İşte mason sanatçılık.... Kimilerine göre masonlar ünlü isimleri aralarına alarak kendi reklamlarını yapıyor, kimilerine göre ise bu işten sanatçılar kârlı çıkıyor. Aykut Işıklar'a göre ise şu anda sanat camiasında masonların aradığı nitelikte isimler bulunmuyor. Şimdilerde yolsuzluk tartışması ile medyada yer alan masonlar, geçtiğimiz yıl Tamer Karadağlı'nın birader olup olamadığı konusundaki ihtilaf ile gündeme gelmişti. Özel harcamalarının faturasını locaya kestiği iddia edilen büyük üstad Kaya Paşakay'ın aksine birader adayı Tamer Karadağlı, bu Tartışmalardan adaylığını geri çektiğini” söyleyerek sıyrıldı. Sahiden mason olmanın sanatçıya sağladığı faydalar nelerdi? Eski mason Özdemir Erdoğan'a göre ‘birader' olmak sanatçının önündeki bütün engelleri kaldırıp ona dünya çapında başarının kapılarını açar ve ayrıcalıklı sınıf arasında yer almasını sağlar. Zira Erdoğan masonluktan istifa etmemiş olsaydı şimdi ABD'deki bütün kapıların çoktan kendisine açılmış olacağını düşünüyor. Tarihçi Orhan Koloğlu'na göre ise sanatçı eğer başarılı ise mason olmadan da başarılı olabilir. Bir sanatçının mason olması kendisinden çok locaya popülerlik sağlıyor ve masonlar da bu yüzden toplum içerisindeki seçkin sanatçıları aralarında görmek istiyor. Aykut Işıklar'a göre ise masonlar ‘sanat camiası' denilen cahil ve asalet sahibi olmayan kimseleri yanlarında görmek istemezler; bu kişi isterse Hülya Avşar olsun... Bir şeyin gizli olması ona duyulan merakı her daim artırır. 18. yy’dan beri işlevi olan masonluk ve masonlar bu yüzden hep merak konusu olmuştur. Son günlerde masonlar bir yolsuzluk depremi ile tekrar gündeme geldi ve masonluk konusundaki tartışmalar da yeniden alevlendi. Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası Derneği, eski üstadı Kaya Paşakay ile eski büyük genel sekreter ve büyük hazine eminini yolsuzluk gerekçesi ile ihraç etti. Bu olay günlerce yazılı ve görsel basında tartışıldı. Masonlar arasında tartışmalara sebep olan bu olay ne ilk ne de son. Şimdilerde böyle yolsuzluk ile gündeme gelen masonlar geçtiğimiz yıl da farklı bir ihtilaf ile karşımıza çıkmıştı. O dönemde yıldızı Çocuklar Duymasın dizisi ile parlayan ünlü oyuncu Tamer Karadağlı’ya mason bir arkadaşı Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası’na üye olmasını teklif etti. Karadağlı’nın bu teklife sıcak baktığı söylendi; fakat bu durum yüksek düzey masonlar arasında bölünmeye neden oldu ve tartışmalar gittikçe büyüdü. Masonların bir kısmı Tamer Karadağlı gibi toplum tarafından sevilen bir ismin yanlarında yer almasının kendilerine güç katacağını düşünüyordu. Diğer yandan bazı masonlar da Karadağlı’nın adının o dönemde seks skandalına karışması dolayısı ile kendilerine zarar vereceğine inanıyordu. Gazeteci Murat Bardakçı 20 Mart 2005 tarihinde yazdığı köşe yazısında Tamer Karadağlı yüzünden çıkan tartışmaları 1964’teki Süleyman Demirel vakasına benzetmiş ve ilginç bir tespitte bulunmuştu. 1964’teki kavganın masonları böldüğünü; ama Süleyman Demirel’e şans getirdiğini ve siyasi hayatta önünü açtığını söyleyen Bardakçı, “Evren’in Ulu Mimarı 2005’teki tartışmalara da aynı doğrultuda müdahale edecek olursa, Tamer Karadağlı’nın mesleki geleceğinin çok daha parlak olacağını, hatta Oscar’a bile aday olabileceğini düşünebiliriz!” diyordu. Peki gerçekten mason olmak bir sanatçı için bütün kapıları açan bir unsur mu? Günümüzde mason olan ünlü sanatçılar kimler? Kimilerine göre mason olmak bir sanatçının önünde yol açıcı önemli bir faktör, kimilerine göre ise insanların başarısını çalışmaları belirliyor, yani mason olmak bir ayrıcalık sağlamıyor. 80’li yılların başında mason olan ve 3. dereceye kadar terfi eden sanatçı Özdemir Erdoğan masonluğun ayrıcalıklı gruplar oluşturduğunu ve o insanların önünü açtığını ifade ediyor. Vicdanen rahat olmadığı için masonluktan noter huzurunda ayrılan Erdoğan mason olmanın bir sanatçıya dünya starı olma şansını verdiğine inanıyor. Erdoğan, konuyla ilgili “Eğer ben o zamanlar istifa etmemiş olsaydım şimdi ABD’deki bütün kapılar bana açılırdı; fakat şimdi ağzımla kuş tutsam bu olmuyor. Ben istifa ettikten sonra o dönem TRT Yüksek Denetim Kurulu Başkanı olan Bülent Ongun bana ‘Biz seni TRT’de yüksek yerlere düşünüyorduk, neden ayrıldın?’ dedi.” sözleriyle yaşadıklarını dile getiriyor. Erdoğan isim vermekten kaçınıyor; ama günümüzde de birçok oyuncu ve ses sanatçısının mason olduğunu söylemeden edemiyor. Özellikle şu anda başarılı görülüp birçok organizasyona davet edilen, ön planda tutulan ünlülere bakıldığında mason olan isimlerin anlaşılabileceğini ifade ediyor. Sanat camiasını oldukça yakından tanıyan yılların magazincisi Aykut Işıklar’a göre ise şu anda piyasada bulunan isimler arasında mason olan kimse yok, dolayısı ile de kişilerin başarısının arkasında bu unsuru aramak sağlıklı değil. Işıklar, “Özdemir Erdoğan’ın dediği gibi bugün çok ön planda olan iyi para kazanan isimlere mason dersek başta Hülya Avşar’a mason demeliyiz. Oysa onlar masonluğun ne olduğunu dahi bilmezler. Sanat camiasında belki Ayhan Işık masondu; çünkü onun çevresi de öyleydi. O zaman da demek ki mason olan bir sanatçı her imkana sahip oluyor görüşü gerçekçi değil. Zeki Alasya masondu evet ama kim yardım etti ona? Bir zamanlar borç içinde yüzüyordu. Bir dönem Göksel Arsoy mason olmak için çok uğraşmıştır ve istemiştir. Bu camiada mason olabilecek bir kişi varsa o da Göksel Arsoy’dur. Zira onda o kültür vardır. Günümüzdeki sanatçıların hangisinde bu kültür var ki mason olsunlar? Cahil insanlara kimse ‘gel sen mason ol’ demez. Olmak isteyenler vardır tabii. Ben yüze yakın toplantılarına katıldım. Şimdi ben masonum desem kim inanır bana? Onlar bizim gibileri aralarına almazlar.” diyor. Localar ünlülerle reklam yapıyor Cumhuriyet Dönemi Masonlar kitabını yazan tarihçi Doç. Dr. Orhan Koloğlu da günümüz sanat camiasında mason isimlerin çok fazla olmadığını; fakat gizlilikleri olduğu için tam olarak da kimlerin mason olduğunu bilemeyeceğimizi söylüyor. Mason olmanın bir sanatçının önünü açan önemli bir faktör olduğuna ise katılmıyor. Koloğlu, “Her mason olanın önü açılacak ve başarılı olacak diye bir şey yok. Eskiden sanatçılar arasında daha fazla isim vardı. Şimdilerde sanat dünyasında bilinen bir Zeki Alasya var. Onun dışında ben de isim bilmiyorum; fakat mutlaka başka kişiler de vardır.” diyor. Koloğlu masonların sanatçıları aralarına almalarının sanatçılardan çok localara fayda sağladığını düşünüyor. Ona göre ünlü insanları aralarına alarak masonlar kendi reklamlarını yapıyor. Yani bir anlamda popüler bir isimle bir arada anılmak locaların da reytingini yükseltiyor ve halkla ilişkiler çalışmasının bir sonucu olarak ortaya çıkıyor. Karadağlı’ya teklif götürülmesini de bu bağlamda değerlendiriyor. Orhan Koloğlu masonların daha seçilmiş, ön plana çıkmış isimleri tercih ettiklerini, kendisine de çalışmalardan sonra teklif geldiğini söylüyor. Masonlar hangi çevreden olursa olsun aralarına aldıkları ismin toplumda ön plana çıkmış, sansasyonlara karışmamış, eğitimli ve asil olmasına dikkat ediyor. Kişilere teklifler genellikle ya ailelerinde ya da arkadaş çevrelerinde yer alan masonlar tarafından yapılıyor. Oyuncu Metin Akpınar’a masonluk teklifini götüren kişi yine bir mason olan Zeki Alasya’ydı. Aynı şekilde Tamer Karadağlı’ya ismi açıklanmayan bir mason arkadaşı bu teklifi götürmüştü. Özdemir Erdoğan’ın mason olmasını ise kökeni sabetayistlere dayanan eşinin çevresi sağlamıştı. Mason olan oyuncular arasında en bilinen isim Ayhan Işık. İlhami Soysal’ın ‘Dünyada ve Türkiye’de Masonluk ve Masonlar’ kitabında yer alan sanatçı isimlerine bakıldığında Cenk Koray ismine de rastlıyoruz. Anlaşılan o ki, masonluğun etkisi yok değil; fakat kimilerinin sanat camiası dediği popüler kültür piyasamızın ‘seviyesizliği’ masonlukla flörte yeterince imkan vermiyor gibi. Buna üzülmek de sevinmek de imkansız; son kararı siz verin. Piyanist Tuluyhan Uğurlu:Mason olsam bile bunu söylemem Masonlar ile diyaloğum konserler vasıtası ile başladı. 1,5 yıldan beri masonlara konser veriyorum. Locaların da reklam yapmak için ünlü isimlere ihtiyacı olduğunu düşünmüyorum. Mason olduğu için bir sanatçının önü açılıyor gibi bir durum yok. Mason localarındaki kişiler de uzaydan gelmiyor. Elbette kaliteli, eğitimli insanlar; ama çok da ayrı düşünmemek lazım. Masonluk çok uzun zamandan beri süregelen bir okul. Ne mason localarının sanatçı ile reklamını yapmaya ihtiyacı vardır ne de sanatçıların başarılı olabilmek için mason olmaya ihtiyacı vardır. Masonlar genellikle önemli mevkilerde bulunduğu için insanlar mason olmanın dünyevi birçok ayrıcalık kazandırdığını düşünüyor. Oysa masonluk manevi bir şey. Bu yüzden de ben mason olup olmadığım ile ilgili bir açıklama yapmam. Bu benim şahsiyetimle alakalı ve mason olsam dahi bunu açıklamam. Mason olup olmamam sadece beni alakadar eder ve ben bunu kimse ile paylaşmam ZAMAN