İhsanoğlu, Pekin'deki temaslarının ardından Çinli
Müslümanların yaşadığı Hui Özerk Bölgesi ile
Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin merkezi Urumçi'de ve ardından Kaşgar kentinde temaslarda bulundu.
Urumçi'de Müslüman Türklerin dini eğitim aldığı
İslam Enstitüsü ve camileri gezen İhsanoğlu,
Sincan Uygur Özerk Bölgesi Valisi Nur Bekri ile görüştü.
Vali Nur Bekri, Sincan'ın
ekonomik kalkınması, bölgede yaşayan etnik topluluklar ve geleceğe yönelik planları hakkında bilgi verdi.
İhsanoğlu ise Pekin'de çok önemli üst düzey görüşmelerde bulunduğunu, özellikle 2015 yılından itibaren Sincan Uygur Özerk Bölgesinin kalkınmasında çok önemli adımların atılacağını ve kendisine bu yönde resmi yetkililer tarafından bilgi verildiğini kaydetti.
Urumçi'de Halk Kütüphanesini gezen İhsanoğlu, burada Kaşgarlı
Mahmud'un ünlü eseri "Divanü Lügat'it-Türk" eserinin Uygur Türkçesi baskısını satın aldı.
-KAŞGAR ZİYARETİ-
İhsanoğlu, Urumçi'nin ardından geldiği Kaşgar'da ilk önce "Divanü Lügat'it-Türk"ün yazarı Kaşgarlı Mahmud'un
mezarını ziyaret etti.
İhsanoğlu, mezar başında, "İnanılmaz heyecanlı ve sevinçliyim. Bu benim bir rüyamdı ve şimdi bu rüyam gerçekleşti. Kaşgarlı Mahmud'un Türk diline çok büyük katkısı oldu. Türk dilinin yaşaması ve bu zamana kadar gelmesinde Kaşgarlı Mahmud'un emeği daima dillendirilecektir" dedi.
İKT Genel Sekreteri, ardından "Kutadgu Bilig" eserinin sahibi Yusuf Has Hacib'in mezarını ziyaret etti.
Bu ziyaretlerinin ardından Kaşgar'daki yetkililerle bir araya gelen İhsanoğlu, Kaşgar'ın Türk dünyasındaki önemini dile getirerek, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Biz Türkiye'de ve İslam dünyasında maalesef birçok yerde
modern dünyanın gelişimi, ve yüksek binaların ortaya çıkışı ile tarihimizin birçok önemli eserini kaybettik. Bugün bunun acısını yüreğimizde, derinden hissediyoruz. Ve şimdi sizlere bir akademisyen olarak aynı uyarıları yapmayı bir borç biliyorum. Lütfen üzerinde oturduğunuz bu dünyanın en önemli tarihi mirasına sahip çıkınız ve eserlerinizi en güzel şekilde koruyunuz. Burası sadece Türkler ve
Türk tarihi açısından önemli değil, aynı zamanda dünya turistleri için de son derece önemli. Eğer onları iyi saklar ve korursanız turistlerin büyük akınına uğrarsınız ve bir taraftan da turizmin ekonominize katkısı olur."
-İKT VE ÇİN HÜKÜMETİNDEN ORTAK BASIN AÇIKLAMASI-
İhsanoğlu'nun Kaşgar'daki temaslarının ardından Pekin'e dönüşünden sonra, İKT ve Çin hükümetinin ortak
basın açıklaması gazetecilere dağıtıldı.
Açıklamada,
gezinin önemine değinilirken, taraflar arasında çok verimli görüşmelerin olduğu, önemli tarihi bir adımın atıldığı belirtildi. Bundan sonra da
işbirliği ve ortak adımların devam edeceği kaydedilen açıklamada, ekonomik, siyasi ve kültürel alanlarda görüş alışverişlerinde bulunulduğuna dikkat çekildi.
Açıklamada, uluslararası alanda İKT ve Çin'in ortak birçok görüşü paylaştığı ve bunun yanı sıra
Filistin ve Orta Doğu'daki barış girişimlerinin desteklendiği anlatıldı.
Her iki tarafın terörizm, ayrılıkçılık ve radikalizme karşı olduğu kaydedilen açıklamada, Çin ile İslam dünyası arasında tarihi ilişkiler hakkında akademik bir seminerin düzenleneceği belirtildi.
