Ancak bunun getireceği masraftan kaçan birçok vatandaş yürürlük tarihinden önce belediyelere akın ederek ruhsatlarını aldı. İşte Van'daki tablo: 2010 yılının son günü 200 binaya, 2011'den itibaren ise sadece 70 binaya ruhsat verildi. Van'da meydana gelen 7,2'lik deprem ülke genelindeki yapı denetimsizliğini bir kez daha gözler önüne serdi. Yıkılan binaların bir kısmının yeni olması, inşaatlarda halen yeterli malzeme kullanılmadığını ortaya koydu. Türkiye, sayısız felaket yaşadı. Bu acıları azaltmak amacıyla 19 ilde geçerli olan yapı denetim zorunluluğu, 2011 yılı Ocak ayı itibarıyla 81 ile çıkarıldı. Ancak birçok vatandaş ve müteahhit ekonomik masrafa girmemek için yasa yürürlüğe girmeden önce belediyelere akın ederek ruhsatlarını aldı. Bunlar arasında yakın dönemde inşaat yapamayacak olanlar bile vardı. Yapı denetim kapsamına giren inşaatlarda daire başına birkaç bin lira denetim ücreti alınıyor. Ayrıca beton kalitesi daha yüksek standartlara çıkarılıyor. Bu da inşaat sahiplerine ek maliyet getiriyor. Van Gölü Yapı Kalite Kontrol Laboratuvarı yetkilisi İbrahim Sağır bunun yol açtığı durumu şu örnekle özetliyor: Van'da 2010 yılının son günü tam 200 binaya ruhsat verildi. 2011'den itibaren ise sadece 70 binaya ruhsat verildi. Van'da meydana gelen 7,2'lik deprem Türkiye genelindeki yapı denetimsizliğini tekrar gözler önüne serdi. Depremde yıkılan yapıların arasında birçok yeni binanın bulunması, denetimsizlik sorununun en az inşaatların yapımında kullanılan malzemelerin kalitesizliği kadar önemli olduğunu ortaya koydu. Binaların deprem testlerinin özel şirketler tarafından yapılmasına ilişkin yasa 13 Temmuz 2001'de yürürlüğe girdi. Kanun kapsamında ilk etapta 19 ilde yapı denetimi zorunlu hale getirildi. 2010 Temmuz ayında alınan Bakanlar Kurulu kararı ile yapı denetim zorunluluğu uygulaması 2011 yılı Ocak ayı itibarıyla 81 ile çıkarıldı. Yapı güvenliğini teminat altına alan 'yapı denetim' zorunluluğunun 2011 yılında illerinde zorunlu hale geleceğini bilen müteahhit ve vatandaşlar, bu denetim ve masrafa tabi olmamak için özellikle 2010'un son 6 ayında ruhsat için belediyelere yoğun bir şekilde başvurdu. Başvuru yapanlar arasında yakın dönemde inşaat yapmayacak olsa bile 'ileride yaparım' düşüncesinde olanlar da bulunuyor. Son yılların en yıkıcı depremlerinin yaşandığı Van, Elazığ ve Kütahya ile deprem kuşağındaki çevre illerde faaliyet gösteren yapı denetim şirketlerinin yetkililerinin görüşleri olayın vahametini gözler önüne seriyor. Şirket yetkilileri, vatandaşın yakın zamanda inşaata başlamayacak olsa bile ruhsatın süresi 5 yıl olduğu için ileride denetime tabi tutulmamak amacıyla ruhsat aldığına dikkat çekiyor. BİR GÜNDE 200 RUHSAT verildi Zaman'a konuşan Van ve Bitlis'te faaliyet gösteren Van Gölü Yapı Kalite Kontrol Laboratuvarı yetkilisi İbrahim Sağır, insanların yapı denetimi masrafından kaçmak için 2011'den önce ruhsat aldığını belirtiyor. Sağır, "Lütfen incelensin. 2011'den bu yana inşaatlar için sadece 70 ruhsat verilirken kanundan önce bir günde 200 ruhsat verildi. Çünkü yapı denetime tabi olunmaması için yapıldı bu işler. Ruhsat 2011'den önce alındığı için bu şahısların binaları hiçbir denetime tabi olmayacak." diye konuştu. Geçtiğimiz mayıs ayında 5,9 büyüklüğünde depremle sarsılan Kütahya'da faaliyet gösteren Dermen Yapı Laboratuvarı yetkilisi Ali Yavuz Dere ise inşaat yapmayacak olan vatandaş ve müteahhitlerin bile 'Bir gün yaparım, ileride denetime tabi tutulmayayım' düşüncesiyle kanunun uygulanmaya başlanmasına günler kala ruhsat aldığını belirtti. Muş Yapı Denetim'den Mehmet Kaşdaş ise konu ile ilgili kaygılarını Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'na ilettiklerini, kendilerine kanunen bir şey yapılmasının söz konusu olmadığı yönünde cevap geldiğini söyledi. Yapı Denetim Kuruluşları Birliği Genel Başkan Vekili Faruk Aydın ise vatandaşların bilinçlenmesi gerektiğine dikkat çekiyor. Belediyelerin ruhsat vermeyle ilgili herhangi bir inisiyatif alamayacağını dile getiren Aydın, vatandaşın müracaatından sonra belediyenin 15 gün içinde cevap vermek zorunda olduğunu söylüyor. Bakanlar Kurulu'nun 81 ilde yapı denetimi uygulaması ile ilgili kararının Ocak 2011'de yürürlüğe girdiğini hatırlatan Aydın, "Ocak 2011'den önce önümüzdeki 2-3 yılın ruhsatları verildi. Bakanlığa çağrımız 2011 Ocak ayına kadar verilen ruhsatların da yapı denetimine tabi tutulması gerektiği." şeklinde konuştu.