“Vücudu dengeler” sloganıyla satılan bileklik, Mayo Clinic’in, “Bilimsel hiçbir tarafı yok” araştırması sonucu tazminat davalarına konu oldu. Türkiye’de rengarenk plastik bileklikler son dönemde çok revaçta. Özellikle ünlü sporcular ve sanatçılar tarafından takılan Power Balance adı verilen bilekliklerin en önemli özelliği ise kişiye denge ve güç sağladığı iddiası... Power Balance’ın ince bir lastik üzerindeki bombeli kısımlarına yerleştirilen hologramlar sayesinde kişiye denge, güç ve enerji verdiği iddia ediliyor. Türkiye’de satış yapılırken ‘Hologramlardaki negatif iyonlar vücuttaki enerjiyi düzenliyor ve vücudu dengeliyor’ ibaresi karşınıza çıkıyor. Oysa bilekliklerin üreticisi Avustralyalı Power Balance bu söylemi tüm dünyada değiştirdi. Şu anda şirket resmi olarak ‘Power Balance’ın tarzına ve rahatlığına bayılacaksınız. Bu spor görünümü her türlü kıyafetinize uyum sağlayacak’ sloganını kullanıyor. Basketbolculara dava Bu açıklamanın sebebi ise şirkete açılan davalar ve tüketiciyi yanlış yönlendirme... Power Balance, ünlü sporculara ve sanatçılara verdiği sponsorluklarla tanıtımını yapan bir şirket. Shaq O’Neal ve Derrick Rose gibi NBA oyuncuları ve David Beckham, Ronaldo gibi futbocuların ve Leonardo DiCaprio ile Robert De Niro gibi yıldızların da kullandığı şirket, iyonlaşma sistemiyle geliştirilmiş hologramlar sayesinde vücuda enerji verdiğini öne sürmüştü. Fakat 2010 yılında açılan dava sonrasında yetkililer ‘Tanıtımlarımızda ürünülerimizin güç, esneklik ve denge sağladığını açıklamıştık. Bunun bilimsel bir kanıtı olmadığını itiraf ediyoruz. Eğer yanlış yönlendirildiğinizi düşünüyorsanız paranızı iade edebilirsiniz’ açıklamasını yaptı. 2011 yılının Ocak ayında ise 100 kişi şirketin sponsorluk verdiği yıldız basketbolculardan Lamar Odom ve Shaq O’Neal’ın tüketiciyi yanlış yönlendirdiğini iddia ederek, insanları kandırmaya yönelik reklam yapmaktan dava açıldı. Bileklik tezgahta 20 TL Türkiye’de yaz aylarından beri yaygın olarak kullanılmaya başlanan ve fiyatları 50 dolardan başlayan bileklikler bayram öncesinde tezgahlara düştü. Meydanlarda, işlek caddelerde ve yol kenarlarında satılan bilekliker hakkında Beyazıt Meydanı’ndaki bir satıcı ‘Dükkanda 60 TL’ye satılıyor fakat şimdi kampanya olduğu için 20 TL’ye alabilirsin’ dedi. Ürünün ABD yapımı olduğunu söyleyen satıcı daha sonra bilekliği benim üzerimde denedi. Kollarımı açmamı ve tek ayak üstünde durmamı isteyen satıcı, bir kolumdan çekerek dengemi bozmaya çalıştı. Hazırlıksız olduğum için elbette diğer ayağımla destek aldım. Daha sonra bilekliği takarak aynısını denedi. Yine aynı şiddette kolumu çekmesine rağmen bu sefer mucizevi bir biçimde dengede durdum. Kutunun içinde şirkete dava açan Lamar Odom’un resminin olması dikkat çekiciydi. Bu tanıtım hakkında yorum yapan spor bilimleri profesörü John Porcari de ‘İlk denemeden sonra kişi kendini aynı şiddete hazırlıyor. Böylelikle daha hazırlıklı oluyor, dengede kalıyor’ dedi. Placebo etkisi Bileklik hakkında yapılan incelemeler ise, şirketi doğrular nitelikte. Mayo Clinic ve Bağımsız Araştırmacılar Grubu bilekliğin, 90’larda kullanılan stres bileziği gibi psikolojik güç verdiğini ve placebo etkisi yarattığını açıkladı. İngiltere’deki Cork Üniversitesi profesörü Dylan Evans da ‘Tanıtımı çok iyi yapılan bir ürün. Tamamen placebo etkisi yaratıyor. 30 Sterlinlik bir aksesuar ile placebo etkisi yaratabilirsiniz’ dedi. Öte yandan şirkete ve benzer ürünleri satanlara yalan reklam yapmaktan dolayı İspanya’da 15 bin euro, İtalya’da ise 350 bin euroluk davalar açıldı. Türkiye’de de ekmek peynir gibi satan denge bilekliği özellikle gençler tarafından tercih ediliyor. Yiğit Can KAYTMAZ / VATAN