İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası'nın (İSMMMO) 'Dizi Ekonomisi' araştırmasına göre, bölüm başına maliyetleri 100 ile 300 bin YTL arasında değişen diziler, reklam ve sponsorluk gelirleriyle birlikte yaklaşık 1 milyar YTL'lik bir ekonomi ortaya çıkarıyor. Yerli diziler açısından son 3 yıldır adeta bir patlama yaşanıyor. 19 Eylül 2008 tarihi itibariyle, bu sezon 13 yerli dizi ile Kanal D, 11 yerli dizi ile ATV bu alandaki iddiasını ortaya koyuyor. Bu sezon Star TV 8 yerli diziyi izleyenlerine sunuyor. Geçen sezon en çok dizi yayınlayan kanallardan olan Show TV de bu sezon 5 yerli dizi yayınlayacağını ilan etti. Yerli diziler, yapımcısından yönetmenine, oyuncusundan senaristine kadar ekran önünde ve arkasında yaklaşık 150 bin kişiye istihdam olanağı sağlıyor. İSMMMO'nun araştırmasına göre, bir dizinin bölüm çekimi maliyeti 100 ile 300 bin YTL arasında değişiyor. Bu maliyet ortalama 200 bin YTL olarak alındığında 63 yerli dizinin yaklaşık bir yıllık çekim maliyeti 500 bin YTL'yi aşıyor. Buna, dizilerin bölüm başına en az 300 bin YTL olan reklam gelirleri ve 10 ile 70 bin YTL arasında değişen ana sponsorluk gelirleri de eklendiğinde, yıllık en az 1 milyar YTL'lik bir dizi film ekonomisi oluşuyor. "OYUNCU VE YAPIMCILAR VERGİ SIRALAMASINDA ÜSTLERDE YER ALSIN" TÜRMOB Genel Başkan Yardımcısı ve İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan, dizi film piyasasının gelişmesini sürdürdüğünü belirtti. Arıkan, kayıtlı ekonominin artmasıyla, yerli dizi film sektörünün Türk ekonomisine daha büyük katkıları olabildiğini söyledi. Reyting sıralamalarında üst sıralarda yer alan dizi oyuncularının ve yapımcılarının, vergi sıralamasında da üst sıralarda yer almasını beklediklerini söyleyen Arıkan, "Böylece sektör, Türkiye açısından daha gurur duyulabilecek noktaya gelecektir" diye konuştu. BİR DİZİDE 100 KİŞİ ÇALIŞIYOR Dizi ekonomisinin en önemli itici gücünü, ekran önünde ve arkasındaki çalışanlar oluşturuyor. Bir dizide, ekran önünde ortalama 20 ile 30 oyuncu görev alıyor. Kamera arkasında bunun iki-üç katı bir teknik ekip bulunurken, stüdyoda görev alanlarla birlikte bir dizide görev alanların sayısı ortalama 60 ile 100 kişi arasında değişiyor. Bir dizinin yapımında servisçiden çaycıya, malzemeciden kuaföre kadar onlarca farklı mesleğe mensup çalışanlar görev alıyor. POLAT ALEMDAR 75 BİN YTL ALIYOR Bir dizide maliyetin yüzde 20'sini başrol oyuncusunun ya da oyuncularının aldığı ücretler oluşturuyor. Bu da demek oluyor ki başrol oyuncuları bölüm başına 10 ile 30 bin YTL arasında ücret alıyor. Türkiye'de en çok kazanan dizi oyuncusu unvanını elinde bulunduran Necati Şaşmaz'ın Kurtlar Vadisi'nde 'Polat Alemdar' rolü nedeniyle bölüm başına 75 bin YTL aldığı belirtiliyor. Dizilerde önemli rolleri genellikle tiyatro ve sinemadan gelen oyuncular oynuyor. Oyuncuyu direkt yapımcı şirket çağırırmışsa, bir cümlelik yani 10-20 saniyelik diyaloğlu bir rol için aldığı ücret 50 YTL'den başlıyor; 200 YTL'ye kadar çıkabiliyor. Ancak hikayede önemli olan küçük bir rol alındığında ise ücret bölüm başına 500 YTL'yi buluyor. Profesyonel olarak oyunculuk mesleğini yapanlar genellikle menajerlik sistemiyle çalışıyor. Amatör olarak oyunculuk yapan insanların kazançları profesyonel oyuncularla kıyaslandığında düşük kalıyor. Dizi sektörü büyürken, sorunları da beraberinde büyüyor. Sektörün en büyük sorunu 85 ile 120 dakika olarak çekilen dizi bölümleri. Avrupa'da diziler 45 dakika olarak çekilip yayınlanırken, Türkiye'de her bölüm bir sinema filmi uzunluğunda. Türkiye'deki dizilerin artık en az 85 dakika çekilmesi oyuncuları da isyan ettiriyor. Kimi zaman günlerce sette yatıp kalkan, yıkanmaya bile fırsat bulamayan oyuncular, örgütlenmeye çalışıyorlar. DİZİLERDEKİ ÜCRET DAĞILIMI Yönetmen 5-15 bin Senarist 5-15 bin Müzisyen 2-8 bin Yönetmen Yardm 4 bin Başrol oyuncusu 10-30 bin Orta kademe oyuncu 5-10 bin Ünlü olmayan oyuncu 2-5 bin Diyaloglu bölüm oyuncu 50-500 Görüntü figüranı 20-30 (CİHAN)