Dünyada ekonomik büyüme oranları kriz öncesi seviyelere yaklaşsa da işçi ücretlerinde artışlar sınırlı kaldı. Dünyanın en büyük ekonomisi ABD’de de Türkiye’de de işçiler büyümeden çok az pay alırken, eşitsizlikler giderek derinleşiyor. ABD’de S&P 500 endeksinde hisse senetleri 10 yıl öncesine göre yüzde 231 oranında değerlenirken, bu süreçte gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) artışı yüzde 38 oldu. Bu süreçte ortalama saatlik işçi ücretlerindeki artış ise yüzde 21’de kaldı.
Washington merkezli Ekonomik Politika Enstitüsü’nün (EPI) çalışmasına göre, 2015 yılı itibarıyla ABD’de en zengin yüzde 1’lik kesiminin yıllık ortalama geliri, nüfusun geri kalan yüzde 99’luk kısmının ortalama gelirinin tam 26.3 katına ulaştı. 2013’te bu rakam 25.3 kattı. New York’ta bu rakam 44.3 kat oldu. En zengin yüzde 1’lik kesimin yıllık ortalama hane geliri 421 bin 926 dolar olurken, söz konusu yüzde 1’lik kesimin tüm gelirden aldığı pay yüzde 22’yi geçti. Bu oran, 1928’de Büyük Buhran’dan bir yıl önceki yüzde 23.9’luk zirve sonrasındaki en yüksek rakam olarak kayıtlara geçti. 2008’de ABD’de başlayan ve tüm dünyaya yayılan finansal kriz de eşitsizlikleri artırdı. ABD’deki 50 eyaletin 43’ünde 2009-2015 yılları arasında nüfusun yüzde en zengin 1’inin geliri, yüzde 99’un gelirinden daha hızlı arttı. Eşitsizliğin çarpıcı bir örneği geçen hafta basına yansıdı ve e-ticaret devi Amazon’un patronu Jeff Bezos’un serveti 150 milyar doları geçti.
Sendika kazandırıyor
EPI, sendikalı işçi oranındaki azalmanın eşitsizlikleri artırdığına vurgu yapıldı ve 1950’ler yaklaşık yüzde 35 olan sendikalı işçi oranının yüzde 11’e gerilediği belirtildi. Kurum ayrıca, sendikalı işçilerin, kendileriyle aynı sektörde çalışan ve benzer kıdem ile eğitime sahip işçilerden ortalama yüzde 13.2 daha fazla kazandığını ortaya koydu.
Türkiye ABD’yi geçti
ABD gibi Türkiye’de de ücret artışları büyümenin çok gerisinde kaldı. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Dairesi’nin (DİSK-Ar) çalışmasına göre, 2004 yılı baz alındığında asgari ücret 2017’ye kadar reel olarak yüzde 36 artarken reel gayri safi yurtiçi hasıla (milli gelir ) yüzde 95 oranında arttı. Reel asgari ücretin reel milli gelire oranı yüzde 30.5 geriledi. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) verilerine göre, ABD’de eşitsizliğin son 90 yılın zirvesine çıktığı 2015 yılında bile Türkiye, gelir adaletsizliğinde ABD’yi geride bıraktı. gelir adaletsizliğinin OECD ülkeleri arasında en yüksek olduğu üçüncü ülke Türkiye olurken, dördüncü ülke ABD oldu. Bu alanda Meksika birinci, Şili ikinci sırada yer aldı.
