Bir süre önce örgütün bazı eylemler öncesinde militanlarına
banka havalesi ile para gönderdiğini tespit eden
Kurul, bu durumdan hareketle bankaların
terör örgütleri konusundaki hassasiyetini masaya yatırdı.
Mevduat toplama yetkisine sahip bankaların,
kanun gereği '
şüpheli işlem'leri
MASAK'a bildirmesi gerekiyor. Bankaların yaptığı geri bildirimleri esas alarak bir değerlendirme yapan Kurul, 39 bankadan üçü dışındaki hepsinin şüpheli işlem bildirimine gereken hassasiyeti göstermediğini tespit etti. Üç bankaya teşekkür mektubu gönderilirken, diğerleri ikaz edildi.
Uyardığı 36 bankayı da kendi arasında sınıflandıran Kurul, bildirimi yapılan şüpheli işlem sayısına göre bazılarının dikkatini çekerken, bazılarına da 'durumunu acilen düzelt' çağrısında bulundu. MASAK Başkan Vekili
Genç Osman Yaraşlı imzasıyla bankalara gönderilen 'şüpheli işlem geri bildirim yazısı'nda, dört farklı üslup kullanıldı. Yaraşlı, üç bankaya bu konuda gösterdiği hassasiyetten ötürü teşekkür ederken, sektörün önde gelen bankalarından olmalarına rağmen 2'sine, bu konudaki çabaları yetersiz olduğu için tenkit yazısı gönderildi. 8 bankayı da yaptıkları bildirimler 'oran olarak yetersiz' kaldığı için 'ikaz' etti. 25 bankayı ise çok az ya da hiç şüpheli işlem bildiriminde bulunmadığı için ağır bir şekilde uyardı. Son üç kategoride yer alan 36 bankaya bir sonraki performans dönemine kadar durumlarını düzeltmeleri, aksi takdirde ciddi yaptırımlarla yüz yüze kalacakları mesajını verdi.
Geçen yıl kabul edilen 5549 sayılı 'Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi' Kanunu gereğince bankacılık, sigortacılık,
bireysel emeklilik,
sermaye piyasaları, ödünç para verme ve diğer
finansal hizmetler, döviz,
gayrimenkul, mücevherat, şans oyunlarıyla iştigal edenler veya bu faaliyetlere aracılık edenlerin yasadışı yollardan elde edildiği şüphesi duydukları fonları MASAK'a bildirme zorunluluğu bulunuyor. Kanun, bu yükümlülüklerini yerine getirmeyen kurum ve kuruluşlara 10 bin, olayda ihmali görülen görevlilere de iki bin YTL idarî
para cezası uygulanmasını öngörüyor. Para cezasına ilaveten yükümlülüklerini ihlâl edenlere bir yıldan üç yıla kadar
hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası verilebiliyor. Yetkililer, yükümlülüklerini yerine getirmeyen finansal kuruluşlara bugüne kadar çok ciddi para cezası kesildiğini ifade ediyor.
Türkiye'ye yönelik bölücü ve yıkıcı faaliyetlerin hız kazandığı son dönemde terörizme karşı alınan tedbirlere mali konular da eklendi. Yasadışı örgütlerin finansal kaynaklarının kurutulmasının terörle mücadeleye büyük katkı sağlayacağına inanan MASAK yetkilileri, bu noktada bankalara önemli görevler düştüğünü vurguluyor. Banka yöneticilerinin şubeden yatırılan
mevduatların menşei konusunda daha dikkatli olması gerektiğinin altını çizen yetkililer, "Teröristler eylemleri için ihtiyaç duydukları parayı uyuşturucu,
silah ve insan kaçakçılığından elde ediyor. Toplanan bu fonlar daha sonra aklanarak sisteme sokuluyor. İşte burada bankalara ve finansal kuruluşlara büyük görev düşüyor. Yıllardır sadece 'finansal risklere' odaklanan yöneticiler 'itibar riski' olarak tanımlanan karapara ve yasadışı fonlar konusunda da aynı hassasiyeti gösterseler yasadışı örgütlerin işi çok zorlaşır." değerlendirmesinde bulunuyor.
'Yağlı müşteri' şubeden parasını çekmek isteyince 'şüpheli' bildiriminde bulunmuşlar
Son dönemde
terör örgütlerinin finansmanı çerçevesinde bankalardan yapılan şüpheli işlem bildirimine yoğunlaşan MASAK, hayret verici bulgulara da ulaştı. Bazı banka şube müdürlerinin hesabında yüklü tutarda parası bulunan müşterilerinin bir başka bankaya geçişini engellemek veya geciktirmek için yasadışı uygulamalar yaptıkları belirlendi. Şubelerindeki büyük mevduat sahiplerinin paralarını çekerek başka bankalara yatıracağını öğrenen bazı şube müdürlerinin, bu hesaplarla ilgili 'karapara' ihbarında bulundukları ortaya çıktı. Söz konusu şube müdürleri, parasını çekmek isteyen müşterilerin işlemini, 'şüpheli bildirim' sınıfına dahil ederek, mevduatın bir süre daha bankada kalmasını sağlıyormuş. İnceleme tamamlanıncaya kadar parayı 'içeride' tutan söz konusu şube müdürlerini ikaz eden MASAK, bu durumun tekrarı halinde böyle davrandığını tespit ettiği kişilerle ilgili yasal takibat yapacağını duyurdu.
Ufuk Şanlı- ZAMAN