AA muhabirinin aldığı bilgiye göre, Zonguldak'ta taş kömürü üretiminin başladığı yıl olarak kabul edilen 1848'den bugüne kadar ocaklarda yaşanan kazalarda 4 bini aşkın madencinin öldüğü havzada, işçilerin hayatını kaybetmesine en fazla göçük ve grizu neden oluyor. Jeolojik devirlerde kömür oluşumu sırasında meydana gelen, havayla yüzde 4-15 oranında karışmasıyla da patlama riski bulunan metan gazının, 1983 ve 1992'de infilakıyla 366 işçinin hayatını kaybettiği Türkiye Taşkömürü Kurumunda, bilgisayarlı izleme ve kontrol sistemleriyle ocak atmosferi izlenerek, ani gaz konsantrasyonu yükselmelerinin kazalara yol açmaması için gerekli önlemler alınıyor. Maden ocaklarındaki bilgisayarlı gaz izleme ve kontrol sistemleriyle, ani gaz boşalmaları dışında patlamaların önüne geçilebiliyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünün ''Madenlerde Grizu Tehlikesi'' başlığıyla hazırladığı broşürde, madenlerde kaza sonucu en fazla ölümün grizu patlamalarında oluştuğu belirtildi. Grizu patlaması sırasında ortamın genişliğine göre sıcaklığın 1850-2650 santigrat dereceye ulaşabildiği anlatılan broşürde, şu bilgilere yer verildi: ''Metan zehirli olmamakla birlikte, maden havzasında oksijen oranını yüzde 12'nin altına düşürecek kadar yoğunsa boğucu özellik göstermektedir. Grizu patlaması, madende yüzde 4-15 metan bulunduğu durumlarda gerçekleşebilir. Metan patlaması yeterli miktarda oksijenin ve patlayıcı gazın bir araya gelerek tutuşturucu kaynakla teması sonrası gerçekleşir. Tutuşturma kaynakları açık ateş, fazla ısınan yüzeyler, sürtünme ve elektrikle oluşan kıvılcımlar olabilir.'' METAN BİRİKİMİNİN ÖNLENMESİ- Broşürde, metan birikiminin önlenmesi için yapılması gerekenler şöyle sıralandı: ''-Grizulu madenlerde doğal havalandırma yerine mekanik havalandırma yapılmalı. -Ortamdaki metanın tahliyesini sağlamaya yeterli havanın geçişine imkan verecek kesitte taban, tavan yolları oluşturulmalıdır. -Çalışma alanında havalandırma doğal havalandırmayla aynı yönde yapılmalı ve ters havalandırmadan kaçınılmalıdır. -Maden, içerideki havanın dışarıya çıkacağı şekilde emici fanla havalandırılmalıdır. -Üretim panoları ana havalandırma sistemine bağlanmalıdır. -Havalandırma kapıları düzgün ve sağlam kurulmalıdır. -Hava kaçakları minimum seviyeye indirilmelidir. -Sistematik ölçümlerle havalandırma ve gaz emisyonu takip edilmelidir.'' -İLK 2 SAATİN ÖNEMİ- TTK İş Güvenliği Uzmanı Maden Mühendisi Erdinç Günay'ın ''Yeraltı Maden İşletmeciliğinde Tahlisiyecilik'' konulu araştırmasına göre de ocaklarda kömür ve gaz degajı (uzaklaştırılması), grizu, kömür tozu patlaması ve ocak yangınları gibi olumsuz durumlarda olaylara müdahale zamanı önem taşıyor. Grizu infilakıyla yer altındaki metan yok olduğundan, bu gazın yeniden birikerek ikinci patlama riski oluşturmaması için geçmesi gereken süre doğrultusunda, ilk 2 saat kurtarma ekiplerinin en güvenli çalışabileceği zamanı oluşturuyor. ''Altın saat'' olarak nitelendirilen zaman diliminde kazazedelerin canlı kurtarılma ihtimali yüksek olduğundan özel maden işletmelerinde de tahlisiye ekipleri kurulması önem arz ediyor. -''DÜNYANIN EN ZOR MESLEĞİ''- Maden Mühendisleri Odası Zonguldak Şube Başkanı Erdoğan Kaymakçı, Balıkesir'in Dursunbey ilçesine bağlı Odaköy'de 13 kişinin yaşamını yitirdiği grizu faciasından büyük üzüntü duyduklarını söyledi. Madenciliğin dünyanın en zor mesleği olduğuna dikkati çeken Kaymakçı, şöyle dedi: ''Yer altı madenciliği, gelişmiş kömür endüstrilerine sahip ülkelerde bile çalışma ortamı en ağır ve zor meslekler arasında yer almaktadır. Çalışanların sağlığının yanı sıra iş güvenliği konularında alınacak önlemleri iş kazalarını en aza indirgenmesini sağlayacaktır. Dursunbey'deki ocakta gerekli önlemlerin alındığı belirtiliyor. Madencilerin eğitimine de gerekli özen gösterildiğini öğrendik. Buna rağmen kazaya yol açan nedenler incelemelerin ardından ortaya çıkacaktır. Maden ocaklarındaki faciaları önlemek için gerekli önlemlerin bütün alınması ve gaz ölçümlerinin sürekli yapılması önemlidir. Havalandırma da iyi çalışacak. Bunların ihmal edilmemesi faciaları önleyecektir.'' AA