Camilerin çoğu tahrip edilmiş durumda, bazıları bar olarak kullanılıyor. Başkan Halaçoğlu, bu yapıların kurtarılması için ilgili ülkelere mektup yazdı: Biz kiliseleri yıkmadık, siz de camilere saygı gösterin. Balkanlar'daki camilerin envanterini çıkaran Türk Tarih Kurumu, içler acısı bir durumla karşılaştı. Osmanlı'dan kalma tarihî yapıların çoğu tahrip edilmiş, bazı dinî mekânlar bar ve gece kulübüne dönüştürülmüş. Bulgaristan'ın Filibe şehrindeki Taşköprü Camii içkili lokanta, Romanya Köstence'deki ecdat hatırası ise gece kulübü olarak kullanılıyor. Bu duruma isyan eden TTK Başkanı Yusuf Halaçoğlu, dinî mekânların kurtarılması için harekete geçti. İlgili ülkelerin yöneticilerine mektup yazan Halaçoğlu, "Biz kiliselere hiçbir zaman zarar vermedik, tahrip etmedik, müze veya cami haline dönüştürerek kullandık. Sizlerden de aynı davranışı bekleriz. İbadet mekânlarına saygısızlık yapılması kabul edilemez." dedi. Türk Tarih Kurumu'nun hazırladığı rapor, Balkanlar'daki camilerin son durumunu ayrıntılarıyla anlatıyor. Buna göre, 16. yüzyılda inşa edilen ve 1940'lara kadar ibadete açık olan Filibe'deki Taşköprü Camii'nin minaresi yıkılmış. Lokanta haline getirilen caminin duvarlarına da cinsel içerikli dekorasyon yapılmış. Mihraba dev bir vazo konulurken, pencerelere renkli camlar takılmış. Caminin kurşun kaplı kubbesi ile taş duvarları ise ayakta durmayı sürdürüyor. Aslî özelliklerini kaybeden mekânı, Yunanlı bir lokantacı işletiyor. Filibe Müftülüğü'nün hemen yanındaki Çukur Cami de lokantaya dönüştürülen Osmanlı eserlerinden biri. Türk Tarih Kurumu'nun raporunda Bulgaristan'ın Filibe şehrindeki Çukur Cami ile halk arasında adı Perşembe Pazarı Camii olan Taşköprü Camii'nin içkili lokantaya, Romanya Köstence'deki bir caminin ise gece kulübüne dönüştürüldüğü belirtildi. Filibe Müftülüğü yakınlarındaki Çukur Cami de lokanta olarak kullanılan başka bir Osmanlı eseri. Binanın ikinci katında üstü açık hizmet verilirken, minareden kalan kaide, çiçeklendirilerek mini bahçeye dönüştürülmüş. Musevi olduğu öğrenilen bir kişinin işlettiği lokantada her türlü içki servisi yapılıyor. İbadethanelerin gece kulübü veya içkili mekanlar haline dönüştürülmesinin hiçbir din mensubuna yakışmadığını söyleyen Halaçoğlu, söz konusu camilerin bulunduğu ülke yöneticilerine seslendi: "Buraları müze ya da hiç olmazsa kilise yapın, yine saygı duyulan mekanlar olsun." Halaçoğlu, ülkelerle iletişime geçerek camilerin asli vazifelerine kavuşturulması için çalışacaklarını da aktardı. Bursa'dan Üsküp'e Hatuncuk Camii hediyesi Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Makedonya'daki temaslarının son gününü Üsküp'e ayırdı. Bursa Osmangazi Belediyesi'nin restore ettiği Hatuncuk Camii'ni ibadete açan Gül, halkoyunları gösterisi sunan çocukları sevdi, davul çalanlara bahşiş verdi. Soydaşlarla hatıra fotoğrafı çektiren Cumhurbaşkanı, Türk varlığını devam ettiren 'evlad-ı fatihan'la gurur duyduğunu söyledi: ''Camiler ve kültürel miras size emanet." ZAMAN