TBMM Hükümlü ve Tutuklu Haklarını İnceleme Alt Komisyonu 20-21 Haziran’da Van Cezaevini, 28 Haziran’da İzmir Aliağa Cezaevini ve İzmir Menemen R Tipi Cezaevini ziyaret etti. Yapılan incelemelerde koğuşlardan rastgele seçilen hükümlü ve tutuklular, ceza infaz kurumu görevlilerinin nezareti olmadan dinlendi.
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ve bazı AKP’li vekillerin reddettiği çıplak arama dahil birçok hak ihlaline yer verilen raporda, hastaların kaldığı İzmir Menemen R Tipi Cezaevi’nde ölüm döşeğinde olan birçok hasta mahpusun bulunduğu ortaya çıktı.
40 ENGELLİ VAR
Rapora göre Menemen R Tipi Cezaevinde altı bezlenen hasta sayısı 17.
Engelli aracı ya da sandalyesi kullanan 40 kişi, bakıma ihtiyacı olan 77 kişi, tırnağını kesemeyecek durumda olan 41 kişi, banyo ihtiyacını tek başına gideremeyen 42 kişi, yemeği yedirilen 3 kişi, odasını temizleyemeyen 55 kişi bulunuyor.
Ayrıca salgın nedeniyle vardiyalı çalışmaya geçildiği için hasta bakıcı sayısı yeterli değil. Yardım butonuna basamayacak durumda olan hastalar da bulunuyor .
ÇIPLAK ARAMA DA RAPORA YANSIDI
Cumhuriyet’te yer alan habere göre komisyonun cezaevi ziyaretleri kapsamında hazırladığı raporlara insan bedenine yönelik onur kırıcı ve işkence niteliği taşıyan çıplak arama da yansıdı. Çıplak arama uygulamasını, HDP’li Ömer Faruk Gergerlioğlu’nun Uşak Emniyet Müdürlüğü’nde 30 Ağustos 2020’de gözaltına alınan kız öğrencilere yapıldığını gündeme taşımasıyla ve AKP’nin uygulandığını reddetmesiyle tartışılmıştı.
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu da “Türk Polis Teşkilatı’na bu iftirayı atan ispatlamazsa namussuzdur, şerefsizdir, haysiyetsizdir, alçaktır. Bunu Meclis kürsüsüne taşımak da kelimenin tam anlamıyla acizliktir” açıklaması yapmıştı.
Raporlarda İzmir 3 No’lu T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda kuruma ilk girişte çıplak arama yapıldığı, çıplak aramadan rahatsız olanların istemedikleri halde kıyafetlerinin zorla çıkarıldığı, bu tür durumlarda doktorun darp raporu vermediği kayıtlara geçti.
Van T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda da arama yapılırken gerek olmamasına rağmen elle temasta bulunulduğu, hamile olanlara dahi bu uygulamanın dayatıldığı ve otur kalk şeklinde risk oluşturabilecek muamele yapıldığı belirtildi.
‘USULÜNE UYGUN’ DENİLDİ
Komisyon, aslında adli suçlulara uygulanan ancak siyasi mahpusları korkutmak, sindirmek için yapılan çıplak aramaya ilişkin “Usulüne uygun olarak gerçekleştirilen aramaların, keyfi ve bir insan hakkı ihlali uygulaması olmayıp aksine kamu yararını tesis amacıyla başvurulan hukuki bir enstrümandan öte bir amaç taşımadığı” kanaatine vardı.
“Bu konuda mevzuatta yer verilmesi nedeniyle ‘çıplak arama’ kavramı kullanılsa da komisyonumuz bu müessesenin kullanılan terim itibariyle yanlış anlaşılmaya sebebiyet verdiği dolayısıyla mevzuatta gerekli değişiklikler yapılarak bu algının ortadan kalkmasını sağlayacak tedbirlerin alınması gerektiği düşüncesini taşımaktadır” değerlendirmesi yapıldı.
Raporda ayrıca tutuklu ve hükümlülerin izin haklarındaki engellemeler, dış hastane sevkiyle yapılacak muayenede kelepçe uygulaması, zorunlu sevk ile kuruma gelenlerin hücreye konularak su dahi verilmeden günlerce tutulmasına da yer verildi.
KOMİSYON ÜYELERİ KİM?
Başkanlığını AKP Afyonkarahisar Milletvekili İbrahim Yurdunuseven’in yaptığı TBMM Hükümlü ve Tutuklu Haklarını İnceleme Alt Komisyonu’nda AKP Diyarbakır Milletvekili Oya Eronat, AKP Van Milletvekili Osman Nuri Gülaçar, CHP Ankara Milletvekili Ali Haydar Hakverdi, CHP İzmir Milletvekili Sevda Erdan Kılıç, HDP Mersin Milletvekili Fatma Kurtulan ve komisyon uzmanları Taner Geçmez ile Ahmet Kaymaz yer alıyor.
