Ekonomideki olumsuz gidiş, istihdam cephesinde vahim tabloya yol açtı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre şubat döneminde bir önceki yıl aynı döneme göre bir puan artışla yüzde 11,2’ye yükselirken, İşsiz sayısı 401 bin kişi artarak 3 milyon 226 bin kişiye çıktı. Son bir ayda iş aramadığı için devletin işsiz saymadığı, ancak çalışmaya hazır olduğunu beyan edenlerin sayısı ise 2 milyon 554 bin kişi. Bunların 634 bini ise iş bulma umudunu kaybettiği için iş aramayanlar. Buna göre ‘çalışmaya hazır’ olduğunu beyan edip ‘iş talep eden’ kişi sayısı 5,8 milyon. Gerçek işsizler olarak kabul edilen bu kitlenin dışında devletin çalışıyor kabul ettiği 2,7 milyon da ücretsiz aile işçisi bulunuyor. Bu grup, ailelerinin yanında hiçbir ücret almadan çalışan kişilerden oluşuyor.
İşsizler ordusuna her gün yenileri eklenirken, çalışanların 8 milyon 103 bini kayıt dışı olarak sigortasız ve düşük ücretle çalıştırılıyor. Gençler arasında işsizlik yüzde 20’ye çıkarken, her 5 gençten biri işsiz. Üniversite mezunlarının yüzde 22’si çalışmıyor. İşsizlerin iş arama sürelerine bakıldığında da istihdam piyasasındaki vahim tablo net görülüyor. İşsizlerin 600 bini bir yıldan fazla süredir iş arıyor.
TÜİK verilerine göre işsizlik oranı şubat döneminde yüzde 11,2 oldu. Ekonomideki zayıf seyir ve işgücüne katılımdaki artışla geçen yıla göre 1 puanlık artış gözlendi. Ancak bu, işsiz sayısının 3 milyon 226 bin olarak kabul edilmesi halinde ortaya çıkan işsizlik oranı. Gerçek işsiz sayısının 5,8 milyon olduğu göz önüne alınınca işsizlik yüzde 20’nin üzerine çıkıyor. TÜİK’in verilerine göre tarım dışı işsizlik yüzde 13,2 oldu. Genç işsizlikteki artış dikkat çekiyor. Geçen yılın aynı dönemine göre genç işsizlik 3 puan artarak yüzde 20 oldu. Çalışanların sayısı ise 25 milyon 576 bin kişi. Şubat döneminde işgücü bir önceki yılın aynı dönemine göre 979 bin kişi artarak 28 milyon 803 bin kişiye çıktı. İşgücüne katılma oranı da 1 puan artarak yüzde 50,1 olarak gerçekleşti. Devlette çalışanların sayısı da yüzde 2 artarak 3 milyon 419 bin kişiye çıktı.
Üç kişiden biri kayıt dışı çalışıyor
Milyonlarca kişi iş ararken çalışanlar ise kayıt dışı istihdam ve düşük ücretle mücadele ediyorlar. TÜİK’in verilerine göre kayıt dışı çalışanların oranı yüzde 31,7 olarak gerçekleşti. 8 milyon 103 bin kişi sigortasız olarak çalıştırılıyor. Kayıt dışılık ve düşük ücret özellikle kadınları etkiliyor. Kadınlar arasında sigortasız çalıştırılma oranı yüzde 43,9.
İş arama sürelerine bakıldığında da işsizlerin uzun süre iş bulamadığı görülüyor. TÜİK’in verilerine göre işsizlerin yaklaşık 600 bini 1 yıldan fazla süredir iş arıyor. İki ve üç yıldır iş arayıp bulamayanlar da var. 435 bin kişinin iş arama süresi 6 ile 8 ay, 858 bin kişinin ise 3 ile 5 ay.
Sanayideki yavaşlama ve inşaattaki kayıp işsizliği körükledi
İşsizlik oranındaki yükselme, istihdamda sanayideki sınırlı artış ve inşaatta yaşanan kayıplardan kaynaklandı. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin (Betam) yaptığı değerlendirmede, şubat döneminde tarım dışı işgücü 58 bin artarken istihdamın 75 bin arttığına işaret edildi. Gelecek ay tarım dışı işsizlikte 0,1 puan artış beklendiği ifade edilen Betam’ın notunda, şu bilgilere yer verildi: “Mevsimsellikten arındırılmış sektörel verilere göre Şubat 2015 döneminde ocak dönemine kıyasla tarım sektöründe 133 bin istihdam kaybı yaşandı. Aynı dönemde inşaatta da istihdam 45 bin kişi azaldı. Buna karşın hizmetlerde istihdam 118 bin kişi arttı. Sanayide ise sadece 2 binlik bir istihdam artışı kaydedildi. Mart 2015’te yüksek gelen sanayi üretim endeksi verilerinin işgücü piyasasına gecikmeli olarak yansıyacağı düşünülüyor.” TÜİK’in sonuçlarını değerlendiren İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu da, istihdamda genel resmin şubat ayında da değişmediğini, yıllık bazda işsizlik artışının sürdüğünü kaydetti. Yukarı yönlü seyirde ekonomideki zayıf seyrin yanı sıra işgücüne katılım oranındaki artışın hesaba katılması gerektiğini vurgulayan Kömürcüoğlu, “Yılın ikinci çeyreğinde istihdam cephesinde nisan ayında açıklanan paketin istihdama katkısı nedeniyle kısmı bir iyileşme görülebilir. İkinci çeyrekte iktisadi faaliyetin durumu da önemli olacak. Ancak yine de büyük hikâyenin değişmeyeceğini ve büyümede kuvvetli bir canlanma olmadığı sürece yüksek işsizlik oranının süreceğini düşünüyoruz.” dedi.
ZAMAN
