Mimar Sinan'ın ''kalfalık eserim'' diye nitelendirdiği dünya mimarisinin en seçkin eserlerinden biri olan Süleymaniye Camii'nde, 450 yıllık tarihinin en kapsamlı restorasyonu gerçekleştiriliyor. AA muhabirine Süleymaniye Camii ve Külliyesi'nin restorasyonu hakkında bilgi veren İstanbul Vakıflar Bölge Müdür Vekili Ahmet Tanyolaç, kentteki vakıf abide eserlerinin bugüne kadar projelerinin olmadığını dile getirdi. Tanyolaç, ''Projeleri olmadığı için bu eserler yıkılsa yeniden yapma şansımız yoktu. Biz, bu eserlerin tarihsel gelişimini incelettirdik, öncelikle rölöve, restorasyon ve restütisyon projelerini hazırlattırıp, koruma kurullarından onay aldık'' dedi. Bu kapsamda, Süleymaniye, Fatih, Valide Sultan ve Dolmabahçe camilerinin onarımına başlandığını, bu yıl da Nuruosmaniye Camii'nin onarımı için ihaleye çıkılacağını belirten Tanyolaç, bu eserlerin onarımında görüş almak için restorasyon, malzeme, sanat tarihi, statik ve konservasyon konusunda uzman 5 profesörün yer aldığı bir bilim kurulu oluşturduklarını bildirdi. Tanyolaç, bu kurulun toplantılarda aldığı kararlar doğrultusunda malzeme analizleri yaptırdıklarını, taş numunelerini incelettirdiklerini anlatarak, eserlere kurulun verdiği görüş doğrultusunda müdahale edildiğini ifade etti. Ahmet Tanyolaç, ''Yani şu anda yapılan onarımlar tamamen bilimsel yolda ilerliyor. Bu nedenle onarımlar biraz yavaş ilerleyebilir, ama bilim adına da, gerçeğe uygunluğu anlamında da çok doğru işler yapılacak'' diye konuştu. -BİLİNÇSİZ MÜDAHALELER OLMUŞ- Süleymaniye Camii'nin 450 yıllık tarihinde ilk kez bu kadar geniş kapsamlı bir onarımdan geçirildiğini dile getiren Tanyolaç, sözlerini şöyle sürdürdü: ''Zaman içinde dernek yetkilileri ve hocalar marifetiyle kubbesinde kurşun değişmiş, minaresinde taş değişmiş. Klima ve alarm takmışlar, taşı delmişler, borusunu geçirmişler, elektrik tesisatı çekmişler, pencereleri tahrip etmişler... Bunları belki iyi niyetle yapmışlar, ama uygulamayı bilinçsizce yaptıkları için tahribata neden olmuşlar. Biz bunların hepsini disiplin altına alacağız.'' Tanyolaç, Süleymaniye Camii'nin ana kubbe mekanının kapatıldığını ve yan bölümde namaz kılmak için geçici bir yer oluşturulduğunu belirtti. Süleymaniye Camii'nin avlusu ile beraber onarılacağını, sonra da külliyesinin onarımına başlanacağını anlatan Tanyolaç, sözlerine şöyle devam etti: ''Onun projesi de hazır. Koruma kurulundan onaylandı. Şu anda herhangi bir problem yok, paramız da var. Onarım için yaklaşık 8 milyon YTL'lik bir bütçe ayrıldı. Ancak yeni çıkabilecek olguları karşılamaya hazırız. Bizim tek amacımız tarihi özelliğini bozmadan onarmak ve gelecek nesillere aktarmak. Bunun için hiç bir fedakarlıktan kaçınmayacağız.'' Tanyolaç, Süleymaniye Camii'nin onarımının yıl sonunda bitirilmesinin hedeflendiğini kaydetti. -DEĞERLİ EŞYALAR KORUMA ALTINA ALINDI- Camideki tombak, hat levhaları, avize, şamdan, el yazması kitaplar gibi değerli eşyaların Vakıflar Genel Müdürlüğünün müzesine alındığını ifade eden Tanyolaç, bu süre içinde onların da bakım ve onarımının yapılacağını söyledi. Onarım sırasında camideki hiçbir objenin zarar görmeyeceğini vurgulayan Tanyolaç, ''Onarım sonrasında Süleymaniye pırıl pırıl bir cami haline gelecek'' diye konuştu. Cami onarımlarını şadırvanı, tuvaleti ve yeşil alanı ile birlikte onarmayı hedeflediklerini anlatan Tanyolaç, diğer bölümlerin onarımına da inşaat faaliyeti bittikten sonra başlanacağını, Süleymaniye Camii'nin yanında Kanuni Sultan Süleyman'ın da türbesinin bulunduğu alanın onarımına ise caminin restorasyonu tamamlanmak üzereyken başlanacağını bildirdi. -NELER YAPILACAK?