Ankara Üniversitesi'nde (AÜ) görevli araştırmacıların DPT'nin desteğiyle yürüttükleri proje kapsamında, milli saraylardaki ahşap yapı elemanları ve ahşap objelere zarar veren böcekler, teknolojik yöntemlerle yok ediliyor. Türk bilim adamları yurt dışında yüksek maliyetlerle üretilen teknolojiyi, şu ana kadar Yıldız Sarayı ve Su Kasrı'nda uyguladılar. Ekip, gelecek yıl Dolmabahçe ve Beylerbeyi Sarayı'ndaki ahşap ve tekstil ürünlerini böceklerden temizleyecek. AA muhabirine bilgi veren AÜ Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mevlüt Emekçi, aynı bölümde görevli akademisyenlerden Doç. Dr. Ahmet Ferizli ile birlikte yürüttükleri ve DPT tarafından desteklenen ''TBMM'ye Bağlı Milli Saraylar ve Kasırlarda Ahşap Yapı Elemanları ve Ahşap Objelere Zarar Yapan Böceklerle Savaşım'' isimli projenin, Türkiye'de ilk kez uygulandığını söyledi. Milli Saraylardaki ahşap malzemelerin içinde barınan böceklerin bu malzemelere çeşitli zararlar verdiğini anlatan Emekçi, şunları kaydetti: ''Bu böcekler, ahşapla beslenirler. Yoğun böcekli bir masaya baktığınızda üzerinde saçma delikleri gibi çok sayıda delik görürsünüz. Böcekler, ahşabı talaş haline getirirler. Bir süre sonra ise ahşap iyice içi boşalmış ve sünger gibi olmuş hale gelir. Bu böcekler kınkanatlı olarak tabir edilen bir gruba ait böceklerdir. Larvaları ahşap materyal içinde beslenerek gelişmekte ve bu esnada zarar meydana gelmektedir. Doğada bu böceklerin ağaçlarda bulunabildiğini de görüyoruz. Dolayısıyla dışardan oluşabilecek bulaşmalar da önemlidir. Gelişimlerini tamamlayan larvalar, başkalaşıma uğrayarak ergin hale geçer ve uçarak başka yerlerdeki materyale bulaşırlar.'' Emekçi, TBMM Milli Saraylar Daire Başkanlığı ile koordineli olarak yürüttükleri proje kapsamında, bu teknolojinin İstanbul'daki 12 milli saray ve kasrın ahşap ve tekstil malzemelerine uygulanmasının öngörüldüğünü bildirdi. -UYGULAMAYA MİLYON DOLARLAR İSTENİYOR- Projenin hayata geçmesi için DPT'den 1 milyon YTL kaynak kullanıldığını, bu kaynakla İstanbul'daki saray ve kasırların böceklerden arındırılması için gereken teknolojik altyapıyı kurduklarını ve gerekli malzemeyi aldıklarını belirten Emekçi, ''Projenin en önemli getirisi ise para ile ölçülemeyen bir bilgi birikiminin de ortaya çıkması'' dedi. Yurt dışındaki çeşitli firmaların bu tür uygulamalar için milyon dolarlarla ifade edilen ücretler istediğini aktaran Emekçi, proje sonunda elde edilen bilgi birikiminin yıllar boyu kullanılabileceğini dile getirdi. -2 TÜR YÖNTEMLE BÖCEKLER TEMİZLENİYOR- Böceklerin ahşap yapı elemanlarından temizlenmesi için iki yöntemin kullanıldığını söyleyen Mevlüt Emekçi, değiştirilmiş atmosfer sistemi uygulamasıyla, hassas özellikli malzemelerdeki böceklerin büyük hacimli üniteler içerisinde yoğun azot gazı altında bertaraf edildiğini anlattı. Emekçi, diğer yöntemde de bina içine özel düzenekler yardımıyla sabit konsantrasyonda gaz verilmesi suretiyle yapısal elemanlardaki böceklerin öldürüldüğünü ifade etti. Proje kapsamında, Küçük Su Kasrı ile Yıldız Sarayı'nın böceklerden arındırılma işleminin tamamladığını kaydeden Emekçi, Aynalıkavak Kasrı'nda da ahşap eşyalara yapılan uygulamaların bitirildiğini kaydetti. Emekçi, Topkapı Sarayı'nda yapılan bazı uygulamalarda da görevlilere yardımda bulunduklarını, burada da aralarında Fatih Sultan Mehmet döneminden kalma bazı tekstil eşyalarının özel malzemelerle böceklerden arındırıldığını dile getirdi. -SIRADA BEYLERBEYİ VE DOLMABAHÇE VAR- Geçen yıl Dolmabahçe Sarayı'nın depo bölümlerinde ana taşıyıcı kalaslara farklı bir uygulama yaptıklarını anlatan Emekçi, uygulama için gereken gazın temin edilmesinin ardından bu uygulamaların çok daha geniş kapsamlı olarak gelecek yıl da sürdürüleceğini bildirdi. Beylerbeyi Sarayı için yapılacak uygulamalarda gereken sarf malzemelerin de temin edildiğini söyleyen Emekçi, gelecek yıl saraydaki ahşap objelerin 1-1,5 ay süresince böceklerden arındırılacağını kaydetti. -ARINDIRMADAN SONRA KORUMA DA ÖNEMLİ- Proje kapsamında şimdiye kadar yürütülen çalışmalarda büyük başarılar elde ettiklerini vurgulayan Doç. Dr. Emekçi, Ar-Ge kapsamında başlattıkları çalışmanın geldiği aşamanın, bu işi profesyonel olarak yapan yabancı şirketlerin uygulamalardaki başarısı ile aynı düzeyde olduğunu söyledi. Sarayların böceklerden arındırılmalarının ardından yeniden böceklenmemelerinin çeşitli koşullara bağlı olduğunu vurgulayan Emekçi, bunlar arasında böceklerin mekanlara girişinin önlenmesi için camlara koruyucuların takılması ve iyi bir havalandırma yapılması gibi önlemlerin bulunduğunu söyledi. Emekçi, gerekli önlemlerin alınmasının ardından ahşapların böceklenmeden korunma süresinin ise 20-30 yıl olabileceğini dile getirdi. AA