Türkiye’nin Suriye ve Irak konusunda öne sürdüğü 3 kritik şarttan geri adım atmasını emekli büyükelçiler ve akademisyenler değerlendirdi. Deniz Bölükbaşı “Türkiye’nin dış politikasındaki üç önemli kırmızı çizgi çiğnenmiştir” dedi. Yalım Eralp “İç ve dış etkenler durumu buraya getirdi” yorumunda bulundu. Türkiye’nin Suriye politikasını vahim bir hata olarak nitelendiren İlter Türkmen’e göre ise son gelişmelerle doğru bir karar verildi.

HER ŞEYiN ÇiViSi ÇIKTI

Emek­li Bü­yü­kel­çi Ah­met De­niz  Bö­lük­ba­şı: Ön­ce­ki gün Tür­ki­ye'nin dış po­li­ti­ka­sın­da­ki üç önem­li kır­mı­zı çiz­gi çiğ­nen­miş­tir. Bi­rin­ci­si PKK'nın Ku­zey Irak'ı Tür­ki­ye'ye kar­şı bir sal­dı­rı üs­sü ola­rak kul­lan­ma­ma­sıy­dı. İkin­ci­si, Bar­za­ni'nin Mu­sul ve Ker­kük'ü ele ge­çir­me­me­siy­di. Üçün­cü­sü ise Türk­men hak­la­rı­nın Irak'ın mi­ma­ri­sin­de ko­run­ma­sı ve unu­tul­ma­ma­sıy­dı. Fa­kat bu­gün tü­mü yer­le bir ol­du. İm­ra­lı ve AKP Hü­kü­me­ti'nin pa­zar­lık sü­re­ciy­le PKK Tür­ki­ye için­de meş­ru­iyet ka­zan­dı. Şim­di ise Ku­zey Irak'ta ve Su­ri­ye'de ulus­la­ra­ra­sı meş­ru­iyet ka­za­nı­yor. ABD ar­tık 'PYD te­rör ör­gü­tü de­ğil­dir' de­di. Oy­sa PYD'nin ku­ru­cu­su­nun Öca­lan ol­du­ğu bi­li­ni­yor. Ara­la­rın­da­ki or­ga­nik bağ da bi­li­ni­yor. Ba­rış sü­re­cin­de PKK si­lah bı­ra­ka­cak­tı tam ak­si­ne şim­di PKK'yı Tür­ki­ye'nin rı­za­sıy­la si­lah­lan­dı­rı­yor­lar.

DÜNYADA ÖRNEĞİ YOK

Bir ül­ke­nin top­rak­la­rın­dan eli si­lah­lı mi­li­tan­la­ra ge­çiş iz­ni ve­ril­me­si­nin dün­ya­da baş­ka bir ör­ne­ği yok­tur. Bu ola­yın ben­ze­ri gö­rül­me­miş­tir. İk­ti­da­rın bu yap­tık­la­rı 'De­ve­ye sor­muş­lar ne­ren eğ­ri di­ye, ne­rem doğ­ru ki de­miş' sö­zü­ne ben­zi­yor. Bir de­di­ği bir de­di­ği­ni tut­ma­yan pu­su­la­sız bir ik­ti­dar po­li­ti­ka­sın­dan bah­se­di­yo­ruz ma­ale­sef. Ge­nel­kur­may Baş­ka­nı ya­pı­lan pa­zar­lık­lar­dan ha­be­ri ol­ma­dı­ğı­nı da­ha ön­ce di­le ge­tir­miş­ti. Dün de ko­nu­nun mu­ha­ta­bı ol­ma­dık­la­rı­nı söy­le­me­le­ri nor­mal­dir. Tür­ki­ye'de her şe­yin çi­vi­si çık­mış­tır.

HANGiSi PEŞMERGE HANGiSi DEĞİL

Emek­li Bü­yü­kel­çi Ümit Pa­mir: Peş­mer­ge­ler gi­di­yor ama bun­la­rın han­gi­si Peş­mer­ge han­gi­si de­ğil? Bun­la­rı çok iyi bil­mek la­zım. ‘Peş­mer­ge­yi­m’ di­ye Kan­di­l’­de­ki in­san­lar­ da kı­lık de­ğiş­ti­rip gi­re­bi­lir. Tür­ki­ye üze­rin­den gi­der­ken bun­la­rın ha­va des­te­ği­ni kim sağ­la­ya­cak? Ha­va­dan bir şey ya­pı­lır­sa kim sağ­la­ya­cak?

