Üretimi sürekli azalan Diyarbakır karpuzu artık sembolik olarak yetiştiriliyor. Bir elin parmağını geçmeyen bir kaç çiftçi, sadece karpuz festivalindeki 5 bin TL'lik ödülü almak için Diyarbakır karpuzu üretiyor. Sınırlı sayıdaki Diyarbakır karpuzunun hasadı 20 gün önce sona erdi. Her yıl kilo kaydeden karpuzun bu yılki en büyüğü 38 kilogram olarak tespit edildi. Sınırlı sayıda çiftçilerin ürettiği karpuzları tartarak teslim alan İl Tarım Müdürlüğü, yapılacak ödül töreni için karpuzları soğuk hava deposunda koruyor. Diyarbakır karpuzunun yok olma sebebi ise İsrail ve Avrupa ülkelerinden gelen yabancı tohum. Geleneksel yerli tohum, daha sağlıklı ve lezzetli olmasına rağmen daha az verim ve daha az dayanıklılık gösterdiği için tercih edilmiyor. Yabancı tohumda ise verim ve dayanıklılık oranı yüksek. Ancak bu tohumlar hibrit olduğu için çiftçiler her yıl yeniden satın almak zorunda kalıyor. Üreticiler tohumu üreten ülkenin bağımlısı haline geliyor. 40 yıl öncesine kadar geniş bir ekim alanı olan Diyarbakır karpuzu şu an Dicle nehri kıyısındaki Erimli, Terzihan, Dürümlü, Sivritepe, Güzel, Bağıvar, Yukarı Kılıçtaşı, Tepe, Develi, Kervanpınar, Yuvacık, Şükürlü, Başaklı, Ambar, Göksu, Şahabar, Harbejan köyleri ile Bismil ilçesinde 300 dönümlük alanda kısıtlı olarak üretiliyor. Buradaki çiftçiler Diyarbakır Valiliği, Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığı ve Tarım Bakanlığı'nın verdiği ödülleri almak için karpuz yetiştiriyor. Kurumlar karpuzun yok olmaması için her ödül töreni düzenliyor ve en büyük karpuzu yetiştiren çiftçilere ödül veriyor. Yani ödül olmazsa Diyarbakır karpuzu tarihe karışmış olacak. Bu arada Diyarbakır karpuzu, üretim sahasının daralmasının yanı sıra boyutları da küçülüyor. Bu yıl Süngüler köyündeki çiftçi Mahmut Yılmaz ile Erimli köyünden Salih Yaşa 38'er kilogramlık karpuzla birinci, Nurettin Ataş 37 kilo 800 gram karpuzla ikinci ve Ali Kaya 37 kilo 500 gramla üçüncü oldu. 1980 yılında 78 kiloya kadar çıkan Diyarbakır karpuzunun geçen yılki en büyüğü 43 kilo olarak kayıtlara geçmişti. Karpuzun kilo kaybetmesinin nedenleri arasında yetiştirme alanlarının her geçen gün azalması, hastalıklara karşı çiftçilere yeterince destek olunamaması ve kum ocaklarının açılmasıyla arazi yapısının bozulması gösteriliyor. Diyarbakır İl Tarım Müdürü Mehmet Ali Koçkaya, Diyarbakır karpuzunun ticari değerinin olmaması nedeniyle çiftçilerin üretimini tercih etmediğini söylüyor. Karpuzun üretimini ithal tohumların etkilediğini belirten Koçkaya, "Çiftçiler uzun yola dayanıklı ve kısa sürede meyve veren tohumları tercih ediyor. Çiftçiler olaya artık ticari olarak bakıyor. Az sayıda çiftçiyi ödüllerle Diyarbakır karpuzunu üretmeye teşvik ediyoruz." diyor. Diyarbakır karpuzunun şuan 300 dönümlük alanda tek üretildiğini anlatan Koçkaya, bu üretim alanını korumaya çalıştıklarını belirtiyor. Koçkaya, bu yıl çiftçilerin ürettikleri karpuzları tartarak aldıklarını ve soğuk hava deposunda ödül töreni için beklettiklerini kaydetti. 5 ÇEŞİT KARPUZ TEKE DÜŞTÜ Diyarbakır'da sürme, pembe, siyah, ferik ve beyaz olmak 5 çeşit karpuz üretiliyordu. Bunlardan Sürme denilen ve şu an ödül için yetiştirilen çeşit kaldı. Diğer çeşitleri ise bulmak artık mümkün değil.