Gerçek Gündem'den Ece Seçil Şahin'in haberine göre, 2019 yılının sonunda başlayan ve iki yılı aşkın süredir dünyayı etkisi altına alan koronavirüs pandemisi can almaya devam ediyor. Milyonlarca insanın ölümüne neden olan koronavirüs, çeşitli mutasyonlara uğrayarak sürekli olarak değişiyor ve yeni özellikler kazanıyor. Herkesin merak ettiği soruların başında 'koronavirüs pandemisi ne zaman bitecek' geliyor. Tüm dünyada bilim insanları koronavirüse karşı aşı ve ilaç geliştirme çalışmalarını hızlandırarak pandeminin bir an önce bitmesi için çalışıyorlar ancak henüz koronavirüs pandemisinin bitişi için bir tarih vermek mümkün değil.

Pandemi ne zaman biter bilinmese de virüsün mevsimsel gribe dönmesiyle birlikte öldürücü etkisinin azalacağı ve böylece küresel pandeminin son bulacağı ifade ediliyor. Son olarak Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'nın, önceki gün Sabah gazetesinden Okan Müderrisoğlu'na yaptığı "Pandeminin, etkisi azalan varyant ortaya çıktığında, mevsimsel gribe dönüşeceğini öngörüyoruz" açıklaması 'tünelin ucunda ışık göründü mü' sorusunu beraberinde getirdi. Koca, aynı röportajda, "Aşıların etkinliği ve yeni geliştirilen ilaçlar sayesinde ayrıca Omicron tipi varyantın baskın hale gelmesi ile pandemi döneminin sonunun gelebileceği öngörülüyor" mesajını da verdi.

Fahrettin Koca'nın bu umut verici açıklamasını uzmanlara sorduk. Hekimler, bilgi paylaşımı konusunda 'ketum' davranan bakanlığa tepkili ve böyle bir açıklamanın 'erken' olduğu görüşünde.

Gazi Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol, "Omicron vakalarıyla ilgili bizimle paylaşılan bir veri yok. Sadece basın demeçleri ya da bazı sosyal medya hesaplarından yapılan açıklamalarla Omicron'un yayılmakta olduğunun kabul edildiğini anlıyoruz. Bence Omicron şu anda Türkiye'de yüzde 70-80'den aşağı değildir. Aşılılar arasındaki hızlı yayılımdan da sorumludur. Çünkü ev içi bulaşma ve yayılma hızı Omicron'u düşündürüyor. Bu virüs ailesi iki nedenle korkutuyor bizi. Mutasyonlarını biriktiriyor, birleştirebiliyor ve bulaştıkça da daha maharetli hale geliyor. Sahadaki ‘hafif seyrediyor’ görüntüsünü veren tek şey, aşılı ve bağışık kişiler arasında üst solunum yolu enfeksiyonuna benzeyen ateş, grip, öksürük, hapşırık gibi tablo. Ama bazı deneysel çalışmalar daha çok bronşta çoğaldığını, akciğerde ise Delta'dan az çoğaldığını söylüyor. Ancak aşısız gruptaki seyrini anlayacağız. Örneğin Amerika'da çocuk vakalarında artış var. Çünkü çocuklarda bronşit de çok ağır seyreder. Genç yetişkin grupta da bronşitin de kalıcı hasarları olabilir. Dolayısıyla hafif seyirli demek şu an için doğru değil. Sadece salgın bilimi açısından bu kadar yüksek sayıda vakaya göre ölüm oranı bağışık kişiler arasında daha düşük denilebilir." diye konuştu.

Şenol, Fahrettin Koca'nın açıklamalarına yönelik ise şunları kaydetti:

Omicron'un bitişi öngörülebilir bir denkleme oturmaz. Virüsler zayıflayarak gitmez. Pandemi yapmış güçlü virüslere karşı insan topluluğu bağışık hale geldikçe, bağışıklık yatay ve dikey olarak geliştikçe, çok insanı aşıladıkça o zaman ancak virüse karşı etkili bir basınç uygulamak mümkün olabilir. Henüz dünya o seviyede değil. Dünyanın yüzde 70'ten fazlası 3 doz aşıyla aşılanmış olduğunda bunları konuşabileceğiz. Şu anda bunları kimse öngöremez. Kimse de öngörmüyor bilim tarafında zaten. Ama politikacılar bu söylemi çok seviyorlar; bu kara günlerde olup bitenlere açıklama getiremedikleri için. Salgının bitişinin Omicron'la olacağını kimse söyleyemez. Bu salgında en işimize yaramayan şey gereksiz ve dayanağı olmayan söylemlerdir. Umudu bilimsel gerekçelere dayandırmak lazım."

