Konut sektöründe kamu bankalarının düşük maliyetli destekleri etkisini göstermeye devam ederken, ülke genelinde yaklaşık 1,5 ayda kullanılan konut kredi tutarında rekor kırıldı.

Kamu bankalarının haziran ayı başındaki düşük maliyetli desteklerinin etkisi her geçen gün verilere yansıyor. Konut satışları geçen ay yüzde 209,7 artarak 190 bin 12 ile tarihinin en yüksek haziran rakamlarına ulaştı.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerinden derlenen bilgiye göre, 2018 yılı sonunda 188,5 milyar lira olan konut kredileri bakiyesi, 2019 sonunda 10,2 milyar lira artarak 198,7 milyar liraya yükseldi.

Yılın ilk çeyreğinde konut kredileri 12,3 milyar liralık yükselişle 211 milyar liraya ulaştı. Yılın ikinci çeyreğinde ise konut kredileri 19,9 milyar artışla 230,9 milyar liraya çıktı.

1 Haziran-10 Temmuz itibarıyla konut kredi bakiyesinde 35 milyar lirayla tüm zamanların en yüksek artışı görüldü. Konut kredi bakiyesi 10 Temmuz itibarıyla 246 milyar 288 milyon liraya ulaştı. Geçen yıl sonundan bu yana ise konut kredi bakiyesi 47,6 milyar lira artışla rekor tazeledi.

Konut kredisinde bakiye artışının daha önce en yüksek gerçekleştiği dönem 27,6 milyar lirayla 2017 yılı olmuştu.

Öte yandan, Fitch Ratings Yönetici Direktörü James Watson, cuma günü yaptığı açıklamada, "Özellikle emlak sektöründe sorunların yaşandığını söyleyebilirim. Türkiye’yi de söyleyebilirim, çok hızlı bir şekilde kredi artışı yaşanıyor" değerlendirmesinde bulunmuştu.

Mayıs ayında 51 bin civarında gerçekleşen toplam konut satışı haziran ayında sert yükselişle 190 bin oldu. Bu rakamın 101 bin adedi kredili satış olarak gerçekleşti.

İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizameddin Aşa, düşük oranlı kredi kampanyası sayesinde haziranda konuta başlayan ilginin devam ettiğini belirterek, temmuzda hazirandaki hareketliliğin sürdüğünü söyledi.

Temmuzda konut satış istatistiklerinde haziran rakamlarının aşılabileceğini dile getiren Aşa, "Ancak ağustosla birlikte azalmaya başlayacağını düşünüyorum. Bunun en büyük sebebi fırsatçı ev sahipleri ve gayrimenkul şirketleri. Fiyatları aşırı artırmaları ve gerçek değerinin çok üstünde bedel istemeleri konutun satılmamasına neden oluyor. Ev arayan kişi de bu yüzden vazgeçiyor" dedi.

 

Aşa, başlangıçtaki aşırı ilginin başvuran herkesin kredi alamaması nedeniyle de azaldığını kaydederek, şu anda gerçek alıcıların konut için arayışını sürdürdüğünü anlattı. Fiyatlarda henüz geriye doğru gidişin olmadığını ancak bu konuda beklentilerinin bulunduğunu aktaran Aşa, "Evini satamayan kişi mecbur fiyatı indirecek. Türkiye'de konut almak isteyen milyonlar var. Bu kesim uygun fiyat ve ödeme koşullarıyla konut almayı sürdürecek" şeklinde konuştu.

Akkuş Group Yönetim Kurulu Başkanı Abdülkadir Akkuş, konut satışlarının, düşük oranlı kredi kampanyasını kapsayan destek paketiyle tarihinde görülmemiş bir rekora imza attığını belirterek, satışlardaki artışın, bankacılık sektörünün kredi bakiyesindeki yükselişte de çok net okunduğunu söyledi.

Bankacılık sektörünün daha önce 2017'de en yüksek kredi bakiyesi artışını yaşadığını belirten Akkuş, şu açıklamalarda bulundu:

"Son 1,5 ayda elde edilen bakiye 246,3 milyon liraya ulaştı. 1,5 aylık artış tutarı, 35 milyar lira oldu. Satışlarda haziranda yaşanan rekor artış, henüz bir başlangıç. Temmuzda da satışlarda yeni bir rekor bekliyoruz. Dolayısıyla bankacılık sektörünün kredi bakiyesi de aynı hızla artacak. Artan kredi kullanım oranıyla gayrimenkul ve bankacılık sektörü, yeniden birbirini besleyen sektörler olarak ekonomik göstergelere yön verecek."

Dap Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ziya Yılmaz, haziranda konut satışlarının geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 209,7 artarak 190 bin 12 olduğunu, ipotekli satışların ise yüzde 1.286,9 yükselerek 101 bin 504 adet olarak gerçekleştiğini anımsattı.

