Çöken binalardan bazılarının 7,2'lik Van depreminden sonra ön hasar tespiti için kente giden uzmanlarca denetlendiği ortaya çıktı. Binaların dış cephesine giydirilen kaplamalar sökülmeden göz kararı yapılan bu denetimler, faciaya sebep oldu. Van'ın Edremit ilçesinde meydana gelen 5,6'lık ikinci depremin Van'daki binaları yıkması, 23 Ekim'deki deprem sonrası yapılan hasar tespit çalışmalarını tartışmaya açtı. 25 binanın çöktüğü ve 12 kişinin enkaz altında can verdiği Van'da, ilk depremden sonra yapılan ön hasar tespit incelemelerinin göz kararıyla gerçekleştirildiği iddia ediliyor. Binaların sadece dıştan görüntüsüne bakmakla yetinen uzmanların, herhangi bir numune almadan hasar tespiti yaptığı, dış cephesinde giydirme bulunan yapıların da sağlam sayıldığı öne sürülüyor. Bilimsel metotlarla yapılacak asıl hasar tespitinin ise bayramdan sonra gerçekleştirilmesinin planlandığı öğrenildi. Van Beton ve Yapı Malzemeleri Test Laboratuvarı'nda görevli inşaat mühendisi Faruk Görünüş, 7,2'lik depremin ardından ayakta kalan binalarla ilgili nitelikli bir çalışma yapılmadığını söylüyor. Görünüş, "Ağır hasarı olmayan binalarda sadece gözlem yoluyla inceleme yapıldı. Bu da sağlıklı sonuç vermedi." diyor. Normbeton Mühendislik Şirket Müdürü Murat Doğan ise kaplamalar sökülmeden yapılan denetimin büyük hata olduğuna dikkat çekiyor. "Dış cephe yapılan inşaatlarda bu kaplamalar açılarak sıvalarda, kolonlarda çatlak olup olmadığı incelenmeliydi." uyarısında bulunuyor. AFAD Acil Durum Müdahale Genel Müdürü Ejder Kaya'nın Zaman'a yaptığı değerlendirmeler de bu tespitleri doğruluyor: "Hasarlı binaları gözlemsel olarak belirledik. Yapılan çalışma depreme dayanıklılık testi değildir. Depreme dayanıklılık testi yapmadık." Edremit merkezli 5,6 büyüklüğündeki son deprem, önceki depremin yaralarını sarmaya çalışan Van'da 2 otel ve 1 dershanenin de aralarında bulunduğu 25 binanın yıkılmasına yol açtı. Enkaz altında kalan 12 kişi hayatını kaybederken, 28 kişi de sağ çıkarıldı. 23 Ekim'de meydana gelen 7,2 büyüklüğündeki sarsıntı Erciş'te ağır hasara yol açarken Van'da sadece 6 bina yıkılmıştı. Ancak Erdemit merkezli son deprem, Van'ın merkezini vurdu. Önceki gece yıkılan 25 binanın büyük kısmı ilk depremden sonra boşaltıldığı için can kaybı az oldu. Arama kurtarma çalışmaları hızla devam ederken, hasar tespit çalışmalarına ilişkin bazı iddialar ortaya atıldı. Buna göre, deprem bölgesinde ön hasar tespit çalışmaları yüzeysel yapıldı. Evlerin kolon ve kirişlerinden numune alınmadan ev sahiplerine binaların sağlam olduğu söylendi. Alınan bilgilere göre 7,2'lik ilk depremden sonra hasar tespit ekipleri Bayram Oteli'nde de incelemelerde bulundu. Göz kararıyla denetim yapan heyet, dış cephesine giydirme yapılan otelin sadece bazı duvarlarında çatlaklar olduğunu belirtti. Otelin kalınabilecek durumda olduğu sonucuna varan yetkililerin bir kısmı da burada konakladı. 'Oturulamaz' raporu verilmeyen binada misafir ağırlamaya da devam edildi. Otelin sahibi Aslan Bayram da göz kararı verilen oturulabilir sözüne dayanarak güvenli olduğu düşüncesiyle evi yerine otelde geceledi. 47 yıllık Bayram Oteli, geçen sene tadilata alınmıştı. Cumhuriyet Caddesi ile Soydan Kavşağı'nın kesiştiği noktada bulunan 60 odalı otel, İran Şahı Rıza Pehlevi ile 5. Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay'ı da ağırlamıştı. AFAD: SADECE GÖZLEMSEL İNCELEME YAPTIK AFAD Acil Durum Müdahale Genel Müdürü Ejder Kaya, 7,2'lik depremden sonra yaptıkları ön hasar tespiti incelemelerinin sadece gözlemsel olarak yapıldığını söyledi. Kaya 100 binden fazla haneyi incelediğini bunlardan 30 hanenin hasarlı olduğunu dile getirdi. Erkoç, "İncelemeler hasarlı binaların tespiti için sadece gözlemsel yapıldı. Depreme dayanıklılık testi yapmadık." dedi. Mevcut usullere göre ön hasar tespit çalışması görsel materyalle gerçekleştiriyor. Uzmanların hazırladığı rapor bina sahiplerine verilmiyor. Depremden sonra ön hasar tespit çalışması ev sahiplerinin yazılı dilekçesi ile gerçekleştiriliyor. Deprem bölgesindeki binaların yaklaşık yüzde 30'unun gözle kontrol edildiği, diğerlerine ise henüz bakılmadığı belirtiliyor. Kesin hasar tespit raporları ise binalardan alınan numunelerin incelenmesi sonrası hazırlanıyor. Van'daki bir binanın kapıcısı ön hasar tespit çalışmasını şöyle anlattı: "28 Ekim günü öğlene doğru iki kişi geldi ve binayı gözle kontrol ettiler. Bize herhangi bir belge vermediler. 'Binamızın durumu nedir oturabilir miyiz?' diye sorduğumda bir şey söylemeden gittiler." Kolonlardan numune alınmalıydı Van Beton ve Yapı Malzemeleri Test Laboratuvarı'nda görevli inşaat mühendisi Faruk Görünüş, 7,2'lik depremin ardından ayakta kalan binalarla ilgili nitelikli bir çalışma yapılmadığını öne sürdü. Görünüş, "Ağır hasarı olmayan binalarda sadece gözlem yoluyla inceleme yapıldı. Bu da sağlıklı sonuç vermedi." dedi. Normbeton Mühendislik Şirket Müdürü Murat Doğan da, yıkılan Bayram Oteli'nin tadilat geçirmiş ve dış cephe kaplaması yapılmış bir yapı olduğunu hatırlatarak, "Kaplama yapılmış binalarda muhakkak kaplamaların altına da bakılmalı. Belirli yerlerden matkaplarla bu kaplamalar açılarak sıvalarda, kolonlarda çatlak olup olmadığı incelenmeli." diye konuştu. Bayram Oteli'nin hasar aldığı yönünde kendisine bilgi geldiğini aktaran Doğan, "Önlem alınmaması büyük bir hata." değerlendirmesini yaptı.