Geçen haftaki Savunma
Sanayi İcra Komitesi toplantısında 2016'da imalata başlanması kararlaştırıldı. Yetkililer,
Türkiye'nin kendi uçağını üretmek için gerekli
teknik altyapı ve tecrübeye sahip olduğuna dikkat çekiyor.
Türkiye'nin 74 yıl önce başlayan
yerli uçak üretme projesi birçok sefer teşebbüs edilmesine rağmen çeşitli gerekçelerle rafa kaldırıldı. Geçen hafta yapılan
Savunma Sanayi İcra Komitesi (SSİK) toplantısında gelecek 10 yılda savaş uçağı
üretimine başlanması kararı alındı.
Projenin ilk etabı olan 'kavramsal
tasarım'a 20 milyon liralık kaynak ayrılacak. 2016'da
seri üretime başlanırken, cumhuriyetin 100. yılı 2023'te de ihracata başlanacak. Türkiye, 1930'lu yıllarda
Almanlar, Polonyalılar ve İngilizlerle
lisans anlaşması yaparak uçak üretti. Bu projelerden vazgeçse de sonraki yıllarda çalışmalara devam ederek uçak mühendisliği konusunda tecrübesi oluştu. Ayrıca, çok uluslu F-35 üretimi projesinde
Amerika,
İngiltere,
Hollanda ve
İtalya gibi ülkelerle beraber çalışıyor.
Savunma kaynakları, Türkiye'nin kendi savaş uçağını üretebilecek teknolojiye sahip olduğunu, gerekli yatırımların da yapılmasıyla birlikte projenin başarıyla sonuçlanacağını kaydediyor. İlk Türk savaş uçağının hayata geçirilmesi için siyasi istikrarın da önemine dikkat çeken yetkililer, hükümetin verdiği desteğin önemine dikkat çekiyor. Diğer taraftan, alternatif işbirlikleri de gündemde.
Milli Savunma Bakanı Vecdi
Gönül,
Güney Kore ile
işbirliği seçeneğinin de masada olacağını açıklamıştı. Edinilen bilgilere göre,
Güney Kore'den üst düzey yetkililer bizzat
Başbakan Erdoğan'la görüşerek 'işbirliği' teklifinde bulundu. Türkiye'nin 2020'li yıllarda, ABD'den alacağı 100 adet F-35 ile birlikte kendi üreteceği avcı savaş uçaklarını kullanmak istediği ifade ediliyor. Şu anda Hava Kuvvetleri'nde bulunan F-4'ler ise zamanla envanterden çıkarılacak.
İlk yerli savaş uçağının tasarım ve imalatı aşamalarında, Tusaş-Türk Havacılık ve
Uzay Sanayii AŞ (TAI) ve Tusaş Motor Sanayii AŞ (TEI) öncü kuruluşlar olacak. 2015 yılından itibaren uçak
motorları tasarlamayı ve üretmeyi hedefleyen TEI, dünya standartlarında tasarım imkânına sahip TAI ile milli uçak tasarımına yoğunlaşacak. TAI'nin ve TEI'nin, aldıkları uluslararası ihalelerle,
havacılık sanayiinde bir dünya şirketi olduğunu belirten uzmanlar, bugün birçok
sivil ve askerî uçak aksamında her iki kuruluşun da parçalarının bulunduğunu vurguluyor. TEI, 33 farklı tipteki askerî ve ticari motor programları için yaklaşık 600 farklı parça üretimi yapıyor. 25 yıl önce F-16 uçaklarının F-110 motorları için bir proje şirketi niteliğinde kurulan TEI, 2015'ten itibaren uçak motorları tasarlamayı ve üretmeyi, 2020'den itibaren de yılda 1,5-2 milyar dolarlık
satış yapmayı hedefliyor.
Yerli uçak geliştirme projesi için TAI ve TEI'nin de içinde bulunacağı ayrı bir şirket kurulabileceği de konuşuluyor. Ayrı bir
bütçe ve fon ayrılacak olan yeni şirkete, TAI ve TEI'nin yanı sıra Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı içindeki
savunma sanayii şirketlerinin yanı sıra özel sektörde bu konuda tecrübe kazanmış şirketler de dâhil edilebilir.
İlk
fabrika maaş farkı tartışması yüzünden kapatıldı
Cumhuriyetin ilk yıllarında havacılık sanayiinin kurulması için çalışmalar başlatıldı. Türk Tayyare Cemiyeti ile Alman uçak üreticisi Junkers Flugzeugwerke A.G. arasında 15
Ağustos 1925'te yapılan anlaşma gereğince, Türkiye'de uçak ve motorlarını imal etmek amacıyla Tayyare ve Motor Türk AŞ (TOMTAŞ) kuruldu. Ancak 6
Ekim 1926'da Kayseri'de açılan tesis, fabrikada çalışan Almanlara verilen yüksek
ücretlerin
bakım ve onarım maliyetlerini artırması, Alman ve Türk
personel arasında huzursuzluğa yol açan ücret farkı, anlaşma gereği yükümlülüklerinden bazılarının yerine getirilmemesi gibi sebeplerden dolayı 28 Haziran 1928'de kapatıldı. Daha sonraki yıllarda devreye sokulan üretim girişimleri de kısa süreli oldu.
ZAMAN