Geçen ay hem en yüksek haziran ayı satışının hem de tüm zamanların en yüksek ipotekli konut satışının yaşandığını dile getiren Yılmaz, "Haziranda önceki aya göre konut satışları yüzde 64, 2019'un aynı dönemine göre ilk defa satılan konut sayısı yüzde 152, ikinci el konut satışları yüzde 245 arttı. Bunların hepsi rekor olarak gerçekleşti" dedi.

Yılmaz, "Konut satışlarında yaşanan ivmenin yıl sonuna kadar devam edeceğini, yılı da yine bir rekorla bitireceğimizi düşünüyorum" dedi.

Fuzul Grup Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Akbal, haziranla birlikte başlayan kampanyaların sektörü fazlasıyla canlandırdığını ve performanslarda üç dört kat artış yaşandığını söyledi.

Açıklanan sektörel verilerin de bu canlılığı desteklediğini dile getiren Akbal, hazır beton endeksinin tarihi zirveyi gördüğünü, konut kredi bakiyesinin tüm zamanların en yükseğine aylık bazda haziranda ulaştığını anlattı.

Akbal, haziranda ortalama konut kredi tutarının 50 bin lira artarak 218 bin liralara ulaştığını kaydederek, "Bu rekorlar aslında gayrimenkulde bekleyen talebin harekete geçtiğini, eve ulaşamayan kitlelerin de uygun faizlerle konut hayalini gerçeğe dönüştürmeye başladığını gösteriyor" ifadelerini kullandı.

Fitch Ratings Yönetici Direktörü James Watson, gelişen piyasaların bankaları için en büyük riskin varlık kalitesi olduğunu ve çoğu bankanın pandemideki çöküşe iyi bir tamponla müdahale ettiğini söyledi.

Watson, bankaların karşılaştığı zorlukları BloombergHT’ye şöyle açıkladı:

“Gelişen piyasaların bankaları için en büyük risk varlık kalitesidir. Potansiyel olarak biraz daha sermaye tarafında değer kaybı yaşandığını görebiliriz. Neden böyle bir risk var? Tabii ki pandemi ve onun küresel ve gelişen piyasalara üzerindeki etkisi. Bazı piyasalarda pandeminin riskleri bazı başka risklerle de birleşti. Düşük petrol fiyatları da var. Bu durum da bankalar için oldukça önemlidir. Ortadoğu, Afrika, Rusya ve Latin Amerika’daki bankalar için düşük petrol fiyatları çok önemli. Bazı yapısal riskler var; bunlar kredi büyümesinin çok yüksek seviyelere çıkması ya da hane halkı kaldıracının çok yükselmesi.

Bu durumun Asya'da olduğunu görüyoruz ve Türkiye’de de fazla kredi olduğunu görüyoruz, en büyük riskler bunlar. Çoğu gelişen piyasa bankasında bir kredi indirimine gitmedik. Önemli sebepleri var, çünkü varlık kalitesi çok önemli. İlk sebep şu; çoğu gelişen piyasaların bankası ya yerel hükümetten ya da dışarıdaki hissedarlardan faydalanıyorlar. Yani finansalları biraz daha kötüleştiği zaman desteğe sahip olduklarını görüyoruz. İkincisi; çoğu banka bu ekonomik çöküşe iyi bir tamponla girdi. Yılın ikinci yarısında daha iyi dengelenme bekliyoruz ve önümüzdeki yıl oldukça iyi bir büyüme bekliyoruz.”

Batık kredilerin küresel anlamda çoğu piyasada baş ağrıtacağını da belirten Watson, “Sektör ve banka sayılarına bakacak olursak; pandemi ile alakalı olarak varlık kalitesinin etkilendiğini sayılarda görmek için erken bir dönem. Bu biraz zaman alıyor, aynı zamanda düzenleyicilerin de attığı adımlar var. Şu an biraz daha ödemelerde rahatlık sağlıyorlar ve düzenleyici tarafta bankalara biraz daha esneklik sağlıyorlar. Biz bankaların yılın ikinci yarısında varlık kalitesinde biraz daha kötüleşme rapor edilmesini bekliyoruz. Bu durum 2021 yılına kadar da uzayabilir” dedi.

Risklerin görüleceği ülkeler arasında Türkiye’nin de olduğu söyleyen Gelişen Piyasa Direktörü, “ Asya’da Hindistan’dan bahsedebiliriz. Riskler varlık kalitesinin zayıflaması. Zaten bu bizim bazı bankaların kredi notunda indirime gitmemize sebep oldu. Tayland, Endonezya varlık kalitesinde çok büyük derecede bozulma yaşandığını ve krize dönüştüğünü görebildiğimiz ülkelerden olacak. Ortadoğu ve Afrika’da BAE ve Katar’ın altını çizebilirim. Onlar biraz daha hassas sektörlere sahipler, özellikle emlak sektöründe böyle sorunların yaşandığını söyleyebilirim. Türkiye’yi de söyleyebilirim, çok hızlı bir şekilde kredi artışı yaşanıyor. Brezilya’dan da bahsedebiliriz” dedi.