Türkiye'de yıllardır konuşulan ve hiç bir tedbir alınmayan kara para giriş çıkışının cari açığı dengelemek için kullanıldığı iddia edildi. 7 Haziran erken seçimlerinin hemen ardından hükümetin ilk icraatı 8 Haziran'da yasa değişikliğine giderek ülkeye giren ve çıkan paraların hesabının sorulmamasını sağlamak olmuştu.

Merkez Bankası, ağustos ayı ödemeler dengesi verilerini açıkladı. Buna göre cari açık dış ticaret açığındaki düşüşe paralel ağustos ayında sert daralma kaydederek Ekim 2009'dan bu yana en düşük olan 163 milyon dolara gerilerken, Ocak-Ağustos döneminde ise 25 milyar 674 milyon dolar oldu.

Bugün'den Mustafa Yağmurlu'nun haberine göre, 12 aylık cari işlemler açığı ise 43 milyar 47 milyon dolara geriledi. Cari açık temmuzda 3.19 milyar dolar, geçen yılın ağustos ayında 2.22 milyar dolar olmuştu.

Cari işlemler açığındaki iyileşmeye kaynağı belirsiz para girişinin rekor seviyelere çıkmasının büyük etkisi oldu. Merkez Bankası cari işlemler dengesi verilerine göre ağustos ayında net hata noksan (kayağı belirsiz para) kaleminden 1 milyar 430 milyon dolar para girişi oldu. Yine aynı kalemde yılın ilk 8 ayında (ocak-ağustos) 10 milyar 946 milyon dolarlık bir para girişi olduğu gözleniyor. Ekonomist Ziya Akkurt cari açığın yüzde 45’nin bu kaynağı belirsiz paradan karşılandığını belirtti. Merkez Bankası verilerine göre 2002-2015 yılları arasında 39 milyar 168 milyon dolar meçhul para girdi. Akkurt, Türkiye finans piyasalarından kaçan paranın yerini kaynağı belirsiz paranın aldığını belirtti.

Çıkarılan kanunlarla gümrüklerden bavulla gelen paralara her hangi bir engelin olmadığını ifade eden Akkurt, “Seçimlerden önce bu tür paraların girişi hızlanıyor.

Seçimden sonra bu paranın çıkacağına inanıyorum. Bu para ekonomiler için sağlıklı değil. Kaliteli bir finansman kaynağı olmuyor. Girişleri gibi çıkışları da hızlı olur. Yılbaşından bu yana tahvil ve bono çıkışları 5 milyar doları ulaştı” dedi.

ALB Fo­rex Araş­tır­ma Uz­ma­nı En­ver Er­kan, sür­dü­rü­le­bi­lir bir ca­ri açık iyi­leş­me­si­nin mev­cut şart­lar­da gö­rün­me­di­ği­ni be­lirt­ti. Er­kan, “Tür­ki­ye­’nin bü­yü­me gö­rü­nü­mü açı­sın­dan ih­ra­cat ve it­ha­la­tın ay­nı an­da ge­ri­li­yor ol­ma­sı da­ral­tı­cı bir et­ki­ye sa­hip­ti­r” de­di.

Halk Ya­tı­rım Araş­tır­ma Di­rek­tö­rü Ba­nu Kıv­cı To­ka­lı, ca­ri den­ge­de­ki iyi­leş­me gö­rü­nü­mü­nün ko­run­du­ğu­nu söy­le­ye­rek, “A­ğus­tos ayın­da ca­ri açı­ğın sı­nır­lı kal­ma­sın­da, dış ti­ca­ret açı­ğın­da­ki sert da­ral­ma­nın ya­nı sı­ra, doğ­ru­dan ya­tı­rım­la­ra ait kâr trans­fer­le­rin­de de­vam eden ya­vaş­la­ma­nın da et­ki­si bu­lu­nu­yor. Tu­rizm ge­lir­le­ri mev­sim­sel ola­rak kat­kı sağ­la­sa da, bek­le­nen­den da­ha za­yıf bir per­for­mans gös­te­ri­yor" de­di.

Ağus­tos ayın­da ca­ri iş­lem­ler açı­ğın­da iyi­leş­me ya­şan­ma­sı­na kar­şın fi­nans­man ta­ra­fı­nın kö­tü­leş­ti­ği­ni be­lir­ten Gold­man Sachs, eko­no­mi­nin net ser­ma­ye çı­kı­şı ile kar­şı kar­şı­ya ol­du­ğu­nu, bu ser­ma­ye çı­kı­şı­nın dö­viz re­zerv­le­rin­de kü­çük dü­şü­şe yol aç­tı­ğı­nı ve fi­nans­man­da ana kay­na­ğın net ha­ta-nok­san he­sa­bı ol­ma­ya de­vam et­ti­ği­ni vur­gu­la­dı.