- Vakıflar İstanbul Bölge Müdürlüğünden alınan bilgiye göre, restorasyon çalışmaları sürecinde saha ve çevre güvenliğinin sağlanması için cami çevresi paravan ile kapatıldı, şantiye yapılarının kurulumu yapıldı. Caminin tamamen ibadete kapatılmadan restore edilebilmesi için Tiryakiler Çarşısı'na açılan güneybatı kısmı bir paravanla bölündü, ahşap mihrap ve minber yaptırılarak, ibadete açıldı. Cami bünyesinde bulunan demirbaşların tespiti yapılarak Vakıflar Genel Müdürlüğüne teslim edildi. İç mekanda, paravanın gerisinde, cephelerde, minarede ve iç avluda iskeleler kuruldu. Kalemişi ekibi, şadırvan avlusu ve cami içindeki kalemişi bezemelerini üzerindeki çalışmalarını sürdürüyor. Araştırmalar sonucunda ortaya çıkan alt dönem bezemelerin de rölövesi alınarak, restitüsyon projesi hazırlandı. Çalışmaları yönlendirmek amacıyla çeşitli noktalardan alınan numuneler analize gönderildi. Bilim kurulu ve danışmanların önerileri doğrultusunda mevcut rölöve paftaları baz alınarak, avlu cephelerinde hasar tespit çalışmaları, malzeme analizleri ve belirlenen hasarlara yönelik müdahale paftaları hazırlandı. Saha içerisinde ahşap atölyesi kurulumu tamamlandı. Proje üzerinde numaralandırılan mevcut ahşap elemanların sökümünün ardından uygun yöntemlerle konservasyonları yapılacak, yerlerine yerleştirilecek. Günümüzde mevcut olmayan ahşap elemanlar ise projelendirilip özgün tekniklerle tamamlanacak. Cami duvarlarında bulunan çini panolar, vitraylar, mihrap ve minber gibi özgün yapı elemanları restorasyon sırasında zarar görmemesi için koruma altına alındı. Üst örtü kaplamasındaki bozulmuş ve niteliğini yitirmiş kurşunların değişimi, hava koşulları göz önüne alınarak yapılacak. Eksik ve özelliğini yitirmiş yapı elemanları tamamlanacak. Cami iç ve dış cephelerinde yüzey temizlikleri yapılacak. -İSTANBUL'UN EN BÜYÜK VE GÖRKEMLİ CAMİSİ- Eminönü'nde kendi adıyla anılan semtte yer alan Süleymaniye Camii, bütün bir tarihi özümseyen mimari bir şaheser olarak İstanbul'un en büyük ve görkemli camisi olma özelliği taşıyor. 47 yıl hükümdarlık süren Kanuni Sultan Süleyman tarafından Türk sanatının klasik döneminin kurucusu ve geliştireni Mimar Sinan tarafından 1550 yılında yapılmaya başlanan caminin inşaatı, külliyesi ile birlikte 7 yılda tamamlandı. Mimar Sinan'ın ''kalfalık eserim'' diye nitelendirdiği, sadece Osmanlı mimarisinin değil, dünya mimarisinin de en seçkin eserlerinden biri olan Süleymaniye Camii, imparatorluğun en simgesel yapısı ve peyzaj içindeki konumu ile de kentin en güzel siluetinin egemen ögesi... Süleymaniye Külliyesi'nde, ortada cami olmak üzere bütün yapıların ''U'' düzeni içinde sıralanması esas alındı. Yaklaşık 70 dönüm yer kaplayan arazide, cami ve haziredeki Kanuni ve Hürrem türbeleri dışında, farklı derecelerde eğitim veren medreseler, hadis okulu, tıp medresesi, hastane, Kur'an-ı Kerim eğitimi yapılan bir bina, ilkokul, imaret edilen bir aşevi, misafirhane, han, hamam, kütüphane, Mimar Sinan'ın türbesi ve çok sayıda sıra dükkanlar bulunuyor. Evliya Çelebi'nin seyahatnamesinde, buranın çevredeki yapılarla birlikte ''bin kubbe'' ile örtülü olduğu ve üç bin kişinin hizmet verdiği bilgisi yer alıyor. AA