Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, yıl boyunca aynı saat diliminde kalınması (yaz saati uygulamasının kaldırılması) ve zamanın belirlendiği referans meridyenin değiştirilmesi konusunda kurum ve kuruluşlarla konsensüs sağladı. Bakanlar Kurulu da onay verirse, söz konusu uygulamaya geçmeden önce hava yolları, banka, borsa gibi uluslararası işletmecilik yapan kuruluşların adaptasyonu için 1,5-2 yıl kadar süre verilecek, ardından uygulama başlayacak. SON KEZ UYGULANACAK Buna göre, söz konusu uygulamaya bu yıl geçilmeyecek, saatler her yıl olduğu gibi bu yıl da Ekim ayının son pazar günü bir saat geriye alınacak ve kış saati uygulamasına geçilecek. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının, enerjinin daha verimli kullanılması için yıl boyunca aynı saat diliminde kalınması ve referans meridyeninin batıdan doğuya kaydırılması konusunda başlattığı çalışma, kurum ve kuruluşlar tarafından benimsendi. Yetkililer, uygulamanın teknik kısımlarının doldurulmaya çalışıldığını belirttiler. 1,5-2 YIL ADAPTASYON SÜRESİ VERİLDİ Uygulamanın başlama tarihi olarak önce 29 Mart 2009 tarihinin benimsendiğini belirten yetkililer, ancak, borsa, finans kuruluşları, hava yolları şirketleri, basın-yayın kuruluşları, bilgi işlem sektörü ve takvimcilerin isteği üzerine 1,5-2 yıl kadar adaptasyon süresinin verilmesine karar verildiğini kaydettiler. Uygulama yürürlüğe girerse Türkiye'nin kış aylarında kullanılan İzmit'ten geçen 30 derece doğu boylamı referans meridyeni ve GMT 2 zaman dilimi, yaz aylarında kullanılan Iğdır'dan geçen 45 derece doğu boylamı referans meridyeni ve GMT 3 zaman dilimi yerine, Ordu-Fatsa ve Gaziantep hattından geçen 37,5 derece doğu meridyeni referans meridyeni olarak kabul edilecek ve tüm yıl boyunca GMT 2,5 saat dilimine geçilecek. Şu anda yılda 7 ay olarak uygulanan ileri saat uygulamasında 1 milyar kilovatsaatin (kWh) üzerinde elektrik tasarrufu sağlandığını belirten yetkililer, uygulamanın yıla yayılmasıyla tasarrufun miktarının çok daha artacağını kaydettiler. DIŞİŞLERİ BAKANLIĞININ ÇEKİNCESİ DEVAM EDİYOR Söz konusu uygulamalarla ilgili kurum ve kuruluşlardan görüş isteyen Enerji Bakanlığına olumsuz görüş belirten Dışişleri Bakanlığı, uygulamanın AB ile ticaret hacminin olumsuz etkileyeceği yönünde kaygıları bulunduğunu belirtti. SON KARARI BAKANLAR KURULU VERECEK Söz konusu uygulamaların yürürlüğe girmesi için 697 sayılı kanunun 2. maddesinde geçen ''Greenwich'e göre 30'uncu derecede bulunan boylam dairesi Türkiye Cumhuriyeti saatleri için esas alınır. Ayrıca başlangıç ve bitiş tarihleri belirtilmek ve bir saati aşmamak şartıyla yaz saati uygulamaya Bakanlar Kurulu yetkilidir'' ifadesinin, ''Greenwich'e göre 37,5 derecede bulunan boylam dairesi bütün Türkiye Cumhuriyeti saatleri için esas alınır'' şeklinde değiştirilmesi gerekiyor. 607 sayılı kanunun 2. maddesinde geçen yaz saati uygulaması yapılırken 29 Mayıs 2009 tarihinde (veya belirlenen zamanda) saatlerin 30 dakika ileri alınacağı ve bir daha geri alınmayacağı kararının Bakanlar Kurulu tarafından alınmasıyla herhangi bir kanun değişikliğine ihtiyaç duyulmayacağı da belirtiliyor. DÜNYA NÜFUSUNUN YÜZDE 77'Sİ YAZ SAATİ UYGULAMASI YAPMIYOR Dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 77'si (yaklaşık 4,5 milyarı) yaz saati uygulaması yapmıyor. Yaz saatini AB ülkeleri, ABD, Kanada, Meksika, Şili ve Mısır uyguluyor. ABD, Kanada, Avustralya ve Brezilya gibi yaz saati uygulayan ülkelerde ise bazı eyalet ve bölgelerinde yaz saati uygulaması yapılmıyor. Her ülke kendisine uygun bir meridyeni saat uygulamasında referans meridyeni olarak alıyor. Dünya üzerindeki ülkelere bakıldığında, mümkün olduğunca ülkenin doğusundan geçen meridyenleri referans olarak aldıkları görülüyor (Örneğin Yunanistan ve Bulgaristan İzmit'ten geçen 30 derece doğu boylamını referans olarak alıyor. Yaz saati uygulaması yaparken de Iğdır'dan geçen 45 derece doğu boylamını kullanıyorlar). Türkiye ise dünyadaki durumun tersi olarak AB ülkelerine uyum sağlamak için batı bölgesinden geçen 30 derece doğu meridyenini referans olarak alıyor. Türkiye'de yılın 5 ayı kış saati, 7 ayını ise yaz saati uygulaması yapıyor. Referans meridyenin batıda olması durumunda; Türkiye'nin doğusu ile batısı arasındaki zaman farkı 1 saat 16 dakika olduğu için, özellikle doğu bölgelerinde kışın güneşin erken saatlerde batması, halkı sosyal, psikolojik ve ekonomik olarak olumsuz etkiliyor. Bunun yanında aydınlatma gereksiniminden dolayı elektrik tüketiminde artışa sebep oluyor. Ayrıca bu dönemde akşamın erken olmasından dolayı, trafik yoğunluğu ve kazalarda artışlar görüldüğü de belirtiliyor. TÜRKİYE İÇİN EN UYGUN MERİDYEN Türkiye'nin doğusundan geçen meridyeni (45 derece doğu meridyeni) referans olarak alması durumunda saat farkının fazlalığından dolayı batı bölgelerinde güneşin geç doğmasından kaynaklanan problemlerin ortaya çıkacağı da düşünülüyor. (Örneğin; Edirne'de güneş 21 Aralık'ta 07.30'da doğarken, 08.30'da doğacak) Türkiye ile aynı duruma sahip ülkeler bakıldığında (iki meridyen arasında kalan ülkeler), bu ülkelerin ortalarından geçen yarım (buçuk) saat dilimlerini referans olarak aldıkları göze çarpıyor. Türkiye'nin bu ülkeler gibi ortasından geçen meridyeni (Ordu-Fatsa ile Gaziantep hattından geçen 37,5 derece doğu meridyeni) referans alması durumunda, saat uygulamalarından kaynaklanan sorunların azalacağı ve yıl boyunca aynı saat diliminde kalınmasıyla kış aylarında da enerji tasarrufu sağlanacağı düşünülüyor. Bu uygulama ile Türkiye daha önce aynı saat diliminde bulunduğu Yunanistan, Bulgaristan, Romanya, Finlandiya ve Ukrayna'dan kış döneminde yarım saat ileride, yaz döneminde de yarım saat geride kalacağı belirtiliyor. AA