Kurdan dolayı maliyetleri artan ve borç çeviremeyen firmalar yabancı şirketlere ya satılıyor veya ortak alınıyor. Yılbaşından bu yana 11 milyar liralık 40 şirket satıldı.

Artan enerji maliyetleri, hukuksuz uygulamalar, birer birer kaybedilen ihracat pazarları, bürokratik engeller ve bir türlü iyileştirilemeyen yatırım ortamından dolayı üretim yapmakta zorlanan şirketler sıkıntı yaşıyor.

Bugün gazetesinden Mustafa Yağmurlu'nun haberine göre, bir dönem Avrupa ülkelerinde zordaki şirketleri alan ve adeta şirket avına çıkan patronlar artık fırsatını bulduğunda şirketlerini satıp sektörden çok kolayca çıkıyorlar.

Borç 1 trilyon lirayı aştı

Özellikle son 4 ayda Türk Lirası karşı-sında hızla değer kazanan dolar yüzünden birçok firma ödeme güçlüğüne düştü. Özel sektörün 2004 yılında 83 milyar lira olan borcu 2014 sonu itibariyle 1 trilyon 31 milyar liraya ulaştı. 202 milyar dolar açığı bulunan reel sektör, hızla artan kurdan dolayı borcu çevirmekte sıkıntı yaşıyor.

Şirket batıkları arttı

Türkiye’nin dört bir tarafında küçük işletmeler kapılarına birer birer kilit vururken bir dönem Avrupa’da kelepir şirket avına çıkan birçok Türk firması adeta av oldu. Ayakta durmakta zorlanan firmalar ya yabancı ortak aldı, ya da şirketin tamamını yabancılara sattı.

Son 10 günde yaşanan şirket

satışları şaşırttı. Yemeksepeti, Alman Delivery Hero firmasına satıldı. Bugüne kadar aldığı markalarla bilinen Yıldız Hol-ding'in en büyük gıda şirketi Ak Gıda’yı Fransız Loctalis satın aldı. Boyner Perakende Yatırım’ın yüzde 30,7'lik hissesi Katarlı Mayhoola Fonu'na satıldı. Fransız Essilor Merve Optik'e, Suudi Arabistan'ın en büyük gruplarından SEDCO da Mektebim Okulları'na ortak oldu.

11 milyar liralık şirket sattık

Ernst&Young Kurumsal Finansman Bölüm Başkanı Müşfik Cantekinler 2015 yılı başından bu yana yabancı yatırımcıların gerçekleştirdiği satın alma ve ortaklık işlem sayısının 40'a ulaştığını ifade etti. Yabancı yatırımcılar tarafından gerçekleştirilen işlemlerin toplam değerinin 4 milyar dolara (11 milyar lira) ulaştığı tahmin ediliyor.

Birer ikişer satılıyor

Son bir yıl içinde ise VİKO’nun yüzde 90’ı Panasonic tarafından satın alındı. Yörsan’ın yüzde 80’i Abraaj Grubu tarafından devralındı. Kükrer Gıda’nın yüzde 50’si Japon Ajino-tomo tara-fından satın alındı. Namet Gıda'nın, ortaklık kontrolü Investors’a geçti. Arzum’un yüzde 49 hissesi SDA International’a satıldı. Fındık devi Oltan Gıda, İtalyan çikolata devi Ferrero Grubu’na satıldı.

Daha fazla birleşme ve satın alma olur

Defacto, Söke Un ve Ak Gıda’nın satılmasına aracılık eden Ünlü&Co Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Ünlü, “Geride bırakılan iki seçim, yaşanan politik gerginlikler ve jeopolitik gelişmeler iklimi altında geçen bir yılda yatırımcılar genel olarak ‘bekle ve gör‘ politikası izledi. 2015 yılında, özellikle son çeyreğe doğru bu iklimin değişeceğine inanıyoruz. Daha fazla birleşme ve satın alma olacaktır” dedi.

Borç almak yerine satıyorlar

Fatih Üniversitesi Uluslararası Ticaret Bölüm Başkanı Doç. Dr. Osman Nuri Aras, şirket satın almalarıyla ilgili şunları söyledi: “Satışı yapan yerli firmaların, borç alma yerine satış yapması durumun vahametini gösteriyor. Bu şirketlerin borç sorunu yaşadığını ve sorunu çözmek için bazı firmalarını satmak zorunda kaldığını ortaya koyuyor. Bu, ekonomide kötü gidiş yüzünden borç sorunu yaşayan özel sektörün kendi kendine bulabildiği çözüm yolu ve muhtemelen ülkeden kaçış yolu anlamına gelmektedir. Yabancı firmalar yılların birikimini satın alarak adeta hazıra konmaktadır.”

Dört bir taraftan ilgi var

Türkiye ile ilgilenen yatırımcı profilinin Avrupa ve ABD ağırlıklı olduğunu ifade eden Mahmut Ünlü, ancak son dönemde Uzakdoğulu yatırımcıların yatırım iştahının arttığını gözlemlediklerini kaydetti. Özellikle Japonya'dan gelen yatırımların arttığını vurgulayan Ünlü, Körfez yatırımcılarından da ağırlıklı olarak gıda, eğitim, sağlık ve gayrimenkul alanlarına ilgi geldiğini söyledi.