İstanbul Bilgi Üniversitesi öğretim görevlilerince yapılan ve Birleşmiş Milletler Bölgelerarası Suç ve Adalet Araştırmaları Enstitüsü (UNICRI) tarafından koordine edilen ''Uluslararası Suç Mağduru Araştırması-2005''in sonuçları açıklandı. İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Görevlisi Galma Jahic ile Psikoloji Bölümü Öğretim Görevlisi Dr. Aslı Akdaş, yaptıkları ''Uluslararası Suç Mağduru Araştırması-2005''in sonuçlarını, üniversitenin Dolapdere Yerleşkesi'nde düzenledikleri basın toplantısıyla açıkladı. Toplantıda konuşan Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Turgut Tarhanlı, UNICRI tarafından koordine edilen araştırmanın, 1989 yılından bu yana 70'ten fazla ülkede yürütüldüğünü anlattı. Aslı Akdaş da araştırmanın, İstanbul'un tüm ilçelerinden toplam 1242 kişiyle yüz yüze görüşülerek yapılan mülakatla gerçekleştirildiğini belirterek, ''Türkiye'de ilk defa adli kayıtlara paralel olarak suç oranlarına ulaşmayı hedefleyen araştırma, farklı suçların işlenme oranları ve özellikleri ile polise bildirim oranlarını ve bildirilmeme nedenlerini ortaya koyuyor'' dedi. Araştırmanın, Uluslararası Suç Mağduru Araştırması'nda diğer ülkelerde kullanılan anket üzerinden yürütüldüğünü bildiren Akdaş, araştırmanın, 1987/1989, 1992, 1996/1997, 2001 ve 2005 yıllarında toplam 70'ten fazla ülkede, 150 bini aşkın kişi üzerinde yapıldığını anlattı. Söz konusu araştırmanın Türkiye'de ilk defa yapıldığını bildiren Akdaş, araştırmayı 2 veya 5 yıl sonra tekrarlamayı düşündüklerini söyledi. Araştırmanın, resmi kayıtlarda yer alan suç oranlarına alternatif veri sağlama amacı taşıdığını vurgulayan Akdaş, ayrıca polislik hizmetine ilişkin vatandaşların tutum ve davranışları hakkında veri toplamayı hedeflediklerini kaydetti. ARAŞTIRMA SONUÇLARI Kadın ve erkeklerin eşit oranda katıldığı araştırmada, yaş ortalaması 34.11 olarak tespit edildi. Araştırmaya göre, son 5 yıl içinde, arabası olanların yüzde 11'i araba hırsızlığına, yüzde 29.4'ü ise arabadan hırsızlığa maruz kaldı, yüzde 15.7'sinin evine hırsız girdi, yüzde 14.3'ünün evine ise girmeye teşebbüs etti. Son 5 yıl içinde katılımcıların yüzde 4.4'ü gasp, yüzde 12.2'si hırsızlık ve yüzde 3.5'i de darp, müessir fiil veya tehdit ile yüz yüze geldi. Akdaş, mağduriyet oranları Avrupa ülkeleri ile karşılaştırıldığında, Türkiye ile çok büyük farklar olmadığını söyledi. Gasp mağduru saldırganı tanımazken, darp, müessir fiil ve tehditte bulunan kişi genelde tanınıyor. Araştırma, gasp, darp, müessir fiil ve tehditte bulunan kişilerin genelde tek başlarına çalışmadığı gerçeğini de ortaya koydu. RÜŞVET Araştırmaya katılanlara, kimlerin rüşvet istediği de soruldu. Katılımcıların yüzde 45.9'u, ''polis memurunun rüşvet istediğini'' belirtirken, bunu 22.4 ile diğer devlet memurları, yüzde 5.9 ile vergi/maliye memuru ve öğretmen, yüzde 3.5 ile gümrük memuru ile doktor, hemşire ve hastabakıcı, yüzde 2.4 ile belediye görevlisi ve özel sektörden biri yanıtları izledi. Galma Jahic de araştırmanın, olayların mal kaybının karşılanması için polise bildirildiğini, genelde ise polise bildirilmediğini ortaya koyduğunu belirtti. Jahic, vatandaşların bir sonuç alacaklarına inandıkları durumları polise bildirdiklerini söyledi. Buna göre, arabasını çaldıranların yüzde 95.1'i, evine hırsız girenlerin yüzde 57.4'ü, gaspa maruz kalanların yüzde 43.6'sı, arabasından hırsızlık yapılanların yüzde 42.7'si, hırsızlığa maruz kalanların yüzde 32.3'ü, darp, müessir fiil ve tehdide maruz kalanların yüzde 17.8'si, dolandırıcılığa uğrayanların yüzde 14.9'u durumu polise bildirirken, rüşvet olayını polise bildirenlerin oranı yüzde 1.2'de kaldı.Araştırmaya katılanlara, ''Oturduğunuz mahallede karanlıkta tek başınıza dolaşırken kendinizi ne derecede güvende hissediyorsunuz?'' sorusu yöneltildi. Bu soruya verilen yanıtlardan, kadınların erkeklere oranla daha fazla korktuğu ortaya çıktı. Katılımcıların yaklaşık yüzde 75'i ''Önümüzdeki 12 ayda bir hırsızın evinize girme ihtimali sizce ne?'' sorusuna ''mümkün'' cevabını verdi. Araştırmaya katılanların yüzde 30'u, suç işleyenlerin ''kamu yararına gönüllü bir iş yapması'', yüzde 60'ı ise hapis cezasına mahkum olması yönünde görüş bildirdi.