Kurban Bayramı’nın geride kaldığı bugünlerde, Çağlayan Dergisi 2021 Temmuz sayısındaki makalemde konu olarak ele aldığım kemik suyunun öneminden ve sağlımız için ne kadar faydalı olduğundan bahsetmek istiyorum. Asırlardır dünya mutfaklarında kullanılan kemik suyu, içeriği sebebi ile son dönemde popüler bir gıda haline gelmiştir. Beslenme uzmanlarının ve bilhassa cerrahî uygulamalar sonrasında takviye olarak tavsiye eden cerrahların üzerinde önemle durdukları kemik suyu, kurban bayramı ertesi hepimizin evinde kolaylıkla hazırlayabileceğimiz şifa deposudur. Kemik suyu, kemiklerin ve bağ dokularının yapısındaki bütün vitamin, mineral, protein ve yağları içerir. Kemik suyu elde etmek için inek, tavuk, hatta balık kemikleri ve kılçıkları kullanılabilir.

 

Kemik suyu, kemiklerde ve kıkırdakta bulunan A ve K vitaminleri, amino asitler ve yağ asitleri için bir kaynaktır. Ayrıca güçlü bağışıklık destekleyici özelliklere sahip olan bileşenler ve yüksek miktarda kolajen de kemik suyundaki önemli maddelerdir. Vücutta en bol bulunan protein olan kolajen; bağırsak duvarını güçlendiren madde olup kasların büyümesine, vücudun esnekliğine, cildin sıkı ve dolgun hale gelmesine, saçların parlaklığına katkıda bulunur. Kolajen, derimizin esnekliğini sağlayan proteinin yüzde 70’ini teşkil eder. Kemiklerde bulunan kolajen piştiğinde jelatine dönüşür. Jelatin ise vücudun tamirini ve büyümesini destekleyen bir maddedir. Ayrıca kemik iliğinde, özellikle kalsiyum, magnezyum, potasyum, fosfor, demir, selenyum, çinko ve manganez gibi mineraller de önemli yer tutar.

Eklemlere faydası

Kemik suyunun vücutta kolajene dönüşebilen jelatinin yapısındaki aminoasitlerin kaynağı olması, özellikle eklemler için önemlidir. Eklemlerdeki kıkırdak, sürekli kullanıldığı için yıpranır veya küçülür. Bu durumda eklemler de hasar görülebilir. Kemik suyunu düzenli kullanarak alınan jelatin, eklemlerin sağlığı için büyük bir destektir.

Osteoartrit; kalça, dizler ve omurga gibi eklemleri bozan bir rahatsızlıktır. Eklemler içindeki kıkırdak doku yıprandığında, osteoartrit meydana gelir ve bu rahatsızlık, eklemde tutulma, ağrı ve hareket kaybına sebep olduğundan bazen buna “yıpranma artriti” de denir. Halk arasında “kireçlenme” olarak bilinen bu hastalıkla ilgili yapılan araştırmalarda, kolajenin hastaların dizlerindeki ağrı, sertlik ve fizikî fonksiyon bozukluğu gibi semptomları iyileştirebildiği anlaşıldı.

Vücudun dışarıdan giren yabancı faktörlere karşı verdiği reaksiyona enflamasyon yani iltihaplanma denir. Kızarıklık, ağrı, şişkinlik gibi belirtilerle kendini gösteren bu durum, vücudun herhangi bir yerinde meydana gelebilir. Kemik suyundaki bazı aminoasitler, bu durumları engelleyici özelliktedir. Özellikle kan zehirlenmesi tedavisinde faydalı olduğu görülmüştür.

İyi bir prebiyotik kaynağı olan kemik suyunda bulunan bazı amino asitler, sindirime yardımcı olur. Araştırmalarda bağırsakları iyileştirmeye yardımcı olduğu görülmüş, bağırsaklardaki mukoza tahrişini önleyerek “sızdıran bağırsak” olarak bilinen (yiyecekleri sindirme kabiliyetinin kaybolması) durumlarını azalttığı anlaşılmıştır. Böylece otoimmun rahatsızlık, depresyon, kanser, diyabet gibi sayısız hastalığın hem tedavisinde hem de bu hastalıklardan korunmada önemli bir yardımcı unsurdur. Ayrıca kemik suyundaki diğer bir aminoasit olan arginin, büyüme hormonu salgılanmasını ve karaciğerde hücre yenilenmesini de destekler. 

Kemik suyunun insanlarda uyku kalitesini de arttırdığı, yapılan çalışmalarda görülmüştür. Uykuyu iyileştirmek için gereken tedavinin etkin maddesinin kemik suyunda bulunduğu artık biliniyor. Aynı maddenin kas yıkımını engellediği, detoksifikasyona (zararlı olan toksik maddelerden arınma) katkı sağlayan bir antioksidan görevi gördüğü ve uykuyu iyileştirerek hafızayı güçlendirdiği bilinmektedir. Bunun için, akşam yemeğinde kemik suyu tüketmek, gerekli olan desteği sağlar. 

Yapılan çalışmalar kemik suyunun insanların kilo vermesine yardımcı olabildiğini gösteriyor. Protein bakımından zengin olduğu için daha uzun süre tok hissetmeye yardımcı olur ve kalori kısıtlamasını destekler. Kemik suyunu doğrudan veya çorbaya ilave ederek içmek, beslenmeye daha fazla protein eklemek için yeterli olurken çok fazla kalori tüketmeden vücudun protein ihtiyacı da karşılanmış olur. 

Kaliteli kemik suyu nasıl hazırlanabilir?

Alternatif tıpta kullanılan kemik suyunu sporcuların, gelişim çağındaki çocukların, ergenlerin, hamilelerin ve ileri yaştakilerin düzenli tüketmeleri tavsiye edilir. Kolay sindirilebilen kemik suyunu, çeşitli sebzeler ve baharatlarla destekleyerek içeriğini daha da zenginleştirmek mümkündür. Bazı noktalara dikkat ederek kaliteli bir kemik suyu elde edilebilir. 

Kemikleri, kemik suyundaki kolajen yapının bozulmaması için kısık ateşte en az altı saat olacak şekilde, on sekiz saate kadar (bir miktar sirke katılmış suda) kaynatmak kemik suyunun kalitesini arttırır. Süzülen kemik suyu, soğutulup cam kapta jelleşmiş bir kıvamda buzdolabında dört gün, buzlukta üç ay saklanabilir. Her gün sabahları ısıtılıp 200–250 ml tüketilerek faydalı bir besin takviyesi haline getirilebilir. 

Sağlıklı beslenme için kemik suyunun önemli bir şifa kaynağı olmasını hatırlattığım bu yazı vesilesiyle geçmiş bayramınızı tebrik ediyor, en kısa zamanda daha mutlu ve güzel bayramlara erişmeyi diliyorum.