok kişi ve kurum var, sorumsuzca kredi veren büyük finans kuruluşlarına yönelen çok suçlama var” diye konuştu. FBI, batık şirketleri soruşturuyor FBI, ülkedeki ekonomik krizin derinleşmesine yol açan dört büyük batık finans şirketi hakkında yolsuzluk soruşturması başlattı. FBI yetkilileri, medyaya açıklamalarında, soruşturmaların, geçen günlerde devletin denetimi altına alınan “mortgage” devleri Fannie Mae ve Freddie Mac, devlet tarafından 85 milyar dolarlık acil fon aktarılmasına karar verilen sigorta devi American International Group ve iflasını isteyen yatırım bankası Lehman Brothers'i kapsadığını belirttiler. Henüz başlangıç aşamasındaki FBI'ın yolsuzluk soruşturmalarının, bu şirketlerin üst düzey yöneticilerini ve firmaların işleyiş usullerini kapsayacağı kaydedildi. MEHMET ALİ ERGÜN- YENİ ŞAFAK