Ge­nel­kur­may yap­tı­ğı açık­la­ma­da de­mek is­ti­yor ki ‘Bu si­ya­si bir ka­rar­dır si­ya­si bir izin­dir. Ben­den is­te­me­dik­le­ri sü­re­ce ki­min Tür­ki­ye­’ye gi­ri­şi­ni, ki­min Peş­mer­ge ol­du­ğu­nu muh­te­me­len Jan­dar­ma ve­ya Dı­şiş­le­ri Ba­kan­lı­ğı kon­trol ede­cek­tir. As­ker kon­trol et­me­ye­cek­tir onu. Da­ha­sı be­ni il­gi­len­dir­mez. Hü­kü­me­tin ver­di­ği bir ka­rar bu­’ di­yor. Hü­kü­met, ‘Sen bu­ra­ya gi­den Peş­mer­ge­ler'i ko­ru­ya­cak­sın, on­la­ra ha­va des­te­ği ve­re­cek­sin veya­hut ka­ra des­te­ği ve­re­cek­si­n’ de­di­ğin za­man o za­man be­ni il­gi­len­dir­mez di­ye­mez.

DEĞiŞiMiN NEDENi BASKI

Kı­rık­ka­le Üni­ver­si­te­si Ulus­la­ra­ra­sı İliş­ki­ler Öğ­re­tim Üye­si Doç. Dr. Ha­luk Öz­de­mir: Su­ri­ye ko­nu­sun­da ulus­la­ra­ra­sı ak­tör­ler dev­re­de ve sü­reç pa­zar­lık­lar­la yü­rü­yor. Tür­ki­ye Ba­tı'da IŞİD'e yar­dım id­di­ala­rıy­la da bir imaj kay­bı ya­şa­dı. Bu­nun olum­suz et­ki­le­ri de gü­nü­müz­de ya­şa­nan olay­la­rı te­tik­le­di. Tür­ki­ye, ya­ban­cı güç­ler­le iş­bir­li­ği yap­mak zo­run­da kal­dı. Po­li­ti­ka de­ği­şik­li­ğin­de ya­şa­nan es­ne­me­le­rin ne­de­ni bun­lar­dır. Po­li­ti­ka­da ya­şa­nan bu de­ği­şi­min ne­de­ni ulus­la­ra­ra­sı bas­kı­nın çok bü­yük ol­ma­sı­dır. Su­ri­ye po­li­ti­ka­mı­zın çı­kış nok­ta­sı yan­lış ol­du­ğu için bir tür­lü de­vam eden sü­re­ci de to­par­la­ya­ma­dık. Şim­di ise bu dö­nüş ko­lay ol­ma­ya­cak­tır.

Politikalar açıklanmamalıydı

Emek­li Bü­yü­kel­çi Ya­lım Eralp: Ül­ke po­li­ti­ka­la­rı de­ği­şe­bi­lir. Bu ya­pı­lan­lar ge­ri dö­nüş­tür. ABD ağır bas­mış­tır. Ya­şa­nan­lar bek­len­me­dik ge­liş­me­ler de­ğil­dir. An­cak plan­la­nan po­li­ti­ka­la­rın ba­şın­dan be­ri açık­lan­ma­sı doğ­ru de­ğil­di. Tu­tum de­ği­şik­li­ği ola­bi­lir. Şim­di doğ­ru­su ya­pıl­mış­tır. Ko­ri­do­run Peş­mer­ge'ye açıl­ma­ma­sı Tür­ki­ye­’nin iç ge­liş­me­le­rin­de çok bü­yük zor­luk­la­ra ne­den ola­cak­tı. İç ve dış et­ken­ler du­ru­mu bu­ra­ya ge­tir­di. Açık­la­ma­yı Dı­şiş­le­ri Ba­kan­lı­ğı yap­tı, iza­hı da yi­ne Dı­şiş­le­ri Ba­kan­lı­ğı yap­ma­lı­dır.

