Erzurum düğün gelenekleri arasında yer alan ve evliliğin olmazsa olmazlarından 'hamam takımı' asırlardır külfetli bir gelenek olmayı sürdürüyor. Yaklaşık 50 kalem üründen oluşan hamam takımının maliyeti 3 ile 8 bin TL arasında değişiyor. Hamam takımının masraflı olması nedeniyle evlilik çağındaki binlerce genç, düğün tarihini ötelemek durumunda kalırken, birçok yuva da bu yüzden kurulamıyor.

Erzurum'un düğün gelenekleri cep yakıyor, bel büküyor. Evlenmek isteyen erkek tarafının satın alım gücünü zorlayan 'hamam takımı' geleneği ekonomik imkanları zorluyor. Yaklaşık 50 kalem üründen oluşan ve aralarında gümüş nalın, gümüş hamamtası, gümüş şekerlik gibi malzemelerin tutarı ortalama 3 bin TL ile 8 bin TL arasında değişiyor. Hamam takımı geleneği yüzünden evlenmeyen çiftlerin sayısı ise azımsanmayacak ölçüde. Genç gelin ve damat adayları hamam takımı geleneğinin gereksizliğinden yakınırken, özellikle gelin adayının aileleri ise dosta düşmana karşı çeyiz düzerken damadın ekonomik gücünü göstermek için bu geleneğinin uygulanmasından yana. Hamam takımı satıcıları, gelin adayı ve ailesinin de hazır bulunduğu hamam takımı satışları esnasında ücret yüzünden zaman zaman müstakbel dünürler arasında tartışmaların yaşanmasından yakınıyor.

Erzurum'da hamam takımı satıcılarının sayısı hayli fazla. Nedeni ise bu sektörde talebin fazla olması. Hamam takımı satış mağazası sahiplerinden Baturay Özkara, ortalama bir hamam takımının 45 kalemden oluştuğunu ve bunların hepsinin de satın alınmak zorunda olduğunu söyledi. Özkara, gelin adaylarının nişan öncesinde anne ve babasıyla birlikte müstakbel kayınvalidesi, kayınpederinin nezaretinde damat adayının da hazır bulunduğu ortamda hamam takımı satın aldıklarını söyledi. Özkara, erkek tarafının müstakbel gelinlerini üzmemek, mahçup olmamak adına ekonomik sınırlarını zorlasa da hamam takımını satın aldıklarını dile getirdi. Hamam takımı içerisinde gümüş nalın, gümüş hamam tasının yanı sıra gümüş şekerlik, gümüş zemzem takımı, gümüş şamdan, gümüş Kur'an-ı Kerim kabı, gümüş resimlik, epilasyon gibi 45 malın alındığına dikkat çeken Özkara, "Eskiden gümüş nalın normal ayak ölçülerinde yapılır ve satılırdı. Ancak günümüzde rağbet kalmayınca sembolik gümüş nalın satılıyor. Herkes bütçesine göre hamam takımı alıyor. Erzurum düğünlerinin vazgeçilmez geleneklerinden birisi hamam takımı. Hamam takımı alımı esnasında damat ve damat adayının ailesi gelin ve müstakbel dünürlerine karşı eziliyorlar. Gelin adayı da müstakbel eşi ve kayın pederinin zorlanmasına zaman zaman üzülüyor ama yapılacak bir şey yok." dedi.

"VİCDANEN HAMAM TAKIMININ İSRAF OLDUĞUNA İNANIYORUM"

Palandöken ilçesinde hamam takımı satışı yapan Rasim Bal ise zaman zaman dünürler arasında hamam takımı alımı esnasında tartışmaların yaşandığına dikkat çekerek, "Şehrimizin ekonomik yapısı ortada. Hamam takımı alırken dünürler tartışabiliyorlar. Bir kaç kez sevinçle, mağazamıza gelen dünürler, evlilikte hiç kullanılmayacak gümüş nalın, hamam tası gibi malzemelerin alımı yüzünden tartışabilmekte. Bu yüzden bazı evliliklerin başlamadan sona erdiğini biliyorum. Üç tane oğlum var, vicdanen hamam takımının israf olduğuna inanıyorum. " dedi.

Hatay'dan Erzurum'a üniversite eğitimi için gelen Metin Keskindil, Erzurum'dan evlenmek için görüştüğü kızla hamam takımı yüzünden evlenemediğini söyledi. Keskindil, "Kız istemek için gittiğim evde hamam takımı, kurbanlık koç, beşi bir yerde istendi. Babam Bağ-Kur emeklisiydi. Kız tarafının ağır olan bu talepleri karşısında evlenmekten ve kızı istemekten vazgeçtik." diye konuştu.

Erzurum'da evlilik çağının üzerinde binlerce genç kızın ve erkeğin bulunduğuna işaret eden Keskindil, şöyle konuştu: "Erzurum düğün gelenekleri tam bir ocak batıran. Erzurum'da evlilik yaşının üzerinde binlerce kız ve erkek var. Nedeni ise hamam takımı gibi ağır geleneklerin ailelerin belini bükmesi. Böylesine ağır gelenekler yüzünden evlenmek kabus oluyor."

HAMAM TAKIMINDA NELER BULUNUYOR?

Sandık (ceviz ve üçlü), bavul seti, bornoz takımı, gecelik takımı, pijama takımı, silikonlu çamaşır, kaşkorse atlet takımı, kadama bohça, kadama seccade, gümüş nalın, gümüş gondol (şekerlik) gümüş tepsi, gümüş mücevher kutusu, gümüş şamdan, gümüş zemzem takımı, gümüş Kur'an-ı Kerim kabı, gümüş resim çerçevesi, gümüş ayaklı ayna, makyaj kutusu, ayna-tarak takımı, şemsiye, saç kurutma makinası ve seti, düzleştirici, epilasyon, parfüm seti, sabun, kolonya, şampuan, kese, çorap, alize şal, lizöz, çanta, cüzdan, türlü terlik, oda terliği, ayakkabı, nevresim ve pike takımı, havlu, bohça takımı, masa çiçeği, kına tepsisi ve sepeti, kına örtüsü ve kına malzemesi, bayan elbise, döpiyes takımı, pardösü ve manto, eşarp, bone, halı, nişan sandığı ve hediyelik kumaş.

CİHAN