Meclis Başkanlığı’na sunulan 65 bin 398 sözlü ya da yazılı soru önergesinin sadece 94’ü AK Partili vekillere ait. 17-25 Aralık rüşvet ve yolsuzluk soruşturmalarından sonra ise AK Partili vekiller (ikisi hariç) tek bir soru önergesi sunmamış. Tutanaklara göre kadın vekillerin daha az söz aldığı Genel Kurul’da AK Partili vekillerin konuşma ortalaması 20 iken bu rakam muhalefet partilerinde 120’ye çıkıyor. Soruşturma ya da araştırma önergelerinde de iktidar partisi vekillerin karnesi rakiplerine kıyasla çok gerilerde. 

Meclis çatısı altında bulunan 10 siyasi parti farklı sayıda milletvekili ile temsil edilirken bağımsızları da eklediğimizde 550 koltuklu TBMM’de bugün 535 milletvekili görev yapıyor. Milletvekili dağılımında AK Parti 312 milletvekili ile en büyük grubu oluştururken, anamuhalefet partisi CHP’nin 125 milletvekili var. Meclis’te grubu bulunan diğer iki siyasi partiden MHP’nin 52, HDP’nin ise 28 vekili bulunuyor. Bağımsız vekillerin sayısı ise 12. Bunun haricinde birer milletvekili ile temsil edilen altı siyasi parti TBMM çatısı altında yer alıyor. Bunlar; Demokratik Gelişim Partisi (DGP), Anadolu Partisi, Elektronik Demokrasi Partisi (e-Parti), Demokratik Bölgeler Partisi, Merkez Parti, Millet ve Adalet Partisi. 

TBMM resmi internet sitesinde yer alan verilere göre 312 milletvekili ile TBMM’deki en büyük siyasi grubu oluşturan AK Parti’den 50 vekil geçtiğimiz dört yıl boyunca Genel Kurul’da dört ya da daha az sayıda söz alarak konuşmuş. Tutanaklara göre 50 AK Partili milletvekili senede bir defa dahi söz almamış. AK Partili 12 vekil ise dört yıl süresince Genel Kurul’da hiç konuşma yapmamış. Görev süreleri boyunca tek bir kez konuşma yapmayan AK Partili milletvekilleri şu şekilde; Sait Açba (Afyon), Fatma Salman (Ağrı), Reha Denemeç (Ankara), Haluk İpek (Ankara), Zelkif Kazdal (Ankara), Abdülkadir Aksu (İstanbul), Nimet Baş (İstanbul), Ekrem Erdem (İstanbul), Haldun Ertürk (İstanbul), Ahmet Türkeş (İstanbul), Seyit Eyyüpoğlu (Şanlıurfa), Faruk Ozak (Trabzon). 24. Dönem AK Partili vekillerin Genel Kurul’da konuşma ortalaması ise milletvekili başına 20 olarak tespit edildi. AK Parti’de en fazla konuşma yapan isim Adıyaman Milletvekili Ahmet Aydın. 

Anamuhalefet partisi CHP’de ise geçtiğimiz dört yıl içinde Genel Kurul’da hiç konuşmamış vekil sayısı 2 iken, dört ya da daha az konuşmuş milletvekili sayısı ise 5. CHP’de Genel Kurul’da söz almayan iki vekilden birisi eski Genel Başkan Deniz Baykal, diğeri ise CHP Genel Sekreteri Gürsel Tekin. CHP’li vekillerin Genel Kurul’da konuşma ortalaması ise vekil başına 80 olarak kayıtlara geçti. CHP’de Genel Kurul’da en fazla söz alanlar Grup Başkanvekili Akif Hamzaçebi (678) ile İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal oldu. 

MHP’li vekillerin Genel Kurul’da konuşma ortalaması vekil başına 120 kez olurken, hiç konuşma yapmamış vekil sayısı sadece İstanbul Milletvekili Engin Alan. Onun haricinde her MHP’li vekil dört yıl içinde ortalama dörtten fazla kez Genel Kurul’da söz almış. Grubu bulunan bir diğer parti olan HDP’de ise MHP gibi yine sadece tek bir vekil Genel Kurul’da konuşma yapmamış. O da partinin Eşbaşkanı Selahattin Demirtaş. HDP adına en çok söz alan vekil 419 kez konuşma yapan Grup Başkanvekili İdris Baluken. MHP’de ise Genel Kurul’da en çok söz alan isimler Kütahya Milletvekili Alim Işık (641) ve Grup Başkanvekili Oktay Vural (459) oldu. HDP’li vekillerin Genel Kurul’da konuşma ortalaması vekil başına 92 olarak tutanaklara geçti. 

24. Dönemde iktidar ve muhalefet milletvekilleri TBMM Başkanlığı’na toplam 7 bin 592 sözlü soru önergesi sunarken, 57 bin 806 yazılı soru önergesi verdi. İktidar tarafından birçoğuna cevap verilmemesine karşı özellikle muhalefet partili vekillerin sıkça başvurduğu soru önergesinde rekor 7 bin 350 yazılı soru önergesi ile MHP Ankara Milletvekili Özcan Yeniçeri’ye ait. Yeniçeri’yi 6 bin 555 yazılı soru önergesi ile CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu izliyor. Meclis’te en çok sözlü soru yönelten vekil ise 1959 sözlü soru önergesi ile CHP Ardahan Milletvekili Ensar Öğüt oldu. Öğüt’ü MHP’den Ensar Dedeoğlu ile MHP’den Altan Tan takip ediyor. 