-İHSANOĞLU, ZİYARETİ AA'YA DEĞERLENDİRDİ-
İKT Genel Sekreteri
Ekmeleddin İhsanoğlu, Çin ziyaretini AA muhabirine şu şekilde değerlendirdi:
"Müslüman Çinlilerin yaşadığı Hui bölgesine, Sincan Uygur Otonom Bölgesine, Urumçi ve Kaşgar'a yaptığımız gezi son derece verimli geçti. Pekin'd
e devlet yetkilileriyle yaptığımız görüşmelerde Sincan Uygur Otonom Bölgesinin ekonomik kalkınmasının yapılan planlar çerçevesinde 2015 yılından itibaren ciddi derecede yükseleceğini bize bildirdiler. Bu bizi sevindirdi. Uygur bölgesindeki sıkıntının esas nedeni ekonomidir. Çalışma ortamlarının olmayışı ekonomik seviyenin düşük olması sorunlara yol açıyor.İKT ile Çin dünyası arasındaki ilişkiler çok yönlü ve büyük bir vizyonun konusudur. Bu vizyon yüksek seviyeli temaslarda paylaşıldı."
Çin'in İslam dünyası ile ilişkilerini geliştirilmesinde büyük bir faydanın bulunduğunu belirten İhsanoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Biz bunu stratejik ve tarihi bir perspektif içerisinde mütalaa ediyoruz. 21. yüzyılda dünya haritası, güçler dengesi yeniden şekilleniyor. Çin ve İslam dünyasında eskiden olduğu gibi iki büyük güç olarak kendi aralarında daha ileri işbirliği imkanları araştırılsın ve kurulacak yeni dünya düzeninde önemli birer aktör olarak bir arada bulunalım dedik. O bakımdan bu anlayış ve bu stratejik bakış Çinli muhataplarımız tarafından anlayışla karşılandı. Ve ortak bildiride bu anlayış kaydedildi. Ve esasları, temelleri atıldı. Bu ziyaret başarılı bir şekilde geçmiştir." dedi.
Geziye Çin hükümetinin bakışını da anlatan İhsanoğlu, şunları söyledi:
"Burada gözlemciler bunu tarihi bir ziyaret olarak görüyor.
Dışişleri Bakanının ifadesiyle, İslam dünyası ile Çin arasında yeni bir dönemin, bir bahsin, faslın başlamasıdır. Biz memnunuz. Tabii ki bazı konularda beklentilerimizin altında realiteler bulduk, ama zaman içerisinde geliştirilecek ve iyi niyet bir yaklaşım, pozitif bir yaklaşım ile biz de buna katkıda bulunacağız."
-"KAŞGAR BENİ ÇOK ETKİLEDİ"-
İhsanoğlu, Urumçi ve Kaşgar'a yaptığı geziden çok etkilendiğini söylerken, "Özellikle Kaşgar çok eski bir
medeniyet merkezi. Kaşgar demek Semerkant, Buhara,
Bağdat, Şam,
Kahire,
İstanbul demek. Yani o ayarda büyük bir tarihi İslam medeniyetin şehridir. Ayrıca Karahanlıların merkezidir. Burada Türk medeniyetinin iki büyük ismi bitişmiştir. Kaşgarlı Mahmud ve Yusuf Has Hacib. Kaşgarlı Mahmud Divanü Lügat'it Türk'ü yazmakla bize Orta Asya'daki Türklerin kültürlerini, dillerini, kabilelerini, değişik coğrafi yapıların bildirmiştir. Bizim Türklük hakkındaki bilgimiz eğer belirli bir noktanın gerisine gidiyorsa, bu Kaşgarlı Mahmud'un bu muhteşem eseri sayesindedir. Dün kabrini ziyaret ederken çok etkilendik. Onun manevi huzurunda bulunmak büyük bir zenginlik ve mutluluktur" dedi.
Genel Sekteter İhsanoğlu, Yusuf Has Hacip'in mezarını ziyareti hakkında da duygularını şu şekilde anlattı:
"Aynı zamanda Yusuf Has Hacib ölümsüz eseri Kutadgu Bilig'i yazmakla Türk tarihine büyük bir zenginlik katmıştır. Onun da mezarını ziyaret etmekten son derece mutluyuz.Kaşgar
İpek Yolu Türklük, dünya medeniyeti açısından çok önemli bir kesişim noktasıdır. Bu gezinin en önemli noktası bizim için Kaşgar olmuştur."