'Devlet nişanı' ne işe yarar?

Devlet nişanı, bir ülkenin verebileceği en büyük ödül anlamına geliyor. Geleneksel bir törenle takılıyor, ödüle layık görülenler bütün gazetelerde boy gösteriyor. Avusturya Hükümeti, Borusan Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Kocabıyık'ı en üst devlet madalyasıyla ödüllendirdi. Kocabıyık, bugün Salzburg'da düzenlenecek bir törenle 'Bilim ve Sanat Şeref Nişanı'nı alacak. Bu ödül, bilim, sanat ve kültür alanında Avusturya'ya hizmet eden yabancılara veriliyor. Ahmet Kocabıyık, Avusturya tarafından yürütülen Efes arkeoloji kazılarına büyük destek vermişti. Mermer Ev'in restorasyonunu üstlenmişti. Ayrıca, Avusturyalı sanatçıların dünyaya tanıtılmasında da önemli projelere imza attı. Ödülü alacağı için büyük bir onur duyduğunu söyleyen Ahmet Kocabıyık, "Dostluk köprüleri kuran, farklı kültürleri yakınlaştıran müziği ve sanatı desteklemeye devam edeceğiz." diyor. Avusturya Bilim ve Sanat Şeref Nişanı, 1955 yılından bu yana dünya genelinde çok sayıda ünlü kişiye verilmiş. Türkiye'de yaşayan önemli isimler, her yıl farklı bir ülkeden 'Devlet nişanı' ile ödüllendiriliyor. Abdullah Gül, İdil Biret, Tayyip Erdoğan, Güler Sabancı, Ara Güler, Fatih Terim, Kamran İnan, Yaşar Kemal, Şefika Kutluer gibi siyaset, iş, sanat ve spor dünyasına mensup kişiler farklı ülkelerden ödüller aldı. Devlet nişanı, bir ülkenin verebileceği en büyük ödül anlamına geliyor. Geleneksel bir törenle takılıyor, ödüle layık görülenler bütün gazetelerde boy gösteriyor. Ödül almak için hatırı sayılır bir projeye imza atmanız, ödül aldığınız ülkenin kültürel dinamiklerini dünyaya tanıtmanız gerekiyor. Ekonomik işbirliği ve eğitim faaliyetlerinde aktif olan kişi ya da kurumlar da ödül alıyor. Mesela Afganistan'da faaliyet gösteren Türk okulları, yurtdışında aldığı madalyalardan dolayı 'Seyid Cemalüddini Afgani' devlet nişanına layık görüldü. Ukrayna, Türk polisinin uyuşturucu operasyonlarında gösterdiği başarılardan ötürü teşkilatı ödüllendirdi. Şovalye mertebesine ulaştınız! Bugüne kadar Türkler en çok da Fransa ve İtalya'dan devlet nişanı almış. Ödül alma rekoru ise beş ayrı ülkeden aldığı ödüllerle Güler Sabancı'da. Ödül alanlar arasında 'Hiçbir işime yaramadı', 'Ayıp olmasın diye aldım', 'Keşke altın değeri olsaydı' diyenler var. Hatta ödül aldığı ülkeye kızıp devlet nişanını geri iade edenler bile oldu. Ödül aldıktan sonra, 'Devlet nişanın altın mı yoksa gümüş mü?', 'Şimdi sana aylık maaş bağlayacaklar mı?', 'Ödül aldığınız ülke yetkilileri sizi havaalanında karşılıyor mu?', 'Şövalye mertebesine ulaştınız, neler hissediyorsunuz?' şeklinde son derece ilginç sorulara maruz kalıyorlarmış. Ortaçağ'da feodal beyliklerin hüküm sürdüğü ülkelerde şövalye nişanı veriliyordu ve bu büyük bir anlam ifade ediyordu. 19. yüzyıl öncesine kadar Osmanlı nişan ve arma geleneğine yabancıydı. Madalya ve nişanlar Avrupa ülkelerinin giderek etkinlik kazanmasıyla önemli bir hale geldi. Madalya ve nişanlar, Türkiye'de belirli bir kanuna göre veriliyor. Verilecek kişiler, verilme nedeni, geri alınma durumları, mirasçılara intikal şekli, kaybolması halinde yapılacak işlemler, bunların hepsi bir usule göre belirlenmiş. Devlet Şeref Madalyası, Devlet Övünç Madalyası, Devlet Üstün Hizmet Madalyası ve Devlet Savaş Madalyası olmak üzere 4 madalya türü bulunuyor. Yurtdışında Türkiye'nin tanıtılmasına vesile olanlar ve önemli başarılara imza atanlar ödüllendiriliyor. Dışişleri Bakanlığı 1989'dan bu yana aralarında Cengiz Aytmatov, Gökşin Sipahioğlu, Süleyman Demirel, Prof. Jean Paul Roux, Ahmet Çalık gibi isimlerin de bulunduğu 150'ye yakın isme ödül vermiş. Devlet nişanını ayıp olmasın diye aldım!

