Kamunun milyarlık mal, hizmet ve danışmanlık alımlarının açık ihale yöntemi dışında yöntemlerle belli çevrelere verilmesi uygulaması sürüyor. 2021’in ilk altı ayında pazarlık yöntemi 25 milyar TL’lik alım için kullanıldı. Cumhurbaşkanlığı da Kamu İhale Yasası dışına çıkarak 113 alımdan 88’ini doğrudan temin ya da istisna kapsamında yaptı.

Kamu İhale Kurumu, 2021’in ilk altı aylık döneminde yapılan kamu alımlarına ilişkin raporunu açıkladı. Geçen yılın aynı döneminde 39 bin 451 olan ihale sayısı 46 bin 907’ye, tutarı da 83,9 milyar TL’den 128,9 milyar TL’ye çıktı.

128,9 milyar TL’lik alımın, 109,9 milyar kanunda belirtilen ihale usulleriyle 14,5 milyar TL’si istisna kapsamında, 3,6 milyar TL’si de doğrudan temin yoluyla gerçekleştirilen alımlarda kullanıldı.

Kamu İhale Kanunu kapsamındaki ihalelerden 84,3 milyar TL’lik 23 bin 378 ihale açık, 25,2 milyar TL’lik 7 bin 168 ihale pazarlık, 353 bin TL’lik 49 ihale de belli istekliler arasında ihale yöntemi ile yapıldı. Geçen yılın aynı döneminde ise 53,3 milyar TL’lik 20 bin 550 ihalede açık ihale usulü tercih edilirken 13,9 milyar TL’lik 7 bin 61 ihale pazarlıkla verildi.

AKP, Kamu İhale Kanunu’nun salgın, doğal afet, savaş ve öngörülmeyen durumlar gibi olağanüstü hallerde kullanılmak üzere 21’inci maddesinin “b” fıkrasında düzenlenen pazarlık yöntemine “özellikli işler” gibi bir hüküm ekledi. Bu düzenlemeden sonra istisnai olması gereken pazarlık olanağından yararlanarak yapılan kamu alımlarının sayısı ve tutarı her yıl arttı. Tepkilerin yoğunlaşması üzerine yeniden düzenlenmesi için çalışmaların başlatıldığı açıklanan bu fıkra kapsamındaki alımlar artarak sürüyor.

MÜTEAHHİTLERE PEŞKEŞ

İktidarın, köprü, otoyol gibi dev ihaleleri bile bu maddeden yararlanarak vermesi sonucu geçen yılın aynı döneminde 21/b ile 12,5 milyar TL’lik alım yapılırken bu yıl 22,3 milyar TL’lik ihalede bu yöntem kullanıldı. Bunun 18 milyar TL’si yapım işleri ile ilgili ihalelere giderken 2,3 milyar TL’lik hizmet, 1,8 milyar TL’lik de mal alımı yapıldı.

BÖL, PARÇALA, VER

21/b fıkrasının yanısıra idareler, yaklaşık maliyeti elli milyar TL’ye kadar olan alımları pazarlık usulü ile yapmaya olanak sağlayan 21/f’yi de amacından uzaklaştırarak kullandı. Aynı nitelikteki alımları parasal sınırın altında kalacak şekilde bölen idareler bu yılın ilk altı ayında pazarlıkla yapılan ihalelerin yüzde 59’unda 21/f’yi kullandı. Tutarı 1 milyar TL olmakla birlikte 7 bin 168 alımın 4 bin 278’i bu yöntemle yapıldı.

EN FAZLA BELEDİYELERİN

Bu dönemde en yüksek kamu alımını 36 milyar TL ile belediyeler yaptı. Belediyeleri 20,2 milyar TL ile özel bütçeli kuruluşlar, 15,5 milyar TL ile de KİT’ler izledi.

Cumhurbaşkanlığı 26,4 milyon TL’lik alım yaptı. Tutar olarak 23,2 milyon TL’lik bölümünde kanunda belirtilen ihale usullerini kullanırken rakam olarak bu ihalelerin sayısı 24’te kaldı. 26,4 milyon TL’lik 113 ihalenin, 1 milyon TL’lik 88’inde doğrudan temin, 2,1 milyon TL’lik tek bir ihalede ise istisna hükümlerinden yararlanıldı.