Yeni
düzenleme kapsamında, şehirlerarası toplu
taşıma araçlarında, başkalarını rahatsız eden yiyecekler tüketilemeyecek. Şehirlerarası yolculuklarda, yumurta, soğan,
pide, lahmacun gibi kokulu yiyecekler yenilmeyecek; otobüslerde,
tavuk ve
horoz gibi canlı
hayvan taşınmayacak. Otobüslerde, özellikle gece yarısından sonra olmak üzere, yolcuların uyuduğu saatlerde yüksek sesle
müzik çalınmayacak.
22. Dönemde Genel Kurulda görüşülemediği için kadük olan ve bu dönem
Hükümet tarafından yenilenen 1535 maddelik Türk
Ticaret Kanunu Tasarısına göre, yolcu taşımacılığı açısından geleneksel alışkanlıklar terk edilerek, çağdaş düzenlemeler benimsenecek.
Yolcuya, kurallara uyma zorunluluğu getirilirken,
firmalara da hizmetten doğan kusurları için sorumluluk yüklenecek. Sefer herhangi bir sebeple yapılamamışsa, harekette yolcunun katlanamayacağı sürelik gecikme olursa; yolcu,
sözleşmeden cayıp ödediği
ücreti ve varsa zararını isteyebilecek. Yolcu, bagajı için aksine sözleşme yoksa, ayrı ücret ödemeyecek.
Yolcu hakları ve çevrenin korunmasına ilişkin hükümlere göre, taşıyıcı, yolcuları rahat bir yolculukla ve sağlıklı olarak gidecekleri yere ulaştırmakla; özellikle hava, ses, yer ve çevre kirliliğine meydan vermemek için gerekli düzeni kurmakla; gerekli diğer tüm önlemleri almakla yükümlü olacak. Buna göre, şehirlerarası toplu taşıma araçlarında, başkalarını rahatsız eden yiyecekler tüketilemeyecek.
Şehirlerarası yolculuklarda, yumurta, soğan, pide, lahmacun gibi kokulu yiyecekler yenilmeyecek; otobüslerde, tavuk ve horoz gibi canlı hayvan taşınmayacak. Otobüslerde, özellikle gece yarısından sonra olmak üzere, yolcuların uyuduğu saatlerde yüksek sesle müzik çalınmayacak.
Yolcuların
seyahat edeceği koltukların
temiz olması sağlanacak, otobüslerde sigara içilmeyecek.
DOLMUŞ VE KAMYON YAZILARI
Toplu taşım araçlarının dış yüzeyinin de sade bir görünümde olması gerekecek.
Kamyon ve
dolmuşlarda sık görülen, ''Kamyon çeker 10-20 ton, gönlüm çeker
Paris Hilton'', ''Rampaların ustasıyım, gözlerinin hastasıyım'', ''Aşıksan vur saza, şoförsen bas gaza'', ''Aşk çekenin, yol gidenin'', ''Yaklaşma toz olursun, geçme pişman olursun'', ''Sollama beni, mahcup ederim seni'' şeklindeki yazılar kaldırılacak.
Yolcu taşımacılığıyla ilgili hükümlerin nasıl uygulanacağı,
Ulaştırma Bakanlığınca bir yönetmelikle düzenlenecek.
BİLETİN BAŞKASINA SATILMASINA TAZMİNAT
Firmalar,
bilette belirtilen yerin başka bir kişiye verilmesi, bilette gösterilen araç yerine, onunla aynı düzeyde olmayan başka bir aracın sefere konulması, aracın belli saatten önce hareketi nedeniyle yolcunun yetişememesi, araçta ilk
yardım malzemelerinin ve ilaçlarının bulundurulmaması nedenleriyle de sorumlu olacak. Herhangi bir zarar ispat edilmese bile firma, bilet parasının 3 katı tazminat ödeyecek. Bu kurala uymayan araç şoförlerine ve sahiplerine 100 YTL'den 1500 YTL'ye kadar idari
para cezası verilecek.
Firma, yolcuların
kazaya uğramalarından doğacak zararı tazmin etmekle yükümlü olacak. Ancak firma, kazanın, en yüksek özeni göstermelerine rağmen kaçınamayacakları ve önleyemeyecekleri bir nedenle ileri geldiğini ispat ederse tazminat ödemeyecek.
TEHLİKELİ EŞYA TAŞINMASI
Tehlikeli
eşya taşınacaksa, gönderen, taşıyıcıya açık, anlaşılır bir içerikle ve yazılı olarak zamanında bildirimde bulunacak.
Eşyanın niteliği, ambalaj yapılmasını gerektiriyorsa, gönderen, eşyayı
hasardan koruyacak ve taşıyıcıya zarar vermeyecek şekilde ambalajlamak zorunda olacak.