Türkiye'nin Suriye poltikası vahim bir hataydı

Dı­şiş­le­ri es­ki Ba­ka­nı İl­ter Türk­men: Ya­şa­nan son ge­liş­me­ler dış po­li­ti­ka­mı­zın da ger­çek ha­ya­ta uy­du­ğu­nu gös­ter­mek­te­dir. Su­ri­ye po­li­ti­ka­mız va­him bir ha­tay­dı. Ko­ba­ni ko­nu­sun­da­ki tu­tum eğer ıs­rar­la de­vam et­ti­ril­sey­di ya­pı­lan ha­ta da­ha bü­yük bir ha­le ge­lir­di. Son ge­liş­me­ler­le doğ­ru bir ka­rar ve­ril­miş­tir. U dö­nü­şü yap­ma­yan po­li­ti­ka yok­tur. Bu dö­nüş­le­rin sağ­du­yu çer­çe­ve­sin­de ol­ma­sı önem­li­dir.

Kaç kişinin geçeceğine PYD ve Peşmerge karar verecek

Dı­şiş­le­ri Ba­ka­nı Mev­lüt Ça­vu­şoğ­lu, Peş­mer­ge güç­le­ri­nin he­nüz Tür­ki­ye üze­rin­den Ko­ba­ni'ye geç­me­di­ği­ni söy­le­di. NTV'ye ko­nu­şan Dı­şiş­le­ri Ba­ka­nı Ça­vu­şoğ­lu “Bu ka­rar­la Tür­ki­ye­’nin te­rö­rist ola­rak say­dı­ğı PYD’­ye Peş­mer­ge ara­cı­lı­ğı ile yar­dım edil­miş ol­ma­ya­cak mı­” so­ru­su­na “Bu­ra­da sa­de­ce PYD yok­tur. Bu­ra­da PYD ile bir­lik­te bir cep­he oluş­tu­rul­muş­tur. 8 ta­ne grup var. Or­tak bir ka­rar­gah kur­du­lar. Biz Ko­ba­ni­’nin düş­me­si­ni is­te­me­di­ği­miz için bu adım­la­rı at­tı­k” ce­va­bı­nı ver­di.

Peş­mer­ge­’­nin gi­de­ce­ği gü­zer­gah için “Ar­ka­daş­la­rı­mız gö­rü­şü­yor­lar, ha­va­dan mı ola­cak ka­ra­dan mı ola­cak gö­rü­şü­lü­yo­r” de­di. Ba­kan
Ça­vu­şoğ­lu, “Kaç ki­şi ge­çe­cek, si­lah­lı mı ge­çe­cek­le­r” so­ru­su­na şu ya­nı­tı ver­di: “Peş­mer­ge-PYD ara­sın­da­ki gö­rüş­me­ler­de bu net­le­şe­cek. PYD da­ha faz­la is­ti­yor. Net­leş­me­yen ko­nu­lar­da ka­mu­oyu­na yan­lış bil­gi ve­re­me­yiz.” PYD ve PKK’­ya si­lah ve­ril­me­si­nin des­tek­len­me­si­ne kar­şı ol­duk­la­rı­nı be­lir­ten Ça­vu­şoğ­lu, “İ­kin­ci bir sev­ki­yat ol­ma­ya­ca­ğı­nın ga­ran­ti­si var mı­” so­ru­su­nu “Bi­zim dı­şı­mız­da­ki ko­nu­lar­da ga­ran­ti ve­re­me­yi­z” ya­nı­tı­nı ver­di.

Kara harekatı baskısı yaptılar

Çavuşoğlu, “AB­D’­nin yar­dım ka­ra­rı­nı na­sıl de­ğer­len­di­ri­yor­su­nu­z” so­ru­su­ üzerine “Ko­ba­ni ola­yı sü­rek­li med­ya­da ve bir bas­kı oluş­tu­ru­yor. O yüz­den biz­den bir ka­ra ope­ras­yo­nu ya­pıl­ma­sı is­ten­di. Ka­mu­oyu oluş­tu­rul­du Tür­ki­ye aley­hi­ne­” dedi.

 BUGÜN GAZETESİ