Ara Güler (Fotoğraf sanatçısı): Ben yıllar önce Fransa'dan devlet nişanı almıştım. İstemiyorum desem ayıp olacaktı, o yüzden aldım. Bana her yerden birtakım ödüller veriyorlar. Bana sorarsan bu ödüllerin hiçbir değeri yok. Devlet nişanını yüzlerce kişiye veriyorlar, benim işime yaramadı, ben adamların işine yaradım, işte o kadar. Dünyaca ünlü bir sanatçıyım, bu nişanları verenler bana göre iş olsun, dostlar alışverişte görsünler diye veriyorlar. Altın olsa maddeten de bir değeri olur

Şefika Kutluer (Flüt Solisti): Sanatçıyı motive etmek için veriliyor bu nişanlar. Ödül aldığım İtalyan yetkililerine 'Bundan sonra ne olacak, bana katkı sağlayacak mı bu ödül?' diye sormadım açıkçası. Türkiye'den de ödüllerim var. Onları aldıktan sonra da bir şey olmadı, sadece motive ediyor sizi. Mesela som altın olsa maddeten de bir değeri olabilir. Sadece sembolik bir değeri var. Ben İtalyan bestecileri müziğimle dünyaya tanıttığım için ödül aldım. Bu ödül büyük bir onur duymamı sağlamıştı. Fransa'ya kızdım, nişanı attım!

Kamran İnan (Eski bakan): Türkiye'de bazı şeyler yanlış anlaşılıyor. Devlet nişanları sadece semboliktir. Mesela Fransa'da yaygın olarak askerlere verilir. O nişan sadece bir takdir anlamına gelir. Ben hükümette görevliyken Türk-Fransız ilişkilerine bakıyordum. 2006 yılında Ermeni soykırım iddiaları gündeme gelince bana verdikleri nişanı Fransız Konsolosluğu'na yolladım. İçerisine de şöyle bir not yazdım: Ülkeme karşı gösterdiğiniz yanlış tutumdan ötürü bu nişanı geri veriyorum! Kültür Bakanlığı, 'Bu ödülü alma, biz sana daha iyisini veririz' dedi

Hasan Saltık (Kalan Müzik'in sahibi): 2003 yılında Hollanda'dan ödül almıştım. O yıllarda Kültür Bakanlığı'ndan beni aradılar ve 'Bu ödül bizi rahatsız etti' dediler. Ben ise ödülü almaya kararlıydım. Anadolu'daki azınlıkların müzik kültürlerini araştırmış ve albüm çalışmaları yapmıştık. Hiç unutmuyorum o dönemde Abdullah Gül, dışişleri bakanıydı. Beni aradı ve tebrik etti. Bizim ödül almamızdan çekinen insanlar 12 Eylül zihniyetine sahip kişilerdi. Aldığım ödül sayesinde Hollanda'da maddi getirisi yüksek işler yapabilirdim, ama bunu kullanmadım. Bazıları devlet sanatçısı unvanlarını bile kartvizitlerinin üzerine yazdırıyor... Kimler hangi ülkelerden devlet nişanı aldı? Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Başbakan Tayyip Erdoğan:Pakistan Güler Sabancı: Fransa, İtalya, Belçika, İspanya ve Avusturya İstanbul Ticaret Odası Başkanı Murat Yalçıntaş: İtalya ve Fransa AK Parti Milletvekili Nursuna Memecan: İtalya Fatih Terim: İtalya Türk Polisi: Ukrayna Flüt Sanatçısı Şefika Kutluer: İtalya Foto Muhabiri Ara Güler: Fransa TOBB Başkanı Rıfat Hisarcıklıoğlu: İtalya Türk Okulları: Afganistan Eski Bakan Kamran İnan: Fransa (İade etti) Eski Bakan Hikmet Çetin: Fransa Kalan Müzik'in sahibi Hasan Saltık: Hollanda