Gönderen, kusuru olmasa da yetersiz ambalajlama ve işaretleme,
tehlikeli mal hakkında bildirimde bulunmamaktan kaynaklanan taşıyıcının zararlarını tazminle yükümlü olacak. Gönderenin bu durumlarda sorumlu olduğu tazminat miktarı, gönderinin her kilosu için 35 YTL ile sınırlı olacak.
Gönderen, taşıma sözleşmesini her zaman feshedebilecek. Gönderen sözleşmeyi feshederse, taşıyıcı ücret talep edebilecek. Taşıma ücreti, eşyanın tesliminde ödenecek. Taşıyıcı, eşyayı kararlaştırılan sürede teslim etmekle yükümlü olacak.
Taşıyıcı, eşyanın taşınmak üzere teslim alınmasından teslim edilmesine kadar geçecek süre içinde eşyanın kaybından, hasarından veya teslimindeki gecikmeden doğan zarardan sorumlu tutulacak. Taşıyıcı, eşyanın tamamen veya kısmen kaybolmasından dolayı tazminat ödemekle sorumlu tutulduğunda, bu tazminat, eşyanın taşınmak üzere teslim alındığı yer ve zamandaki değerine göre hesaplanacak.
EV VE BÜRO EŞYALARININ TAŞINMASI
Ev ve
büro eşyalarının taşınması açısından da önemli yenilikler getiren tasarıya göre, taşıyıcının yükümlülükleri, mobilyalarının sökülmesi ve kurulması ile eşyanın yüklenip boşaltılmasını da kapsayacak.
Bir evden, bürodan veya benzeri bir yerden alınan eşyaları benzeri bir yere taşıyan taşıyıcının, kaybolma veya hasar nedeniyle sorumluluğu, taşıma sözleşmesinin ifası için gerekli olan yükleme hacminin metreküpü başına 6 bin YTL ile sınırlı olacak.
Eşyanın kaybolmasından veya hasara uğramasından doğan talep hakları, kaybolma veya hasar açıkça görülüyorsa, eşyanın teslimini takip eden 3 iş günü içinde açıkça görülmüyorsa, teslimi takip eden 14 iş günü içinde taşıyıcıya bildirilmemişse sona erecek.
DENİZ HUKUKU
İskenderun'da ''Ulla'' gemisinin neden olduğu olayların önlenmesi amacıyla, hacizli Türk veya
yabancı bayraklı gemilerin ''vaktinden evvel'' satılmaları olanağı getirilecek. Buna göre, gemi veya içindeki eşya; insan ve çevre güvenliği açısından tehlike gösterirse, icra müdürü veya
liman başkanı, ihtiyaten veya icra yoluyla haczedilmiş olan Türk veya yabancı bayraklı geminin vaktinden önce satılması için mahkemeye başvurabilecek.
Türk bayrağı çekme hakkı olmamasına rağmen bayrak çeken veya çekmesi gerekirken başka bir devletin bayrağını çeken geminin kaptanına 6 aya kadar
hapis cezası verilecek.
ÇEVRE YÜKÜMLÜLÜĞÜ
Bir geminin kurtarılamayacak şekilde batması, yararlanılabilir
enkaz bırakmaksızın harap olması,
patlaması ve tahrip edilmiş olması gibi nedenlerden zarar görmesiyle, gemi üzerindeki mülkiyet hakkı sona erecek. Ancak gemi sahibinin, yararlanabilir enkaz üzerindeki taşınır mülkiyeti ile her türlü enkazın kaldırılmasına ve çevrenin korunmasına ilişkin yükümlülükleri devam edecek.
Deniz alacaklarından başka alacaklar için gemi hakkında ihtiyati haciz kararı verilemeyecek.
-GEMİ KAZALARINDA YOLCU LEHİNE DÜZENLEME-
Yolcular, gemi kazalarında tazminat alma hakkına kavuşacak.
Taşıyan,
alabora olma, karaya oturma,
çarpma,
yangın ve
arıza nedeniyle meydana gelen gemi kazası yüzünden yolcunun ölmesi veya yaralanmasından doğan zarardan sorumlu olacak. Taşıyanın sorumluluğu, zarar gören yolcu başına her bir gemi kazası için 250 bin özel çekme hakkıyla (yaklaşık 1 milyon YTL ile) sınırlı olacak.
ZORUNLU SİGORTA
12 kişiden fazla yolcu taşımak için ruhsat almış bir gemiyle yolcu taşındığı takdirde, taşımanın tamamını veya bir kısmını üstlenen veya gerçekleştiren bütün taşıyanlar, yolcuların ölümünden veya yaralanmasından doğabilecek sorumluluklarına karşı
sigorta yaptırmakla yükümlü olacak. Zorunlu sigorta bedelinin tavanı, her kaza için kişi başına 1 milyon YTL'den az olamayacak.
