Osmanlı Devleti'ni kuran Kayı aşiretinin Söğüt'e geldiği dönemde yaptığı ilk mescit olan Kuyulu Mescit, Osmanlı devrinde birkaç defa yıkılınca kuyusu da kayboldu. Aradan asırlar geçtikten sonra kayıp kuyu ortaya çıkarıldı. Mescidin içinde olan 7 metre derinliğindeki kuyu, çevre düzenlemesi sırasında tesadüfen bulundu. Kuyu, içi temizlendikten ve ağız kısmı onarıldıktan sonra ziyarete açıldı. Mescide adını veren kuyunun asırlardır kayıp olduğunu belirten araştırmacı Durmuş Günsur, yaklaşık 750 yıllık mescidin ve kuyunun gelecek nesillere tarih şuuru aşılanması açısından mühim olduğunu söyledi. Mescidin girişindeki "1281 tarihinden önce yapılmıştır" ibaresine de açıklık getiren Günsur, "Bu tarih, Kayı aşiretinin beyi ve Osman Gazi'nin babası olan Ertuğrul Gazi'nin vefat tarihidir. Kuyunun ne zaman yapıldığı tam olarak bilinmediğinden, Ertuğrul Gazi döneminde yapıldığını vurgulamak için bu ibare kullanılmıştır" dedi. Mescidin orijinal halinin sadece kubbeli kısımdan oluştuğunu, adını giriş kısmındaki kuyudan aldığını belirten Günsur, zaman içinde kuyunun kaybolması ile birlikte mescide bir de giriş bölümü eklendiğini ve kayıp kuyunun bu kısmın içinde kaldığını belirterek, "Mescidin tam girişine kuyu yapılmasının iki sebebi var. Birincisi, insanların su ihtiyacını karşılamak ve abdest almalarını sağlamak. İkinci ve önemli sebebi de Rum mahallesine kurulan mescide, su alma bahanesi ile gelen gayri müslimlerin İslama ısındırılması, ibadetin öğretilmesidir. Yani bu stratejik bir kuyudur. Bu kuyu zaman içinde bakımsızlıktan kaybolmuş. Daha sonra kuyunun bulunduğu kısmın üzerine ek bir mescide giriş bölümü yaptırılmış ve dolayısıyla şu anda kuyu mescidin içinde kalmış. Kuyulu mescidin restore edilmesi, kuyusunun bulunması ve çevre düzenlemesinin yapılması, bu önemli eserin gelecek nesillere aktarılması büyük önem taşıyor" dedi. Mescidin yaklaşık 750 yıl önce yapıldığının ve bu zaman zarfında birkaç defa yıkılıp yeniden inşa edildiğini anlatan Günsur, "Mescidi, Osmanlı döneminde en son II. Abdülhamit Han yaptırmış. Cumhuriyet döneminde de en son birkaç yıl önce restore edilip bu hale getirildi. Şimdi de çevre düzenlemesi devam ediyor. Bu çalışmaları yapan eski Söğüt Kaymakamı Mustafa Ünaldı'ya ve şimdiki Belediye Başkanı Osman Güneş'e teşekkür ediyoruz" dedi. İHA