AK Parti sıralarından geçtiğimiz dört yıllık yasama dönemi içinde 52 sözlü, 44 de yazılı soru önergesi verilirken bu rakam CHP’li vekillerde 2 bin 771 sözlü, 29 bin 988 yazılı soru önergesi şeklinde gerçekleşmiş. MHP’li vekiller ise bu süre zarfında 3 bin 643 sözlü, 23 bin 409 yazılı soru önergesi verirken, HDP’li vekiller bin 109 sözlü, 3 bin 871 yazılı soru önergesi sunulmuş. Bu tabloda dikkat çeken husus ise AK Partili vekillerin TBMM Başkanlığı’na muhalefete göre daha az sayıda soru önergesi vermesinden çok toplam 96 soru önergesinden ikisi hariç hiçbirisinin 17-25 Aralık rüşvet ve yolsuzluk soruşturmasından sonra olmaması. 

‘Kadın vekiller mi daha çok kanun teklifi veriyor yoksa erkek vekiller mi?’ gibi bir soru incelendiğinde kadın vekillerin bugüne kadar ilk imzası kendilerine ait toplam 326 kanun teklifi sunduğu, buna karşın erkek vekillerin toplam 2 bin 814 kanun teklifi verdikleri görülüyor. 326’nın 22’si iktidar partisinden kadın vekillere aitken, 2 bin 814 kanun teklifinden sadece 261’i AK Partili erkek vekillere ait. AK Partili 51 vekil Meclis araştırma önergesi verirken bu rakam muhalefet vekillerinde 1543 (CHP), 592 (MHP), 859 (HDP) ve 24 (Bağımsızlar) şeklinde sıralanarak toplam 3 bin 42 olarak gerçekleşmiş. 

İktidar ya da muhalefet ayrımı yapmadan kadın vekillerin mi yoksa erkek vekillerin mi Genel Kurul’da daha çok konuştuğu sorusu incelendiğinde şöyle bir tablo çıkıyor: Geçtiğimiz dört yıllık yasama yılı içinde Genel Kurul’da kadın vekiller 1.790 kez söz alarak tutanaklara geçerken bu rakam erkek vekillerde 15 bin 76’ya çıkıyor. Konuşmaların vekil sayısına bölünerek elde edilen ortalama konuşma sayıları ise kadınlarda 25, erkeklerde 39. Bu verilerle Genel Kurul’da kadın vekillerin erkek vekillere oranla daha suskun oldukları görülüyor. 

Pekiyi, kadın vekillerin Meclis’teki çalışma performansına baktığımızda nasıl bir tablo çıkıyor karşımıza? Milletvekilleri, hükümetin işlemlerine dair ya da kamuoyunda tartışılan bir konunun yürütmedeki muhatabına yazılı ya da sözle soru önergeleri ile konunun aydınlatılmasını isteyebilir. Son dört yılın tablosuna baktığımızda bir kadın vekilin sözlü soru önergesi dışında hiçbir AK Partili kadın vekil ne sözlü ne yazılı tek bir soru önergesi vermemiş. Buna karşın CHP’li kadın vekiller TBMM Başkanlığı’na 2 bin 744’ü yazılı olmak üzere toplam 2 bin 856 soru önergesi sunmuş. MHP’li kadın vekiller ise 37’s’i sözlü olmak üzere toplam bin 236 soru önergesi verirken HDP’li kadın vekiller 15’i sözlü olmak üzere toplam bin 326 soru önergesine imza atmış. 

CHP Ankara Milletvekili Aylin Nazlıaka, 1174 soru önergesi ile Meclis’te en fazla soru soran kadın vekil sıralamasında açık ara önde giderken, CHP Uşak Milletvekili Dilek Akagün Yılmaz, Meclis tutanaklarına göre 248 kez Genel Kurul’da söz alarak en ‘konuşkan’ kadın vekillerin başında geliyor. Muhalefet kadın vekilleri AK Partili vekillere göre üç kat daha fazla Genel Kurul’da söz alarak fikir ya da eleştirileri dile getirmiş. Dikkat çekici bir diğer not ise Türkiye’nin ilk kadın Milli Eğitim Bakanı olmuş Nimet Baş’la ilgili. Tam 6 yıl bakanlık yaparak Cumhuriyet tarihinde en uzun süre görev yapan kadın bakan olma özelliğini de elinde bulunduran Baş, geçtiğimiz yasama yılında adeta ‘sıfır’ çekmiş. TBMM resmi sitesindeki soru önergesi ya da kanun teklifi gibi 12 adet kıstastan hiç birinde imzası bulunmayan Baş, dört yıl boyunca Genel Kurul’da da hiç söz almamış. 

AK Parti Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu’nun son dört yıla ait önergelerin hiç birinde imzası bulunmuyor. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, dört yıl içinde bir kez kendi imzasıyla bir kanun teklifi sunarken bir kez de başka bir vekilin sunduğu kanun teklifinde imzası bulunuyor. Buna karşın CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun herhangi bir önergede imzası bulunmuyor. HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ın ise sadece başka bir vekilin verdiği Meclis Araştırma önergesinde imzası var. 

Sekiz dönemdir TBMM çatısı altında bulunan CHP’nin eski Genel Başkanı Deniz Baykal’ın son dört yıla ait Meclis verilerinde Baykal’a ait sadece iki imzaya rastlanıyor. Birincisi, 2012’de verilmiş olan Meclis Soruşturma önergesinde diğeri ise yine 2012’de izlemekte olduğu dış politikanın tehlikeli ve gerçeklerden uzak olduğu, ulusal çıkarlarla bağdaşmadığı ve yasama organı ile halktan gizlendiği iddiasıyla dönemin Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu için verilmiş gensoru önergesinde.

Cihan