Sigorta yaptırmayan 12 kişiden fazla yolcu kapasiteli gemilerin limandan çıkışına izin verilmeyecek. Bu durumdan, turist taşıyan tekneler ile
İstanbul Boğazı'nda yolcu taşımacılığı yapanlar da etkilenecek.
ÇEVRE ZARARI, ÖZEL TAZMİNAT
Deniz kazalarında
kurtarma ve yardım faaliyeti yapılırken, çevre de korunacak.
Kirlenme, bulaşma, yangın, patlama veya benzeri olayların, kıyı sularında ve ona bitişik bölgelerde insan sağlığına veya
deniz canlılarına ya da kaynaklarına verdiği ağır zararı ifade eden ''çevre zararı'' kavramı tasarıya alınarak, taraflar, deniz kazalarında gemi ve yükün kurtarılması kadar, çevre zararının önlenmesi ve sınırlandırılması için gerekli özeni gösterecek.
Kurtarma faaliyetinin, çevre kirliliğini önlemeye veya sınırlamaya yönelik olduğu hallerde, kurtarana, giderleri için ''özel tazminat'' ödenecek.
Petrol kirliliğinin önlenmesi konusunda, uluslararası sözleşmelerde yer alan düzenlemelere uyulacak.
SİGORTA HUKUKU
Sigorta hukuku alanında da yeni düzenlemeler getiren tasarıya göre, sigortacıya, sözleşme yapılması ve devamında, sözleşmeye ilişkin bilgi verme ve sigortalının hakları konusunda, karşı tarafı aydınlatma yükümlülüğü getirilecek. Sigorta ettiren de her türlü bilgi ve belgeyi sigortacıya verecek.
Bir kimsenin hayatı, bir veya birkaç sigortacı tarafından çeşitli bedeller üzerine sigorta ettirilebilecek.
Sigortalı, güvence kapsamında değişiklik yapmadan,
primin yükseltilmesi durumunda, sözleşmeyi sona erdirebilecek.
Sigortacı da ilk taksidi veya tamamı bir defada ödenmesi gereken prim zamanında ödenmemişse, sözleşmeden 3 ay içinde vazgeçebilecek.
SORUMLULUK SİGORTASI
Meslekleri gereği bir hata yapıp, tazminat talebiyle karşılaşacağını düşünen kişilerin düzenleyeceği sözleşmelerle ilgili olarak, ''sorumluluk sigortaları'' kavramı, Türk hukukuna ilk defa girecek. Zarar gören, uğradığı zararı doğrudan sigortacıdan isteyebilecek.
Buna göre, sigortacı, sigortalının sözleşmede öngörülen ve zarar daha sonra doğsa bile, sigorta süresi içinde gerçekleşen bir olaydan kaynaklanan sorumluluğu nedeniyle zarar görene tazminat ödeyecek. Yanlış
tedavi uygulayan doktor, yanlış
savunma yapan
avukat, kötü
yönetim sergileyen şirket yetkilisi, karşılaştıkları tazminat taleplerini, sorumluluk sigortası kapsamında karşılayabilecek. Ancak sigortacı, sigortalının sorumluluk konusu olayı kasten gerçekleştirmesinden doğan zararlardan sorumlu olmayacak.
HAYAT SİGORTASI
Hayat sigortası konusunda, AB'ye uygun yapılan yeni düzenlemeye göre, sigorta yatıranlar, sigortacının kendisine cayma hakkını kullanabileceğini bildirmesinden itibaren 15 gün içinde sözleşmeden vazgeçebilecek.
Grup sigortasına olanak tanınacak. En az 10 kişiden oluşan grup lehine tek bir sözleşmeyle sigorta yapılabilecek.
-SÖZLEŞMEYİ SONA ERDİRME-
Sigortalının sözleşmeyi sona erdirme süresi, 3 yıldan 1 yıla indirilecek. Sigortalı, en az 1 yıldan beri yürürlükte bulunan ve 1 yıllık primi ödenmiş olan sigorta sözleşmelerinde, istediği zaman sözleşmeyi sona erdirebilecek.
Yaşama olasılığına karşı yapılan sigortalarda, sigortacıdan ayrılma değerinin istenebilmesi için sigortalı, sağlıklı olduğunu ispat edecek.
Sigorta ettiren, sigorta bedelini ödeme borcunun doğmasını sağlamak amacıyla sigortalıyı öldürür veya öldürülmesinde suç ortaklığı ederse, sigortacı bedel ödeme borcundan kurtulacak.
Sigortalının intiharı veya intihara teşebbüsü sonucu ölümü, akli melekelerindeki bir rahatsızlık nedeniyle 3 yıldan önce gerçekleşmişse, sigortacı, sigorta bedelini ödemek zorunda olacak.
Doğum sırasında, anne veya babadan biri için yaptırılmış bir hastalık veya sağlık sigortasının bulunması halinde, aksi kararlaştırılmamışsa,
doğumdan sonra bebek, ek prim olmaksızın sigorta kapsamına girecek.
AA