Omicron'a karşı alınabilecek tedbirlere de değinen Şenol, kalabalıkların Omicron'un yayılımını hızlandırdığını söyledi. Şenol, "Omicron'a karşı alınması gereken tedbir havalandırmaların geliştirilmesi, daha koruyucu maske kullanımının önerilmesi, hem eğlence sektörü hem de çalışma alanları bakımından kalabalıklaşmanın önüne geçilmesi, okulların kademeli eğitime geçmesidir. Hiçbir şeyin yapılmadığı Türkiye'de nereye varacağını ancak izleyip görebiliriz. Bu saatten sonra yapılacak bir kısıtlama olanı engellemeye yetmeyecektir." dedi.

Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Kayıhan Pala da, "Omicron vakalarında son durumun ne olduğuna dair bilgimiz yok çünkü bakanlık bunları yayınlamıyor. İlk 12 Aralık'ta Omicron vakasına rastlandığını söylemişti bakanlık. Sonra hiç bilgi verilmedi. Birkaç gündür Omicron vakalarının arttığına dair bilgiler var." sözleriyle bakanlığın bilgi paylaşmamasına tepki gösterdi.

Pala, "Türkiye'de doğrulanmış tanı konulan olgularda genetik analiz çok az sayıda yapıldığı için gerçek oranı bilmek çok mümkün değil. Ancak bizim tahminimiz, son iki gündeki tatildeki sayıları biraz kenara bırakacak olursak, birdenbire 20 binlerden 40 binlere çıkan olgu sayıları Omicron'un çok ciddi şekilde yayıldığını ve hatta belki asıl egemen olan, endişe verici varyantın Omicron olduğunu düşündürüyor." diye konuştu.

"Henüz koronavirüste kötü günleri geride bıraktık diyebilecek durumda değiliz" ifadelerini kullanan Pala, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Umarım bir süre sonra bunu söyleyebiliriz. Ama şu andaki verilere baktığımızda beşinci endişe verici varyant olan Omicron'da hastalığın seyrinin biraz daha az şiddetli olduğuna ilişkin Türkiye dışından veriler var. Türkiye, bakanlık veri açıklamadığı için değerlendirme dışı. Ancak şu gözden kaçmasın; hastalık çok sayıda insanı hasta ettiği için eğer risk gruplarında koruma oranınız düşükse o zaman hastalığın seyrinin daha az şiddetli olması çok bir şey ifade etmiyor.

Küresel bir sorunla karşı karşıyayız ama küresel bir yanıt veremiyoruz. Örneğin dünyanın bazı ülkelerinde 3. ve 4. dozlar yapılırken, nüfusunun yüzde 10'unu bile aşılayamayan ülkeler var. O yüzden bundan sonrasının nasıl olabileceğine ilişkin seyri tahmin etmek güç. Çünkü bu endişe verici varyantlara baktığımızda büyük çoğunluğu pandemiye karşı güçlü yanıt verilemeyen Hindistan, Brezilya, Güney Afrika gibi ülkelerden çıktı."

Pala, Bakan Koca'nın "Pandeminin, etkisi azalan varyant ortaya çıktığında mevsimsel gribe dönüşeceğini öngörüyoruz" açıklamalarına ise şöyle yanıt verdi:

Sağlık Bakanı ilk vakayı duyururken de 'Bir vaka salgın değildir' demişti ama sonrasında çok büyük bir salgınla karşı karşıya kaldık. Dolayısıyla şu an henüz toplumunun yüzde 60'ını aşılayabilmiş bir ülkedeyiz, 5-11 yaş arasına henüz aşı getirmemiş durumdayız, toplumda halen bir aşı tedirginliği var, aşı dışındaki halk sağlığı önlemleri çok azalmış durumda, bu koşullarda Türkiye'ye 'merak etmeyin bu pandemi bitiyor' gibi bir mesaj vermek çok gerçekçi değil.  

Pala, hızlı bulaşan Omicron'a karşı bulaşı engelleyecek önlemlere ağırlık verilmesi gerektiğini söyleyerek, hızlı antijen testlerinin yürürlüğe konulması gerektiğini belirtti. Hastaları erken saptayarak onların ve temaslıların izole edilmesi gerektiğini vurgulayan Pala, güçlü bir filyasyon izlemesi yapılması gerektiğini de sözlerine ekledi.