Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Ankara 22. Dönem Yönetim Kurulu tarafından, 20 Aralık günü Keçiören Osmanlı Pazarı'nda çıkan ve 253 iş yerinin tamamen yanmasına neden olan olayın elektrik kontağından değil, denetimsizlikten kaynaklandığının tespit edildiği bildirildi.

Açıklamada, "Esnaf ile yapılan görüşmelerde yangının pazarın birden fazla yerinden başladığı ifade edilmiştir. Bu tespit de yangının elektrik kontağından çıktığı savını çürütmektedir. Bu kadar kötü bir elektrik tesisatının Keçiören Belediyesi ve Büyükşehir Belediyesi tarafından kontrol edilmemiş olması da açıkça bir ihmali gözler önüne sermektedir." denildi.

EMO'dan yapılan yazılı açıklamada, çok sayıda itfaiye ekibinin müdahale ettiği yangında zaman zaman patlamaların da yaşandığı görgü tanıklarınca da ifade edildiği hatırlatıldı. İtfaiye tarafından yapılan ilk açıklamada olayın elektrik kontağından olabileceği bilgisi verildiğine vurgu yapılan açıklamada, bu belirlemelerin ardından EMO Ankara Şubesi tarafından olay yerine gönderilen heyetin, itfaiyenin olayın elektrik kontağından yaşanmış olabileceği savını da değerlendirerek incelemelerini yaptığı ve çeşitli hususları tespit ettiği belirtildi.

Elektrik Mühendisleri Odası yetkililerinin, Osmanlı Halk Pazarı'nı küle çeviren yangınla ilgili tespitleri şöyle: "Yapılan incelemede; kapalı pazar yeri olarak tanımlanan alanın tamamen yandığı, elektrik kontağının başladığı iddia edilen yerin itfaiyenin söndürme çalışmaları nedeniyle tespit edilemediği ve elektrik tesisatının da yangınla birlikte tahrip olduğu görülmüştür.

Kapalı pazar yerinin elektriksel beslemesinin doğrudan pazar yerini besleyen bir trafo merkezinden değil mevcut alçak gerilim dağıtım direkleri üzerinden yapıldığı, peron olarak tabir edilen koridorların başında bulunan dağıtım panolarından beslendiği ve panolarda artık akım anahtarı (yangın ve hayat korumalı kaçak akım rölesi) bulunmadığı görülmüştür. Ayrıca elektrik kontağı ifade edilmesine rağmen çekilen fotoğraflarda da görüleceği üzere ana şalterin ve bazı sigortaların devreyi kesmek için açılmadığı saptanmıştır.

Pazar yerindeki dükkanların bağımsız değil, birbirine ek yapılan elektrik tesisatı ile beslendiği görülmüştür. Dükkanlardaki elektrik tablosunda da kaçak akım rölesi görülmemiştir. Olay yerinde yaptığımız incelemelerde harabeye dönen bir alan olmasına karşın kameraların sağlam olduğu gözlemlenmiştir. Bilirkişiler tarafından mevcut kamera sistemi ve kayıtlarının ayrıntılı bir şekilde incelenmesi, olayın aydınlatılması açısından önemli bir noktadır.

YANGININ BİRDEN ÇOK YERDE BAŞLAMASI ELEKTİRİK KONTAĞI SAVINI ÇÜRÜTMEKTEDİR

Esnaf ile yapılan görüşmelerde yangının pazarın birden fazla yerinden başladığı ifade edilmiştir. Bu tespit de yangının elektrik kontağından çıktığı savını çürütmektedir. Ancak belirtmek gerekir ki bu kadar kötü bir elektrik tesisatının Keçiören Belediyesi ve Büyükşehir Belediyesi tarafından kontrol edilmemiş olması da açıkça bir ihmali gözler önüne sermektedir. Yangından sonra kontrolsüz bir şekilde enkaz kaldırma çalışmalarının yapıldığı, enerji kesilmediği için ayrıca başka bir kazaya da neden olabileceği heyetimizce gözlemlenmiştir.

PAZAR YERLERİNİN İŞLETİLMESİ VE KONTROLÜ GÖREVİ BELEDİYELERE VERİLMİŞTİR

Pazar yerleri ile ilgili yayınlanan yönetmelikte bu yerlerin işletilmesi ve kontrolü görevi belediyelere verilmiştir. Ancak belediyelerin de yaşanan yangınlardan ders çıkarmadığı ve kontrol görevini yerine getirmekte ihmalkarlık içinde olduğu görülmektedir. 6 Mart 2013 tarihinde Ankara Dışkapı Yunus Emre Halk Çarşısında meydana gelen yangın bunların en canlı örneğidir.

Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği'nde geçici olarak kurulan pazar yerleri gibi yerlerin elektrik tesisatlarının yapılması ve güvenlik tedbirlerine ilişkin yeterli düzenleme bulunmamaktadır. EMO tarafından ulusal ve uluslararası standartlara uygun olarak hazırlanan Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği Taslağı 31 Mayıs 2005 tarihinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı`na gönderilmiş, güvenlik tedbirlerine en geniş şekilde yer verilmiştir. 10 yılı aşkın bir süre geçmesine rağmen hala yeni yönetmeliğin yayımlanmaması nedeniyle elektrik tesisatlarının uluslararası normlara uygun ve güvenli bir şekilde yapılması ne yazık ki sağlanamamakta, mevcut yönetmeliğe göre yapılan tesisatlar yetersiz kalmaktadır. Bu türden kazaların tekrarlanmaması için yönetmeliğin bir an önce yayımlanması ve tesisatların buna uygun olarak yapılması gereklidir.

Pazar yerleri gibi çok sayıda insanın hizmet verdiği/aldığı, yaşamsal öneme sahip olan özellikli yapılara ait özel tesisat kuralları uygulanması gerekirken, bu yapılardaki tesislerin yetersiz yönetmeliklere göre yapılması ölümlere ve yangınlara davetiye çıkarmaktadır. Bu türden faciaları önleyecek sistemlerin kurulmasını sağlayacak uluslararası kurallar ise anlaşılmaz bir şekilde yıllardır savsaklanmakta mevzuat değişiklikleri yapılmamaktadır."

ELEKTRİK İÇ TESİSLERİ YÖNETMELİĞİ GÜNDEME ALINMALI

"Bugüne kadar yaşanmış olaylardan ve yönetmeliğin bu haliyle kalması durumunda yaşanması olası facialardan tek tek kişi ya da kurumlar değil, gerekli standartların yaşama geçirilmesini sağlamayan yetkililer de sorumludur." denilen açıklamada, şu ifadedelere yer verildi: "Bu kapsamda, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın söz konusu faciaları önleyebilecek şekilde TSE ve uluslararası EN standartlarına uygun olarak hazırlanmış olan Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği`ni bir an önce gündemine alıp hızla yürürlüğe koyması gerekmektedir.

PAZAR YERLERİ, AVM VB. TOPLU YAŞAM ALANLARINDA TESİSAT KONTROLLERİNE ÖNEM VERİLMELİ

Belediyelerin de Meslek Odaları ile işbirliği içinde pazar yerleri, AVM vb. toplu yaşam alanlarında tesisat kontrollerine önem vermeleri olası can kayıplarını ve milyonlarca lira ile ifade edilen zararları önlemesi gerekmektedir. Bu tür alanların yangın sigortası ile sigortalanabilmesi için gerekli mevzuat değişiklikleri de acilen yapılmalıdır. İşyeri sahiplerinin mağduriyetleri giderilmeli ve anılan alanda halk arasında söylenti halinde dolaşan AVM yapılacağı ve rant elde edileceği iddialarına karşılık yetkililer tarafından açıklama yapılması gerekmektedir.

DENETİM MEKANİZMALARI KAMUSAL SORUMLULUK ÇERÇEVESİNDE YENİDEN YAPILANDIRILMALI

Binaların yangından korunması hakkında yönetmelik ile 'Kamu ve özel kurum ve kuruluşlar ile gerçek kişilerce kullanılan her türlü yapı, bina, tesis ve işletmelerin, tasarımı, yapımı, işletimi, bakımı ve kullanımı aşamalarında, herhangi bir şekilde çıkan yangının, can ve mal kaybını en aza indirerek söndürülmesini sağlayacak yangın öncesinde ve sırasında alınacak tedbirler ile organizasyon, eğitim ve denetimi sağlamak' amaçlanmakta birlikte yönetmelik hükümlerinin uygulanmasından, yapı ruhsatı vermeye yetkili idare, yatırımcı kuruluşlar, mal sahipleri, işveren temsilcileri, tasarım ekibi, mimar ve mühendisler, uygulayıcı yükleniciler, imalatçılar görevli ve sorumlu tutulmaktadır. Yönetmelik kapsamında tüm sorumlu unsurların görevlerini yerine getirip getirmediği araştırılmalı ne yazık ki yaşamımızın her alanına sirayet eden ve ticari bir yaklaşımla ele alınan denetim mekanizmaları kamusal sorumluluk çerçevesinde yeniden yapılandırılmalı ve harekete geçirilmelidir.

Meslek odalarının bilerek ve isteyerek denetim süreçlerinden uzaklaştırıldığını, denetimsizliğin neredeyse bir kural olarak yaşandığını, yapılaşma sürecinin bozulduğunu ve acilen önlem alınması gerektiğini bir kez daha ifade ediyor, Elektrik Mühendisleri Odası Ankara Şubesi olarak bu tür alanlarda elektrik tesisat kontrolü ve denetimleri konusunda ilgili kurumlarla işbirliği yapabileceğimizi tekrar duyuruyor, olaydan zarar gören vatandaşlarımıza geçmiş olsun dileklerimizi iletiyoruz."
CİHAN