Özel sek­tö­rün dış kre­di bor­cu­na Ha­zi­ne ga­ran­ti­si ge­ti­ren dü­zen­le­me ne­de­niy­le ya­kın za­man­da ger­çek­leş­ti­ril­miş 3’ün­cü köp­rü ve 3’ün­cü ha­va­li­ma­nı gi­bi dev iha­le­le­rin ye­ni­den ya­pıl­ma­sı ge­rek­ti­ği yö­nün­de tar­tış­ma­lar baş­la­dı.  

CHP Ge­nel Baş­kan Yar­dım­cı­sı ve es­ki Ha­zi­ne Müs­te­şa­rı Fa­ik Öz­trak, Ha­zi­ne ga­ran­ti­si­nin geç­mi­şe dö­nük uy­gu­lan­ma­sı ha­lin­de kre­di gö­rüş­me­le­ri de­vam eden ta­mam­lan­ma­mış pro­je­le­rin ye­ni­den iha­le edil­me­si ge­rek­ti­ği­ni söy­le­di. “İ­ha­le bit­tik­ten son­ra şart­lar de­ğiş­miş­ti­r” di­yen Öz­trak, “Bu iha­le­le­re Ha­zi­ne ga­ran­ti­si ve­ri­le­ce­ği ön­ce­den açık­lan­say­dı hem da­ha faz­la fir­ma iha­le­ye gi­rer­di hem be­del dü­şer­di. Dev­le­tin ki­ra kâ­rı da­ha faz­la olur­du. Eğer iha­le­ler ye­ni­len­mez­se, fir­ma­la­rın ‘i­çer­den bil­gi­’ ala­rak avan­taj­lı fi­yat ver­miş ola­bi­le­cek­le­ri yö­nün­de­ki kuş­ku­lar gi­de­rek ar­ta­cak­tı­r” de­di.

MHP Mil­let­ve­ki­li Doç. Dr. Meh­met Gü­nal ise ga­ran­ti­nin, iha­le­si bit­miş pro­je­le­re uy­gu­la­na­ma­ya­ca­ğı­nı be­lir­te­rek, şun­la­rı söy­le­di: “İ­ha­le­yi ka­za­nan­lar ga­ran­ti­ye gü­ve­ne­rek mi tek­lif ver­di? O ta­rih­ler­de bu ga­ran­ti yok­tu. Fir­ma­lar mev­cut şart­lar­da işi ya­par­sa ya­par, yap­maz­sa iha­le­ler ip­tal edi­lir. Ak­si hal­de re­ka­bet bo­zu­lur. Bir iha­le­de ga­ran­ti var­sa baş­ka, yok­sa baş­ka ma­li­yet çı­kar. Ga­ran­ti geç­mi­şe uy­gu­la­nır­sa iha­le­ye ka­tıl­ma­yan fir­ma­lar, hak­lı ola­rak, ‘ga­ran­ti­yi bil­sek biz de ka­tı­lır­dı­k’, gi­rip kay­be­den­ler de ‘ga­ran­ti­yi bil­sek çok da­ha avan­taj­lı fi­yat ve­re­bi­lir­di­k’ di­ye­cek­ler­dir.”

Öte yan­dan, Ha­zi­ne ga­ran­ti­si­nin yurt­dı­şı borç­lan­ma­lar­da kre­di kul­la­nan­lar le­hi­ne yak­la­şık 2 pu­an fa­iz avan­ta­jı sağ­la­ya­ca­ğı ifa­de edi­li­yor. Ga­ran­ti sa­ye­sin­de fir­ma­la­rın sağ­la­ya­ca­ğı ma­li­yet avan­ta­jı­nın pro­je­de öz­kay­na­ğın pa­yı, alı­na­cak kre­di­nin tu­ta­rı, kre­di­nin va­de­si ve fa­iz ora­nı­na gö­re de­ği­şe­ce­ği, özel­lik­le yük­sek kre­di kul­la­nan­lar­da bu ka­zan­cın da­ha da yük­se­le­ce­ği he­sap edi­li­yor.

Ha­zi­ne ga­ran­ti­si sa­ye­sin­de kre­di ma­li­yet­le­rin­de olu­şa­cak ör­ne­ğin 2 pu­an­lık iyi­leş­me­nin şir­ket kâ­rın­dan zi­ya­de ka­mu çı­ka­rı­na ve mil­let le­hi­ne yan­sı­ma­sı ge­rek­ti­ği ifa­de edi­lir­ken, “Ye­ni ya­pı­la­cak iha­le­ler­de ga­ran­ti­nin fi­yat­la­ra yan­sı­ma­sı iha­le sa­lo­nun­da he­men gö­rü­le­bi­lir. Da­ha çok fir­ma, da­ha uy­gun şart­lar­da tek­lif ve­re­ce­ği için ka­mu ya­ra­rı olu­şur. İha­le­si ta­mam­lan­mış es­ki pro­je­le­re ve­ri­le­cek ga­ran­ti ise ka­mu­ya de­ğil doğ­ru­dan şir­ket­le­re ma­li­yet avan­ta­jı sağ­la­ya­ca­ğı için, ga­ran­ti ve­ri­le­cek­se iha­le­ler ye­ni­le­nip şir­ket­ler ye­ni­den ya­rış­tı­rıl­ma­lı­dı­r” de­ğer­len­dir­me­si ya­pı­lı­yor.

Özel sek­tör bor­cu­na Ha­zi­ne ga­ran­ti­si ge­ti­ren dü­zen­le­me, ga­ran­ti olu­na­cak tu­ta­rı her yıl büt­çe­ye ya­zı­la­cak tu­tar­la sı­nır­la­yıp, bu­nun Ba­kan­lar Ku­ru­lu ka­ra­rıy­la en faz­la iki ka­tı­na çı­ka­rı­la­bi­le­ce­ği­ni hük­me bağ­lı­yor. 2014 için bu sı­nır 3 mil­yar do­lar. An­cak es­ki pro­je­ler bu li­mi­tin dı­şın­da tu­tul­du­ğu için ga­ran­ti­nin han­gi bo­yut­la­ra ula­şa­ca­ğı bi­li­ne­mi­yor.